Thread by @barbarikon

درس ادیب اگر بود زمزمۂ محبتی
جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را

نظیری

If the lecturer’s lesson were the Song of Love, it would draw the reluctant pupil to school even on Fridays

Naziri

سراغِ وحدتِ ذاتش توان زکثرت جست
کہ سایر است در اعدادِ بی شمار یکی

غالب

His uniqueness can be discerned in the plentitude of things as the number “one” stands out among the infinity of numbers.

Ghalib

این جہان وآن جہان مرا مطَلَب
کین دو گم شد دران جہان کہ منم

مولانا جلال الدین رومی

Ask me not of this world or that, for both of these have disappeared into the world that I am

Molana Jalaluddin Rumi

تو و ملک و جاہِ سکندری، من و رسم و راہِ قلندری
اگر آن نکوست تو در خوری، وگر این بد است مرا سزا

قرۃالعین طاہرہ

For you the majestic glory of Alexander, for me the modest path of the mendicant; if that is good, it befits you, and if this is bad, I deserve it

Quratul’ayn Tahireh

سعدیا! قدری ندارد طمطراقِ خواجگی
چون گہر در سنگ زی، چون گنج در ویرانہ باش

سعدی

O Sa’di, the pomp of wealth and status has no value. Live as a gem hidden within a rock; be like a treasure buried in the desert

Sa’di

بروز حشر فغانی زباز پرس مترس
تو بیکسی و غریبی، ترا کہ می پرسد

فغانی شیرازی

Faghani, fear not being asked about your sins on judgment day; who would ask anything of a poor wretch like you

Faghani Shirazi

گاو و خر از آگهی انسان نخواهدگشت لیک
آدمی گر اندکی غافل شود خر می‌شود

بیدل

Knowledge cannot make a cow or an ass human, but a little carelessness can easily make a total ass of a man

Bedil

گرچہ پیرم تو شبی تنگ در آغوشم گیر
تا سحر گہ زکنارِ تو جوان برخیزم

حافظ

Though I am old, grasp me tightly in your embrace tonight so that, at dawn, I arise at your side a younger man

Hafez

محیطِ شعلہ خطرناک، ما بہ کشتیِ خس
نشستہ ایم کہ بادِ مراد بر خیزد

شوکت بخاری

In the terrifying ocean of flame, we sit in a boat of straw expecting a fortunate wind

Shokat Bokhari

در طلب کوش و مده دامنِ امید ز دست
دولتی ہست که یابی سر راہی ، گاہی

اقبال لاہوری

Be diligent in desire and continue to hope, for there is treasure that sometimes is found lying by the wayside

Iqbal Lahori

می دہد ملکِ سلیمان را ز کف شہوت پرست
طفل را در دست ، حلوا بہتر از انگشتریست

کلیم کاشانی

The worshipper of greed relinquishes the kingdom of Solomon from his grasp, as a child would rather have candy than a signet ring

Kalim Kashani

بہ ہر جا می‌رسم افسانۂ عشق تو می‌گویم
به این افسانہ گفتن عاقبت افسانہ خواہم شد

وحشی بافقی

Wherever I go, I tell the tale of my love for you, and, the telling of this story will, one day, turn me into a fable

Vehshi Bafqi

مرد را ہر چند تنہائ کند کامل عیار
صحبتِ یارانِ یکدل کیمیایِ دیگر است

صائب تبریزی

Though a man finds his true worth only in solitude, the company of like-minded friends has an alchemy of its own

Sa’ib Tabrizi

بہ جانان نامہ بنوشتم ، بفکرِ نامہ بر بودم
دو مصرع از قلم سر بر زد و بالِ کبوتر شد

شوکت بخاری

I wrote a letter to my love and was looking for a messenger to carry it; two lines of poetry emerged from my pen and became the wings of a carrier pigeon

Shokat Bokhari

بہ راه بادیہ رفتن بہ از نشستنِ باطل
وگر مراد نیابم بہ قدرِ وسع بکوشم

سعدی

Far better for me to wander out into the vastness than to remain mired in futility and, if what I desire remains elusive, to seek it as far as I can

Sa’di

عشق می ورزم و امید کہ این فنّ شریف
چون ہنر ہایِ دگر موجبِ حرمان نشود

حافظ

I practice love and hope that this noble art will not lead to sorrow like my other talents

Hafez

عشق اگرآید برد اول دلِ فرزانہ را
دزدِ دانا می کُشد اول چراغِ خانہ را

زیب النسا مخفی (دختر اورنگزیب عالمگیر)

When Love comes, its first target is the sagacious heart, as the wise thief first extinguishes the lamp in the house

Princess Zebunnisa Makhfi d/o Aurangzeb Alamgir

غبارِ خاطرِ عشاق مدعا طلبیست
بخلوتی کہ منم یادِ یار بی ادبیست

فیضی

Desire tarnishes the purity of lovers’ souls; in the innermost sanctum of my being, even the thought of the Beloved is a transgression

Faizi

در پسِ آئینہ طوطی صفتم داشتہ اند
آنچہ استاد ازل گفت بگو، می گویم

حافظ

I am kept concealed behind the mirror like a parrot, saying whatever the Eternal Master bids me to say

Hafez

عزیز عمر چنان مگزران کہ آخر کار
چو آفتابِ تو ناگاہ زیرِ میغ آید
ہر آن کہ بشنود احوال تو درآن ساعت
بخیر بر تو دعا گفتنش دریغ آید

سنائ

Live not thus, my dear, that if misfortune strikes you suddenly, those who hear of your plight are reluctant to say a kind prayer for you

Sana’i

مجنون بہ ریگَ بادیہ غمہایِ دل شمرد
یادِ زمانہ ای کہ غمِ دل حساب داشت

صائب تبریزی

Majnun counts his heart’s sorrows on the grains of sand in the desert; it’s a memory of the time when the heart’s sorrow still had a limit

Sa’ib Tabrizi

مبر گمانِ توارد، یقین شناس کہ دزد
متاعِ من ز نہانخانۂ ازل بردہ است

غالب

Think not that I repeat another’s thought; believe rather that a thief stole what was mine from the secret vault of Eternity

Ghalib

نقشِ ما گو ننگارند به دیباچۂ عقل
ہر کجا نامۂ عشق است نشان من و تست

ہوشنگ ابتہاج

Though our imprint may not grace the pages of Reason, you and I are mentioned in every chronicle of Love

Hushang Ebtehaj

بگو حدیثِ وفا، از تو باور است، بگو
شوم فدایِ دروغی کہ راست مانند است

ظہوری ترشیزی

Yes, pledge your faith! I believe it when you say it! I cherish the lie that has the appearance of truth

Zuhuri Tarshizi

ہر سخن ‌سنجی‌ کہ خواہد صید معنی ہا کند
چون زبان می ‌باید اول خلوتی پیدا کند

بیدل

Whoever wishes to capture meanings in their speech must first cultivate solitude like the tongue

Bedil

دل چو از پیرِ خرد نقلِ معانی میکرد
عشق میگفت بشرح آنکہ برو مشکل بود

حافظ

As the heart acquired wisdom from the old sage Reason, it was Love that explained what he could not

Hafez

در بود و نبودِ من اندیشہ گمانہا داشت
از عشق ہویدا شد این نکتہ کہ ہستم من

اقبال لاہوری

Philosophy had many surmises on my existence or non-existence. It was Love that confirmed the fact that I exist

Iqbal Lahori

گفتم ای عشق من از چیزِ دگر می ترسم
گفت آن چیزِ دگر نیست دگر، ہیچ مگو

مولانا رومی

I said: O Love, I am afraid of another thing. Love replied: That other thing is not another, say no more

Molana Rumi

آنان کہ وصفِ حسنَ تو تفسیر میکنند
خوابِ ندیدہ را ہمہ تعبیر میکنند

عرفی

Those who elaborate on the attributes of your splendor are all interpreting a dream they have not seen

Urfi

گر همه صورت خوبان جهان جمع کنند
روی زیبای تو دیباچه ٔ اوراق آید

سعدی

If the portraits of all the world’s beauties were collected together, your lovely face would be at the front of the volume

Sa’di

بگو بخواب کہ دیگر میا بہ دیدۂ من
جزیرہ ای کہ مقام تو بود آب گرفت

صائب تبریزی

Tell sleep to stay away from my eye, for the island where it dwelt has been lost to flood

Sa’ib Tabrizi

یک مرغِ فارغ البال در این چمن ندیدم
در دام گر نباشد، در بندِ آشیان است

کلیم کاشانی

No bird have I seen in this garden that is truly free of care: If not caught in a snare, it’s a prisoner of its nest

Kalim Kashani

خرم آن روز کہ بازآی و سعدی گوید:
آمدی؟ وه که چہ مشتاق و پریشان بودم!

سعدی

Happy the day when you return and Sa’di says: You’re back? Oh, how I waited and worried

Sa’di

زغارتِ چمنت بر بہار منت ہاست
کہ گل بدستِ تو از شاخ تازہ تر ماند

طالب آملی

Your despoiling of the garden is a favor to Spring, for the flower blooms longer in your hand than on the branch

Talib Amuli

ندایِ عشقِ تو دیشب در اندرون دادند
فضایِ سینۂ حافظ ہنوز پر زصداست

حافظ

Your love called him from within last night and a voice still fills the vastness of Hafez’ heart

Hafez

دست طمع چو پیشِ کسان کرده ای دراز
پل بستہ ای کہ بگذری از آبرویِ خویش

نظیری نیشابوری

When you stretch the hand of avarice towards another, you are building a bridge to walk away from your self-respect

Naziri Nishaburi

خوشا کسی کہ فرو رفت در ضمیرِ وجود
سخن مثالِ گہر بر کشید و آسان گفت

اقبال لاہوری

Blessed the one who went down into the depths of Being, brought up a thought like a brilliant pearl, and expressed it with lucidity

Iqbal Lahori

رفتم کہ خار از پا کشم محمل نہان شد از نظر
یک لحظہ غافل گشتم و صد سالہ راہم دور شد

ملک قمی

I stepped aside to remove a thorn from my foot and the Beloved’s caravan disappeared from sight; a moment of inattention took me ages away from my path

Malik Qomi

چون بی خبر بود مگس از پرٓجبرئیل
از تو خبر دہند و چنان از تو بی خبر

عطار نیشابوری

As the fly knows nothing of Gabriel’s mighty wing, so people tell of you you but know you not

Attar Nishaburi

حکایت ہایِ ہشیاران نسنجد فہمِ سرمستی
ولیکن نکتۂ مستانہ را ہشیار می باید

عرفی

The frenzied mind disregards the words of Reason, but it must ever be alert to Passion’s argument

Urfi

رغبتِ نزہت گہِ میخانہ از واعظ مجو
چغد را در طبع میلِ منزلِ آباد نیست

فضولی بغدادی

Do not expect in the preacher any fondness for the tavern’s cheer, for the owl, by its nature, does not like a lively place

Fuzuli Baghdadi

از خردم تا ابد فکر تو بیگانہ کرد
این دل دیوانہ گشت با تو کجا آشنا

محتشم کاشانی

My obsession with you has deprived me forever of Reason: How, in this maddened state, can I ever come to know you?

Mohtashem Kashani

در بہاران کی شود سرسبز سنگ
خاک شو تا گل برآید رنگ رنگ

رومی

How can a stone turn verdant in the Spring? Become the soil from which colorful flowers bloom

Rumi

بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم
فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم

حافظ

Come let us shower roses and fill the cup with wine, shatter the heavens’ ceiling and make a new beginning

Hafez

این مدعیان در طلبش بی خبرانند
کانرا کہ خبر شد خبرش باز نیامد

سعدی

All these who claim to seek the Beloved know nothing, for anyone who does know is never heard from again

Sa’di

گفتم مرو از دیدهٔ موج افکن ما، گفت
پیوسته وطن برلب دریا نتوان کرد

خواجو کرمانی

I said: Don’t go away from my eyes flowing with tears. She said: No one can dwell permanently on the bank of a river

Khaju Kirmani

انتظارِ صبحِ محشر عالمی را خاک‌ کرد
عمرہا رفت‌ و ہمین امروز و فردا می‌رود

بیدل

The world has been ground to dust waiting for the Day of Reckoning. Ages upon ages have passed, but the monotony of today and tomorrow remains unbroken

Bedil

وحشی ہزار سالہ ره از یار سوی یار
یک گام بیش نیست ولیکن بہ پایِ عشق

وحشی بافقی

Vehshi, the thousand-year journey from the Beloved back to the Beloved is but a step, but only if traversed on the feet of Love

Vehshi Bafqi

زند ربط بہم پیوستگان را گفتگو برہم
سخن چون در میان افتد دو لب از ہم جدا گردد

غنی کشمیری

Conversation shatters the closeness of boon companions, as speaking pulls the lips apart from each other

Ghani Kashmiri

بود از شــوخی‌اش جیب مــہ و دامــــــانِ انجــم پر
دو عالم چون دو لب گردیده است از یک تبسم پر

شوکت بخاری

The brilliance of her beauty suffused the garments of the moon and the stars, and the two worlds, like two lips, were filled by her smile

Shokat Bokhari

ہمہ گر میوۂ فردوس بخوانت باشد
غالب آن انبۂ بنگالہ فراموش مباد

غالب

Ghalib, when you are told of all the fruits of Paradise, let not the mangoes of Bengal be forgotten

Ghalib

ہمہ گر میوۂ فردوس بخوانت باشد
غالب آن انبۂ بنگالہ فراموش مباد

غالب

Ghalib, when all the fruits of Paradise are set before you, let not the mangoes of Bengal be forgotten

Ghalib

جمیلہ‌ایست عروس جہان ولی ہشدار
کہ این مخدرہ در عقدِکس نمی‌آید

حافظ

The world is a lovely bride, but beware! For this veiled beauty does not truly marry anyone

Hafez

مجو درستیِ عہد از جہانِ سست نہاد
کہ این عجوزہ عروسِ ہزار داماد است

حافظ

Do not expect fidelity from the crooked world, for this old crone is the bride of a thousand grooms

Hafez

وصل من با تو ہمین بس کہ در آن کو شب تار
کنم افغان و شناسی تو بہ آواز مرا

محتشم کاشانی

It is consummation enough for me that, in the darkness of the night, I raise a lament in your street and you recognize me by my voice

Mohtashem Kashani

سپہر برشده پرویزنیست خون افشان
که ریزه‌اش سرِکسریٰ و تاجِ پرویز است

حافظ

The sky above has become a sieve sifting the heads of Caesars and the crowns of emperors to rain blood upon the world

Hafez

Thanks to @azforeman for posting this recently

رم دادنِ صیدِ خود از آغاز غلط بود
حالا کہ رماندی و رمیدیم ، رمیدیم

وحشی بافقی

It was a bad idea to frighten your prey at the outset, but now that you did and I ran away, I’m gone

Vehshi Bafqi

ساقیا زنجیرِ مشکین را ز مہ بردار زود
بر رخِ زردم نہ آن یاقوتِ شکؔر ریز را

سنائ غزنوی

O Saqi, lift now that fragrant chain (of your tresses) from the moon (of your face), and place that sweet ruby (of your lips) on my pallid cheek

Sana’i Ghaznavi

جز روی تو کافروختہ گردد ز میِ ناب
آتش کہ شنیده ‌است کہ روشن شود از آب؟

ملک الشعرا بہار

But for your face set aflame by pure wine, who has ever heard of a fire lit by water

Bahar

نیفتد کارسازان را بہ کس در کار خود حاجت
بہ خاریدن نباشد احتیاجی پشتِ ناخن را

غنی کشمیری

Those who solve the problems of others require no help for themselves; the fingernail never needs to have its own back scratched

Ghani Kashmiri

دل اسبابِ طرب گم کردہ در بندِ غمِ نان شد
زراعت گاہِ دہقان میشود چون باغ ویران شد

غالب

The heart that has lost the capacity for joy is consumed by worry for bread, as a garden, once desolate, becomes a plot for the farmer’s cultivation

Ghalib

خبرِ بلبلِ این باغ مپرسید کہ من
نالہ ای می شنوم کز قفسی می آید

حافظ

Ask not for news of this garden’s nightingale, but I do hear a lament rising from a cage

Hafez

بجز پیشت نخواہم سر نہادن
اگر بالین نباشد، آستان ہست

سعدی

I would not lay down my head down anywhere but before you: if there’s no pillow, there’s always the altar.

Sa’di

ہر که نامخت از گذشتِ روزگار
نیز ناموزد ز ہیچ آموزگار

رودکی سمرقندی

Whoever does not learn from the passage of time cannot learn from any other teacher

Rudaki Samarqandi

در  خانۂ  غم  بودن  از ہمتِ  دون  باشد
و اندر دل دون ہمت اسرارِ تو چون باشد

رومی

To be trapped in the house of sorrow betrays a heart without valor, and why would your Great Mystery ever dwell in such a lowly place

Rumi

عالمی‌ زین انجمن‌در خود نفس‌دزدید و رفت
تا کجا بوی چراغ زندگانی ‌گنده بود

بیدل

Multitudes have held in their breath and fled this gathering place: O how foul indeed is the stench of Life’s lamp

Bedil

شیوۂ رندانِ بی پروا خرام از من مپرس
اینقدر دانم کہ دشوار است آسان زیستن

غالب

Ask me not about the happy go lucky snd their merry ways, but I do know that living easily is difficult indeed

Ghalib

ہر محرمی که می کنم از وی سراغ دوست
محتاج می کند بہ سراغِ دگر مرا

عرفی

Every sage whom I ask for a clue of the Beloved leaves me in need of yet another clue

Urfi

جانی ست نظیری را بیمارِ لب و چشمت
یا شربت ِنافع ده یا ضربت ِمحكم زن

نظیری

Naziri’s soul is sick with yearning for your lips and your eyes; either give him the healing nectar (of your lips) or strike him down strongly (with your glance).

Naziri

خویشتن بر تو نبندم کہ من از خود نپسندم
که تو ہرگز گل من باشی و من خار تو باشم

سعدی

I shun attachment with you for I cannot bear that you should be my flower and I should be your thorn

Sa’di

تو سیم خواستہ ای ز اوحدی و دیدهٔ او
ز مفلسی ہمه در در جواب می‌ریزد

اوحدی مراغہ ای

You demanded silver from Awhadi, but his eyes, for shame of poverty, offered only pearls in response

Awhadi Maraghe-i

نیست از پیری بہ بیداری مرا تابِ رخت
می نہم عینک بہ چشم و خواب می بینم ترا

شوکت بخاری

Too old and frail to bear the sight of your face while awake, I put on my glasses and look at you in my dreams

Shokat Bokhari

ساز تقدیرم و صد نغمۂ پنہان دارم
ہر کجا زخمۂ اندیشہ رسد تار من است

اقبال لاہوری

I am the instrument of Fate, with a hundred melodies asleep within me; wherever the plectrum of Thought reaches, it plucks my strings

Iqbal Lahori

بی تو بہ تلخ کامی شبہا بہ روز کردیم
با ما بہ شادمانی یک روز شام گردان

نظیری

Without you, in bitterness, I’ve suffered through many nights till dawn. Be with me, in joy, for just a day until evening

Naziri

ترا بر در نشاند او بہ طراری کہ می‌آید
تو منشین منتظر بر در کہ آن خانہ دو در دارد

رومی

He has tricked you into sitting at his door with assurances that he will be there soon - well, don’t sit there waiting too long, for this house has two doors

Rumi

مگو کہ ہیچ تعلق نماند عرفی را
تعلقی کہ نبودش بہ خویشتن ، باقیست

عرفی

Say not that Urfi is bereft of all relationships: The connection he never had with himself remains intact

Urfi

بہ پیرِ میکده گفتم که چیست راهِ نجات
بخواست جام می و گفت عیب پوشیدن

حافظ

I asked the old tavern keeper: What is the path to redemption? He called for a cup of wine and replied: Concealing the faults of others

Hafez

طبعِ قناعت اختیار مصدرِ زیب و فر شود
آب‌ گہر دمد ز صبر ، خاکِ فسرده زر شود

بیدل

A nature inclined to contentment becomes the source of beauty and grandeur: Patient waters produce the pearl, and heavy earth turns to gold

Bedil

بر تواضعہای دشمن تکیہ کردن ابلہی است
پای بوسِ سیل از پا افکند دیوار را

غنی کشمیری

It’s folly to be taken in by the courtesy of enemies: The flood kisses the wall’s feet to knock it off its feet

Ghani Kashmiri

زمانہ گفت مرا : خشم خویش دار نگاه
کرا زبان نہ بہ بندست پای دربندست

رودکی

Time said to me: Control your anger; those who cannot chain their tongue end up with their feet in chains

Rudaki

می میرم از این درد کہ جانِ دگرم نیست
تا از غم عشقِ تو دگر بار بمیرم

سیمین بہبہانی

I am dying of the agony of not having another life so I could die once more of my love for you

Simin Behbehani

بہ تسبیحِ کواکب کاش دستِ من رسد واقف
جفا ہایِ فلک را دل شمردن آرزو دارد

واقف لاہوری

Vaqif, I wish my hand could reach the rosary of the stars, for my heart yearns to count all the cruelties that Heaven has inflicted (on me)

Vaqif Lahori

ز خاموشی دلم را پاس الفت مدعا باشد
دمی ہرگز نمی خواہم دو لب از ہم جدا باشد

حزین لاہیجی

My heart prefers that I stay silent out of respect for love: I would not want the lips that are together to be parted even for a moment

Hazin Lahiji

عقلِ فعال گر اینجا بکَشد رشتۂ نظم
عنکبوتی است کہ بر تارِ فلک پردہ تن است

فغانی شیرازی

For brash Intellect to string things into order is like a spider trying to spin its web on the frame of the sky

Faghani Shirazi

چو مار بر سر گنجش اگر بود مسکن
گداست مرد اگر عاری از توکل شد

کلیم کاشانی

Though he sit upon a treasure like a snake, a man is a beggar if he is not content

Kaleem Kashani

ہمچو پاکان، گنج در کنجِ قناعت یافتن
مورِ قانع بودن و ملکِ سلیمان داشتن

پروین اعتصامی

To discover, like the virtuous, a treasure in calm solitude; to be a contented ant and to possess the kingdom of Solomon

Parveen Etesami

خوش بود فارغ زبندِ کفر و ایمان زیستن
حیف کافر مردن و آوخ مسلمان زیستن

غالب

Happiness is to live oblivious to the ties of belief and disbelief. Alas, to die an infidel, and woe, to live a Muslim

Ghalib

خلایق در تو حیرانند و جای حیرتست الحق
که مہ را بر زمین بینند و مہ بر آسمان باشد

سعدی

People are amazed by you, and indeed they should be, for they see a moon on the earth while the moon is still in the sky

Sa’di

ہزار نکتہ ای باریکتر ز مو این جاست
نہ ہر کہ سر بتراشد قلندری داند

حافظ

There are, in this, a thousand points finer than a hair: Not everyone who shaves their head knows the mystic ways

Hafez

خمش کن کاندر این دریا نشاید نعره و غوغا
که غواص آن کسی باشد که او امساک دم دارد

رومی

Be quiet! There’s no place for shouting and clamor in this sea: Only those able to hold their breath can dive for pearls here

Rumi

دی محتسب بہ دیر گناہِ عظیم کرد
خم را شکست و دخترِ رز را یتیم کرد

شوکت بخاری

Yesterday, the enforcer of morality committed a grave sin in the temple: He smashed the jug of wine and orphaned the daughter of the grape

Shokat Bokhari

بی‌نیازی ندہد دہر ، خدایا تو بده
سازگاری نکند خلق ، خدایا تو بساز

عبید زاکانی

The world grants nothing without abasement, O God, grant me Your favor! People shy away from friendship, O God, befriend me

Obaid Zakani

شہپرِ زاغ و زغن زیبایِ قید و صید نیست
این کرامت ہمرہِ شہباز و شاہین کردہ اند

حافظ

Crows and vultures are not fit to be snared and kept captive; this honor is reserved for hawks and falcons

Hafez

بگسلم بند و دہم اوراقِ دیوان را بہ باد
خیلِ طوطی اندرین گلشن بہ پرواز افگنم

غالب

I pull the binding thread and scatter the pages of my poetry to the winds, (as though) letting a swarm of singing parrots loose in this garden

Ghalib

گشادِ دل نتوان خواستن ز قطع امید
بہ ناخنی کہ بریدند عقده وا نشود

بیدل

The heart cannot be opened by cutting off hope, just as a knot cannot be untied with a clipped nail.

Bedil

اہلِ سعادت از پیِ ایذا نمی شوند
بر تیر ہیچکس پر و بال ہما ندید

نعمت خان عالی شیرازی

Noble spirits never seek to inflict suffering; no one has ever seen the Homa’s feathers on an arrow

Nemat Khan Aali Shirazi

جاہلان را نیست آگاہی ز حال خویشتن
خفتہ دایم خویش را بیدار می بیند بہ خواب

والہ داغستانی

The ignorant are never aware of their own condition; the sleeper always sees himself awake in his dream

Valeh Daghestani

گریزد از صفِ ما ہر کہ مردِ غوغا نیست
کسی کہ کشتہ نشد از قبیلۂ ما نیست

نظیری

Whoever is afraid of mayhem stays away from our lines; whoever was not killed (in battle) is not of our tribe

Naziri

از خود خبرم نیست شب و روز ولیکن
دارم خبر از تو کہ ز من بی خبری تو

مسعود سعد سلمان

Day or night, I am oblivious of myself, but always aware that you are unaware of me

Mas’ud Sa’d Salman

کنون ناطق خمش گردد کنون خامش بہ نطق آید
رہا کن حرف بشمرده که حرفِ بی‌شمار آمد

رومی

Now the speaker will be silent; now the silent shall speak. Let go of carefully measured words, for words without limit are at hand

Rumi

شب وصل است و با دلبر مرا لب بر لب است امشب
شبی کز روز خوشتر باشد آن شب امشب است امشب

ہاتف اصفہانی

It’s the night of union and my lips are on the lips of my beloved. If there is a night better than day, it’s this night! This very night

Hatef Isfahani

قند آمیختہ با گل نہ علاجِ دلِ ماست
بوسہ ای چند بر آمیز بدشنامی چند

حافظ

Rose petals mixed with sugar is not the medicine my heart needs. Mix instead (for me) some kisses with some curses

Hafez

قیامت باشد آن روزی که خورشید و نگار من
ز یک سو آن شود طالع ز یک سو این شود پیدا

قدسی مشہدی

It will indeed be the end of the world when the sun rises on one side and my beloved appears on the other

Qodsi Mashhadi

با من آمیزش او ، الفت موج است و کنار 
 روز و شب با من و پیوستہ گریزان از من

کلیم کاشانی

Her attachment to me is like the love of the wave for the shore: With me day and night, and perpetually drawing back

Kaleem Kashani

شرح این قصہ مگر شمع برآرد بہ زبان
ور نہ پروانہ ندارد بہ سخن پروایی

حافظ

Perhaps the candle’s tongue (of flame) will elaborate on what transpired, for the moth has no interest in saying anything

Hafez

ز یمنِ عشق بر وضعِ جہان خوش خنده‌ہا کردم
معاذالله اگر روزی بہ دستِ روزگار افتم

وحشی بافقی

Secure in Love’s fortune, I have laughed at the ways of the world; but God help me if one day I fall into the clutches of Time

Vahshi Bafqi

از کران تا بہ کران لشکرِ ظلم است ولی
از ازل تا بہ ابد فرصتِ درویشانست

حافظ

The armies of injustice may be ranged from horizon to horizon, but the righteous have an eternity to combat them

Hafez

آن راز کہ در سینہ نہان است نہ وعظ است
بر دار توان گفت و بہ منبر نتوان گفت

غالب

The secret hidden in my heart is not a sermon: It can be spoken on the cross but not from the pulpit

Mirza Asadullah Khan #Ghalib

سرمد گلہ اختصار میباید کرد
یک کار ازین دو کار میباید کرد
یا سر برضای یار میباید داد
یا قطع نظر زیار میباید کرد

سرمد شہید

Sarmad, the time for complaint is past. One of two things now must be done: Lose your head at the Beloved’s pleasure, or turn your gaze away forever

Sarmad

تو ہمی لافی کہ ہی! من پادشاہِ کشورم
پادشاہِ خود نہ ای چون پادشاہِ کشوری!

سنائ غزنوی

You boast: “Lo! I’m king of the land.” LOL, you are not even in control of yourself, let alone of a country

Sana’i Ghaznavi

عالم آئینۂ رازاست چہ پیدا چہ نہان
تاب اندیشہ نداری بہ نگاہی دریاب

غالب

The world, visible and hidden, is a mirror of the Great Mystery; if your thought cannot reach it, discover it with your eyes.

Ghalib

مزرعِ سبزِ فلک دیدم و داسِ مہِ نو
یادم از کِشتۂ خویش آمد و ہنگامِ درو

حافظ

I saw the verdant field of the sky and the new moon’s sickle; my thoughts turned to what I had sown, and the time of its reaping

Hafez

فلک سراسرِ بازارِ دہر غم چیدہ است
نشاط نیست کہ یک جای ہست و یک جا نیست

نظیری نیشاپوری

Fate has put sorrow on display everywhere in the world’s marketplace; unlike joy, which is found only here and there

Naziri Nishapuri

بخریده امت من بہ دل و جان و تو دانی
شاید کہ دل و جانِ من از غم بخری تو

مسعود سعد سلمان

I am sold on you heart and soul, as you know; now perhaps you will buy back my heart and soul from sorrow

Mas’ud Sa’d Salman

نخستین بادہ کاندر جام کردند
زچشمِ مستِ ساقی وام کردند

عراقی

The first wine that went into the cup was borrowed from the Saqi’s drunken eyes

Iraqi

نظر بخویش چنان بسته ام که جلوهٔ دوست
جهان گرفت و مرا فرصت تماشا نیست

اقبال

So absorbed was I in looking at myself that the Beloved’s splendor gripped the world and I had no time to see it

Iqbal

به احتیاط ز دست خضر پیاله بگیر
مباد آب حیاتت دهد به جای شراب

صائب تبریزی

Be careful accepting a cup from Khizr’s hand, lest he give you the elixir of life instead of wine

Sa’ib Tabrizi

بملکِ ہستیِ ما رو نہادہ سلطانی
کہ ما بصلح دہیم او بجنگ میگیرد

عرفی شیرازی

In the Land of our Being has come forth a ruler who insists on taking by force what we are willing to give in peace

Urfi Shirazi

دلی کہ عاشق و صابر بود مگر سنگ است
ز عشق تا بہ صبوری ہزار فرسنگ است

سعدی شیرازی

The heart that is patient in love must be made of stone, for passion and patience are worlds apart.

Sa’di Shirazi

واعظان کین جلوہ بر محراب و منبر میکنند
چون بخلوت میروند آن کارِ دیگر میکنند

حافظ

These preachers, who grace the arch and the pulpit, in their privacy turn to that “other” act

Hafez

تو ہنوز ابجدِ خرد خوانی
وز معمٓایِ عشق میگوی!

خاقانی

You are still learning the ABCs of Reason and yet presume to hold forth on the mystery of Love

Khaqani

قدسی ندانم چون شود، سودایِ بازار جزا
او نقدِ آمرزش به کف، من جنسِ عصیان در بغل

قدسی مشہدی

Qodsi, I know not how the transaction will go in the marketplace of God’s Judgement: He, with the cash of His mercy in hand; I, with my bundle of sins under my arm

Qodsi Mashhadi

نومیدیِ ما گردشِ ایام ندارد
روزی کہ سیہ شد سحر و شام ندارد

غالب

My despondency has gone beyond the passage of time: there’s no dawn or dusk when the days are dark

Ghalib

زبان زنکتہ فرو ماند و راز من باقیست
بضاعتِ سخن آخر شد و سخن باقیست

عرفی شیرازی

The tongue is weighed down with words and my innermost thoughts remain unexpressed; the capacity for speech is exhausted but I still have things to say

Urfi Shirazi

خرق عادت کی بہ کار آید دل افسرده را
گر رود بر آب نتوان معتقد شد مرده را

غنی کشمیری

Of what use are miracles to the dejected heart? Even walking on water cannot convince the dead to believe

Ghani Kashmiri

دی شیخ با چراغ ہمی گشت گردِ شہر
کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست

مولانا جلال الدین رومی

Yesterday, the Master went around the city with a lamp, saying: “I am weary of beasts and monsters, and seek a human being.”

Molana Jalaluddin Rumi

زہد و تقویٰ ہم خوش است اما تکلف برطرف
دردِ دل را بندہ ام، دردِ سری درکار نیست

بیدل

Prayer and piety are fine too, but to be candid, I worship the aching heart and would rather not have a headache

Bedil

بہ جایِ سبزه از خاک شہیدانِ صف مژگان
زبانِ مار روید، نشترِ زنبور برخیزد

صائب

Instead of grass, on the graves of the martyrs of those sharp eyelashes grow the tongue of the snake and the sting of the wasp

Sa’ib

خلوتی خواہم و در بستہ ویک محرم راز
که گشایم سر راز و گلہ‌ای چندِ قدیم

وحشی بافقی

I want privacy, a closed door, and a keeper of secrets so I can reveal my own secret and some old complaints

Vehshi Bafqi

چہ حظ ز زندگیِ پر شتاب خواہی کرد
بہ سایۂ رمِ آہو چہ خواب خواہی کرد

شوکت بخاری

What enjoyment can you have in this hastening life? What sleep is possible in the shade of a running deer

Shokat Bokhari

ازین رباطِ دو در چون ضرورتست رحیل
رواق و طاقِ معیشت چہ سر بلند و چہ پست

حافظ

Since there’s no choice but to move on from this inn with two doors, what does it matter if the porticos and arches of livelihood be lofty or low

Hafez

بہ ذوق جستجو می‌باید از خود تا ابد رفتن
ہزار امروز و فردا دی شد و فردا نشد پیدا

بیدل

Love of the quest must take the self on an eternal journey, for a thousand todays and tomorrows may have turned to yesterday, but tomorrow never arrives

Bedil

نیست انکار چو گویند که زاہد مَلَک است
حرفِ ما نیز ہمان است کہ او آدم نیست

واضح ساوجی

No disagreement with those who say that the prayerful one is an angel. Indeed, I too have said all along that he’s not human

Vazeh Savoji

امشب من و تو ہردو، مستیم، ز می اما
تو مست میِ حسنی، من، مست میِ سودا

سلمان ساوجی

Tonight, both you and I are drunk on wine, but you with the wine of (your) beauty, I on the wine of (my) madness

Salman Savoji

ہم سمندر باش و ہم ماہی که در جیحون عشق
روی دریا سلسبیل و قعر دریا آتش است

عرفی

Be both a (fire-dwelling) salamander and a fish for the river of Love is a gentle stream on its surface but in its depths a raging fire

Urfi

بی تکلف در بلا بودن بہ از بیمِ بلاست
قعرِ دریا سلسبیل و رویِ دریا آتشست

غالب

Being in the midst of calamity is certainly better than living in fear of it: The depth of the river is a gentle stream, the surface a terrible fire

Ghalib

دل گفت وصالش به دعا باز توان یافت
عمریست که عمرم ہمہ در کار دعا رفت

حافظ

The heart said, “The Beloved can be found again through prayer.” Now a lifetime has passed that I have lived only to pray

Hafez

روشندلان فریفتۂ رنگ و بو نی اند
آیینہ دل بہ ہیچ جمالی نبستہ است

کلیم کاشانی

Those with inner light do not become enamored of appearances; no beauty ever captures the mirror’s heart

Kaleem Kashani

کسی کہ از دو جہان خویش را برون نشناخت
فریب خوردهٔ این نقش باطل است هنوز

اقبال لاہوری

One who has no identity distinct from this world and the other is still in thrall to their false artifice

Iqbal Lahori

بہ پیری ہم نفہمیدیم افسوس
کہ دنیا بازی طفلانۂ ‌کیست

بیدل

Alas! Even in old age, I have not understood whose childish prank this world might be

Bedil

گشایم دام بر گنجشگ و شادم، باد آن ہمت
کہ گر سیمرغ می امد بہ دام، آزاد می کردم

عرفی

Releasing a sparrow from the snare brings me great joy. May I have the resolve to free the simorgh too if it should fall into the trap

Urfi

خودنمایی نبود شیوۂ روشن گہران
چون زره جوہرِشان زیرِ قبا می باشد

صائب

Showing off is not the habit of those with a noble spirit; like a coat of mail, they wear their strength concealed under their cloak

Sa’ib

ساقی چراغِ می برہِ آفتاب دار
گو برفروز مشعلۂ صبحگاہ ازو

حافظ

O Saqi, raise the lamp of wine in the sun’s path as though to set the torch of dawn ablaze

Hafez

میانِ ظلمتِ مویش بہ زیرِ پر توِ رویش
گہی عقلم شود کافر گہی بر راه دین باشد

ہمام تبریزی

In the darkness of her tresses, by the illumination of her face, now my mind wanders into error, now it finds the path of truth

Hemam Tabrizi

گفتم بہ بلبلی کہ علاجِ فراق چیست
از شاخِ گل بخاک فتاد و تپید و مُرد

حزین لاہیجی

I asked the nightingale: What is the recourse for separation from the beloved? It fell to the ground from the bough, thrashed about in pain, and died

Hazin Lahiji

بزیرِ شاخِ گل افعی گزیدہ بلبل را
نوا گرانِ نخوردہ گزند را چہ خبر

نظیری

What do the unharmed, carefree songbirds know
of the snake-bitten nightingale under the rose bough

Naziri

قطعِ اميد كرده نخواہد نعيمِ دہر
شاخِ بریدہ را نظری بر بہار نیست

کلیم کاشانی

One who has abandoned hope does not want the riches of the world, (just as) the severed branch does not await the return of spring

Kaleem Kashani

پیرِ ما گفت خطا در قلمِ صنع نہ رفت
آفرین بر نظرِ پاکِ خطا پوشش باد

حافظ

My Master said: The art of Creation is without flaw. Praise be to his gracious eye that conceals errors.

Hafez

از ہنر حال خرابم نشد اصلاح پذير
ہمچو ويرانہ كه از گنج خود آگاه نشد

عرفی

My art does nothing to improve my sorry state. I’m like a desert oblivious to the treasure buried in it

Urfi

از کاسۂ شکستہ نخیزد صدا درست
احوالِ ما مپرس کہ ما دل شکستہ ایم

میرزا جلال اسیر شہرستانی

When struck, the broken cup does not ring true; ask me not how I am for my heart is broken

Mirza Jalal Aseer Shahristani

عالمِ بیخبری طرفہ بہشتی بودہ است
حیف صد حیف کہ ما دیر خبردار شدیم

صائب

To exist without awareness was its own kind of paradise. But alas! I became aware of this too late

Sa’ib

نازک اندامی بود امشب در آغوشم رہی
ہمچو نیلوفر بشاخِ نسترن پیچیده ام

رہی معیری

A lissom body is in my embrace tonight; Rahi, I am like morning glory twined around a branch of the rose tree

Rahi Mo’ayyeri

چراغِ عیشِ من از تند بادِ ہجرِ تو مُرد
بیا بیا کہ ز شمعِ رخت برافروزم

جامی

The lamp of my pleasure is extinguished by the cruel season of your absence. Come back to me that I may light it again with the bright flame of your face

Jami

خامی و سادہ دلی شیوۂ جانبازان نیست
خبری از بر آن دلبرِ عیار بیار

حافظ

Callow simple-mindedness does not befit those who wager all for love; bring me some news of that crafty stealer of hearts

Hafez

در سلوک از ہر چہ پیش آمد گزشتن داشتم
کعبہ دیدم نقش پای رہروان نامیدمش

غالب

In the quest for Truth, I went past everything that came before me. I saw the Ka’ba and deemed it a footprint of travelers past

Ghalib

اندر حیوان بنگر سر سوی زمین دارد
گر آدمی ای آخر سر جانب بالا کن

رومی

Look how all animals have their heads turned towards the ground. If you are human, raise yours towards the sky

Rumi

چو مار بر سر گنجش اگر بود مسکن
گداست مرد اگر عاری از توکل شد

کلیم کاشانی

Though he sit like a snake on a treasure, a man’s a beggar if he lacks contentment

Kaleem Kashani

گفت یزدان کہ چنین است و دگر ہیچ مگو
گفت آدم کہ چنین است و چنان می بایست

اقبال

God said: Thus it is, say no more! Said Man: It may be thus but it needs to be otherwise

Iqbal

آگہ نشد طبیب زدردِ نہانِ ما
این نبضِ ما خموس تر است از زبانِ ما

غنی کشمیری

The physician knows nothing of my secret pain for my pulse is even more silent than my tongue

Ghani Kashmiri

می گشاید چشم بر روی تو پیش از آفتاب
چشم ما ہم طالعِ آیینه بودی کاشکی

صائب

It opens its eyes each morning to a view of your face. O would that I were as fortunate as the mirror

Sa’ib

مست آمدم بہ سیرِ چمن، ناگہان نسیم
رنگ از رُخَم ربود و بہ برگِ خزان سپرد

طالب آملی

Drunk, I came to take the garden air, (when) suddenly, the breeze snatched the color from my face and gave it to autumn leaves

Talib Amuli

قرار برکفِ آزادگان نگیرد مال
نہ صبر در دلِ عاشق نہ آب در غربال

سعدی

Wealth never lasts long in wanton hands, nor patience in the lovers heart or water in a sieve

Sa’di

تاریخِ واقعاتِ شہان نانوشتہ ماند
افسانہ ای کہ گفت نظیری کتاب شد

نظیری

The history of the deeds of kings remained unwritten, while the tales that Naziri told became a book

Naziri

در ازل پرتوِ حسنت ز تجلی دم زد
عشق پیدا شد و آتش بہ ہمہ عالم زد

حافظ

On the day of creation, (when) the reflection of Your beauty was aroused to a brilliant epiphany, Love was born and set all the world afire.

Hafez

نقشِ ہستی سرخطِ لوح‌ِ خیالی بیش نیست
ہم به چشمِ بستہ باید خواند این تحریررا

بیدل

The mark of existence is no more than a scribble on an imaginary page, and (as such) should be read with eyes closed.

Bedil

رویِ کشادہ باید و پیشانیِ فراخ
آنجا کہ لطمہ ہایِ یداللہ می زنند

فیضی

One needs a welcoming expression and a generous countenance when being slapped by the Hand of God

Faizi

ما زآغاز و زانجامِ جہان بی خبریم
اول و آخرِ این کہنہ کتاب افتادہ است

کلیم کاشانی

We know nothing of the beginning or the end of the world; the first and last pages of this ancient book have fallen off.

Kaleem Kashani

گفتہ گر شد زکفم، شکر کہ نا گفتہ بجاست
از دو صد گنج یکی مشتِ گہر باختہ ام

عرفی

Though what I had written is taken away, what I have yet to write remains. From two hundred treasures, I have lost but a fistful of pearls.

Urfi (upon losing his first collection of 6,000 couplets)

این ناکسان کہ فخر بہ اجداد میکنند
چون سگ باستخوان دلِ خود شاد میکنند

صائب

The nobodies who boast of their ancestors are like the dog that enjoys playing with bones

Sa’ib

گر باده خوری تو با خردمندان خور
یا با صنمی لالہ رخی خندان خور
بسیار مخور ورد مکن فاش مساز
اندک خور و گہ گاه خور و پنہان خور

خیام

Drink with the wise or joyfully with a fresh-faced lover; not too much, too often, or too boldly; but a little now and then and in secret

Khayyam

خاطر ما را ز چرخ امید جمعیت خطاست
باغبان کی دستہ می بندد گل پژمرده را؟

متین اصفہانی

It’s futile to hope for Fate to arrange my scattered thoughts; why would a florist make a bouquet with wilted blooms

Mateen Isfanani

از یک حدیثِ لطف کہ آن ہم دروغ بود
امشب ز دفترِ گلہ صد باب شستہ ایم

نظیری

Tonight, with one kind word (from the beloved), insincere as it was, I erased a hundred chapters from my book of grievances

Naziri

حریفِ عشق تو بودم چو ماهِ نو بودی
کنون که ماهِ تمامی نظر دریغ مدار

حافظ

I loved you well when you were a new moon; now that you have waxed full, do not avert your gaze (from me)

Hafez

گفتم ای دل پدری کن نہ کہ این وصف خداست
گفت این ہست ولی جان پدر ہیچ مگو

رومی

I said: O my heart, be fatherly (to me), for is that not the way of God? (The heart) replied: indeed, it is so, my beloved son, but say not a word

Rumi

ما درخت‌افکن نہ ایم، آنہا گروهی دیگرند
با وجودِ صد تبر یک شاخِ بی‌بر نشکنیم

وحشی بافقی

We are not fellers of trees; that is a different group altogether. Though we have a hundred axes, we would not chop down even a brach that bears no fruit.

Vehshi Bafqi

بیا کہ قصرِ امل سخت سست بنیادست
بیار باده که بنیادِ عمر بر بادست

حافظ

Come hither, for the edifice of Hope has a foundation most weak! Bring forth the wine, for Life rests upon nought but thin air

Hafez

جز سوزِ عشق نیست سراسر بیانِ ما
چون شمع یک سخن گذرد بر زبانِ ما

کلیم کاشانی

All I speak of is the fire of Love; like the candle, I have only one utterance on my tongue

Kaleem Kashani

دلِ بی عشق را من دل نگویم
تنِ بی سوز را جز گِل نگویم

امیر خسرو

I say that a heart without Love is no heart at all, and a body without inner fire is just clay

Amir Khusro

قدرِ مجموعۂ گل مرغِ سحر داند و بس
کہ نہ ہر کو ورقی خواند معانی دانست

حافظ

Only the morning bird knows the value of what is in the rose’s book; not everyone who reads a page or two can grasp its meaning

Hafez

آن دم کہ دل بعشق دہی خوش دمی بود
در کارِ خیر حاجتِ ہیچ استخارہ نیست

حافظ

Any moment you give up your heart to Love is an auspicious time. There’s no need to seek omens for good deeds

Hafez

آن کہ این نامۂ سربستہ نوشت است نخست
گرہی سخت بہ سر رشتۂ مضمون دادہ است

فغانی

He who first wrote this secret text (of Fate) twisted the narrative thread into a terrible knot

Faghani Shirazi

صحرای دلم عشقِ تو شورستان کرد
تا مہرِ کسی دگر نروید ہرگز

ابو سعید ابوالخیر

Your love has so salted the desert of my heart that the love of no other can now grow there

Abu Sa’id Abul-Khaer

تا زدیوانم کہ سرمستِ سخن خواہد شدن
این می از قحطِ خریداری کہن خواہد شدن

غالب

By the time someone comes to get drunk on my poetry this wine will have become well-aged for the lack of buyers

Ghalib

گاہی که سنگ حادثه از آسمان رسد
اول بلا بہ مرغ بلند آشیان رسد

کلیم کاشانی

When disaster strikes from the sky, the bird nesting on the highest branch is the first to be hit

Kaleem Kashani

پیشِ صاحب‌نظران ملک سلیمان بادست
بلکہ آنست سلیمان کہ ز ملک آزادست

خواجو کرمانی

For the wise, the kingdom of Solomon is naught but the wind, (and) in fact, one who is free of attachment to any land is truly like Solomon

Khaju Kirmani

خوشدل کند خیال تو ہجران‌کشیده را
آتش گل است دیدۂ گلشن‌ندیده را

قدسی مشہدی

Thinking of you brings cheer to one enduring separation (from you); the flame is like a flower to the eye that has never seen a garden

Qodsi Mashhadi

سودای تو خوش است و وصال تو خوشتر است
خوشتر ازین و آن چہ بود؟ آنم آرزوست

عراقی

To love you passionately is joy, and a greater pleasure to consummate that love. And what is better still than both? Why, that’s what I truly desire

Iraqi

دشنام خلق را ندہم جز دعا جواب
ابرم کہ تلخ گیرم و شیریں عوض دہم

طالب آملی

I answer the jeering of people with blessings: I am the cloud that takes the bitter (waters from the ocean) and bestows the sweet (rain) in return.

Talib Amuli

زود رفت آنکہ ز اسرار جہان آگہ شد
از دبستان برود ہر کہ سبق روشن کرد

کلیم کاشانی

Whoever fathoms the mystery of the world departs it quickly, (just as) the student who has learned his lesson fully departs the classroom

Kaleem Kashani

بندۂ عشق شدی ترکِ نسب کن جامی
کہ درین راہ فلان ابنِ فلان چیزی نیست

جامی

Jami, being a devotee of Love, put aside pedigree and descent, for being so-and-so son of so-and-so is of no consequence in this path

Jami

تو ہمچو صبحی و من شمع خلوت سحرم
تبسمی کن و جان بین کہ چون ہمی‌سپرم

حافظ

You are like the dawn and I am the candle of morning solitude. Smile, and watch me deliver up my soul

Hafez

به کدام علم یارب بہ دلِ تو اندر آیم
کہ ببینم و بدانم کہ چہ در خیال داری

وحشی بافقی

With what knowledge, O God, can I enter Your heart so I can see and understand what You have in mind

Vehshi Bafqi

دلِ خرابِ مرا جورِ آسمان کم بود
کہ چشمِ شوخِ تو ظالم ہم آسمان گون شد

صائب

Was the oppression of the heavens not enough to ruin my heart that your bright, cruel eye should also be the color of the sky

Sa’ib

دوری زتن لیک از دلم در پیشِ رویت روزن است
زان روزنِ دزدیدہ ہمچون مہ پیامت میکنم

رومی

You are far from my person, but in my heart there’s a window that opens towards you, and, like the moon, I send you messages through that secret window

Rumi

گل چہ میداند کہ سیرِ نکہتِ او تاکجاست
عاشقان را از سر انجامِ دلِ شیدا مپرس

صائب

What does the rose know of how far its fragrance spreads? Don’t ask those who love where the loving heart may find its way

Sa’ib

خود اوست جملہ طالب و ما ہمچو سایہ ہا
ای گفتگویِ ما ہمگی گفتگویِ دوست

رومی

He is all the seekers and we are like shadows; the words we speak amongst ourselves are but words of the Beloved

Rumi

خلل پذیر بود ہر بنا کہ می بینی
بجز بنای محبت کہ خالی از خلل است

حافظ

Every foundation, you can see, crumbles with time, except the foundation of love, which knows no weakness

Hafez

بہ خلق و لطف توان کرد صید اہل نظر
بہ بند و دام نگیرند مرغ دانا را

حافظ

The wise are won over only with courtesy and kindness; the clever bird is never captured with snares or traps

Hafez

آن چنان کہ پرتوِ جان بر تن است
پرتوِ جانانہ بر جانِ من است

رومی

Just as the soul illuminates the body, the Beloved illuminates my soul

Rumi

در موسمی کہ روی زمین یک طبق گل است
صائب چو بیضہ دربغل آشیان مباش

صائب

Sa’ib, in this season when the earth is filled with flowers, don’t sit like an egg hidden away in the nest

Sa’ib

عشق اگر رو بر زمین مالد ہمان تاجِ سر است
پرتوِ خورشید را نتوان بہ زیر پا گرفت

بیدل

Love remains exalted though its face be rubbed into the dirt; sunshine, be it on the ground, cannot be trampled underfoot

Bedil

بر سر تربت من با می و مطرب بنشین
تا بہ بویت ز لحد رقص کنان برخیزم

حافظ

Sit beside my grave with a minstrel and some wine so that, imbued by your fragrance, I should arise dancing from the grave

Hafez

چون شوم خاک بہ خاکم گذری کن چو صبا
تا بہ بویت ز زمین رقص کنان برخیزم

سلمان ساوجی

When I am turned to dust, pass over my dust like the morning breeze, so that, imbued with your fragrance, I should arise dancing from the earth.

Salman Savoji

دو یارِ زیرک و از بادۂ کہن دو منی
فراغتی و کتابی و گوشۂ چمنی

حافظ

A couple of witty friends, two flagons of old wine, a little leisure, a book, and a garden nook

Hafez

رفیقِ اہلِ غفلت عاقبت از کار میماند
چو یک پا خفت پای دیگر از رفتار میماند

غنی کشمیری

A companion of the heedless will always fail in the end; if one foot falls asleep, the other too is unable to walk

Ghani Kashmiri

گفتہ بودم چو بیائ غمِ دل با تو بگویم
چہ بگویم کہ غم از دل برود چون تو بیائ

سعدی

I used to say that I would tell you of my sorrow when you came to me, but now that you have come, I have nothing to tell you for all sorrow has left my heart

Sa’di

بیاورید گر اینجا بود زبان دانی
غریبِ شہر سخنہای گفتنی دارد

غالب

Bring them forth if any here are connoisseurs of words; this stranger in your town has some choice things to say

Ghalib

دفتر دانشِ ما جملہ بشویید بہ می
کہ فلک دیدم و در قصدِ دل دانا بود

حافظ

Cleanse my entire book of knowledge with wine, for I saw Fate and it was stalking the wise heart

Hafez

سو بہ سو گشتم کہ تا طفلِ دلم ساکن شود
طفل خسبد چون بجنباند کسی گہوارہ را

رومی

I go to and fro so my childish heart can calm down; the rocking of the cradle puts the infant to sleep

Rumi

نہ چنان گرفتہ ای جا بہ میانِ جانِ شیرین
کہ توان ترا و جان را زہم امتیاز کردن

نظیری

Your place within my precious soul is not such that the one can be distinguished from the other

Naziri

بوسہ میخواہم ازان لب، تو چہ میفرمائ
گر صواب است بگو، ورنہ خطای بکنم

نظامی گنجوی

I desire a kiss from those lips. What do you think? If it is appropriate, say so; if not, I will do the inappropriate.

Nizami Ganjvi

غافل مرو کہ تا درِ بیت الحرام عشق
صد منزل است و منزل اول قیامت است

عرفی

Do not go heedless, for the path to the sanctum of Love has a hundred stages and the first stage is doom

Urfi

وقت ما آئینۂ رخسارۂ معشوقِ ماست
حسنِ روی او نگر از روزگار ما مپرس

نظیری

My life is but a mirror of my Beloved’s countenance; behold her beauty and ask no more of my circumstances

Naziri

محبت چون تمام افتد رقابت از میان خیزد
بہ طوفِ شعلہ ای پروانہ با پروانہ می سازد

اقبال لاہوری

All rivalry vanishes when love reaches its culmination. Moths move in mutual harmony as they dance around the flame

Iqbal Lahori

با ہر کمال اندکی آشفتگی خوش است
گیرم کہ عقلِ کل شدہ ای، بی جنون مباش

بیدل

Perfection in anything wears best with a little twist. You may have reached the pinnacle of wisdom, still keep a touch of madness too

Bedil

گفتی کہ از فراق چہ رنجت ہمی رسد
آری قیاس ما ز دل خویش کرده‌ای

انوری

You ask: What sorrow has separation (from me) visited upon you? Forsooth, you seem to imagine that I am (as unfeeling) as your own heart.

Anvari

غمش در دل چو گنجوری دلم نور علیٰ نوری
مثالِ مریمِ زیبا که عیسی در شکم دارد

رومی

The longing for the Beloved is like a treasure in my heart, lighting it up with divine glory as though it were beautiful Mary with Jesus in her womb

Rumi

زاہد از صیدِ دل عام نشاطی دارد
عنکبوتی ز شکارِ مگسی می آید

صائب

The pious man takes joy in snaring the simple heart (as) the spider goes forth to trap the fly

Sa’ib

ساقیا عشرتِ امروز بہ فردا مفکن
یا ز دیوان قضا خطِ امانی به من آر

حافظ

O Saqi, do not put off today’s pleasure upon tomorrow, or bring me from the Office of Fate a written guarantee that I will be safe (until then)

Hafez

ای دل ار عشرتِ امروز بفردا فگنی
مایۂ نقدِ بقا را کہ ضمان خواہد شد

حافظ

O my heart, if you put off today’s pleasure until tomorrow, who will guarantee that the cash of (our) existence will last (until then)

Hafez