1912’de Balkan Savaşı başlarken Osmanlı ve Ermeniler arasında 30 yıla varan gerilim vardı.
Bazı Ermeni teröristler Bulgaristan’da idi.
Bunlardan biri (bugün Ermenilerin milli kahramanlarından sayılan) Andranik Ozanyan idi.
Ozanyan Varna’da Ermeni çeteler için silah üretiyordu.
Ozanyan, Garegin Nzhdeh (foto) ile, Balkan Savaşı’nda Bulgar Ordusu’nda gönüllü olarak savaşacak ve Ermenilerden oluşan bir birlik oluşturdu.
Birlik, hemen hepsi Osmanlı vatandaşı 500'e yakın Ermeniden oluşuyordu.
Ermeni gönüllüler, Makedonya-Edirne Gönüllü Birliğine katıldı.
Makedonya-Edirne Gönüllü Birliği, aslında düzenli asker değil çetecilerden oluşuyordu, Ermeniler de öyleydi.
Bilen bilir, düzenli asker nispeten fazla savaş suçu işlemez, belli disiplin dışına çıkmazdı ama gönüllü birlikler için durum tersiydi.
Bu arada Bulgaristan’da önemli nüfusu ve ekonomik gücü olan Bulgarlar, gönüllü Ermeni birliğine ve Bulgar ordusuna ciddi yardımlarda bulunmuştu.
500 kadar Bulgaristan vatandaşı Ermeni de ayrıca Bulgar ordusuna katılmıştı.
Ermeni gönüllülerin dahil olduğu Makedonya-Edirne Birliği, general Protogerov komutasında Sofya’dan ayrıldı (foto).
Birliğin ilk işi Türk köyü Aydurmuş’un camine haç dikmek oldu. Bu, icraatlarının en masumu olacaktı!
Birlik sonra Kırcaali’ye geçti. Yağma ve katliamlar başladı.
Kasım 1912’de birlik Uzunhamitler ve Balkan Töresi'nde savaştı (Ermenilerin önemli işler başardığı söylenir).
Yaver Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu yenildi.
Makaz düştü, Bulgarlar Gümülcine’ye girdi.
Gümülcine’de Ermeni halk ve rahipleri gönüllü birliği coşkuyla karşıladı.
Ermeni gönüllülerinin de dahil olduğu Makedonya-Edirne Gönüllü birliği, Batı ve Doğu Trakya'da savaşın en utanç verici suçlarından bazılarını işledi.
Savaşı gazeteci olarak izleyen Troçki’nin ifadesiyle
“Geçtikleri yerde başıyla gövdesi bir tek Müslüman bırakmadılar!”.
Katliama uğrayanlar yaşlılar, kadınlar ve çocuklardı!
Çünkü onları koruyabilecek erkekler askerdeydi. Osmanlı ordusu ise bozulmuş, kaçıyordu.
Yine Troçki’nin ifadesine göre bu birlik Rodoplarda bir Pomak köyünü topa tutup insanları ve hayvanları yok etti.
(foto temsili)
“Dimetoka’ya giren Ermeniler ve Bulgar süvarisi, Müslümanları Meriç Nehri'ne zorla sokup sonra da ördek gibi avladı!
Bu Dimetoka hadisesi Leon Troçki’nin Ukrayna gazetesine yazdığı haberlerde aynen şöyle geçer:
Yine Leon Troçki’nin kaleminde, Makedonya-Edirne ve Ermeni gönüllüler birliğinin (lejyon) yaptıkları ekte.
Troçki Ermeni askerlerle de görüşür.
Onlar, kendilerinin Bulgar çetecilere göre daha az katliam ve yağma yaptıklarını iddia eder.
B.Trakya'da başarısız olan Yaver Paşa, Meriç'ten geçmeye çalışırken Makedonya-Edirne Gönüllü Birliği'ne yakalandı ve 10 bin asker ve binlerce muhacir ile teslim oldu (foto).
Ermeniler 10 bin Osmanlı askerini Ermeni birliğinin teslim aldığını iddia eder ama doğru değildir.
Ermeni Birliği Bulgar Ordusuyla birlikte Meriç’in doğusuna geçti. İlk olarak Keşan ele geçirildi.
Foto: Bulgarlar Keşan’ı ele geçirmelerini kutluyor.
Ermeni gönüllülerle destekli Bulgar ordusu Keşan'dan sonra Malkara'yı ele geçirdi.
Kurban Bayramı günü burada yapılan katliamda yüzlerce Türk öldürüldü.
Yukarıkılıçlı ve Karasatı gibi küçük köylerde bile büyük katliamlar yapıldı.
Yerli Rum ve Bulgarlar da katıldı bu katliamlara.
Ermeni Birliği sonra Tekirdağ'a geçti.
Tekirdağ Ermenileri, Ermeni Birliği onuruna büyük bir kutlama düzenledi.
Birlik sonra Barbaros köyünde kıyı koruması görevini aldı.
Ermeni Birliği, Enver Bey’in denizden planladığı ama başarısız olan çıkarmanın savunulmasında kullanıldı.
Ermeni Birliği, II. Balkan Savaşı döneminde Bulgaristan'a geri çağrıldı ve dağıldı. Arkalarında, geçtikleri her yerde yaptıkları katliamların izi kaldı.
Andranik Ozanyan Bulgarlardan onur belgesi aldı, ABD ve Fransa’ya geçti. Kaliforniya’da yaşadı, orada öldü (1926).
Balkan Savaşı'nda Bulgar ordusunda savaşıp katliamlara imza atan Ermeni gönüllü birliğinin mevcudunun çoğu 1. Dünya Savaşı’nda yine Osmanlı’ya karşı, bu kez doğuda Ruslar adına savaştı; binlerce sivil katletti.
Ermeni Gönüllü birliği komutanı Nzhdeh de aralarındaydı elbette.
Rus kaynaklarına göre (askeri mahkeme hükümleri dâhil), Nzhdeh'in komuta ettiği Rus ordusuna dahil Ermeni gönüllüler daha 1. Dünya Savaşı'nın başında, Kasım 1914 tarihlerinde bir dizi katliam, tecavüz ve yağma gerçekleştirmişlerdi.
Kaynak kitap ekte.
Sayfa: 156-158
Rusya'da devrim olunca Rus ordusu savaştan çekildi.
Ermeniler kendi ülkelerini kurdu ve tek başlarına Türklere karşı savaştı. Nzhdeh, 1918-1921 arası Ermenistan subayı olarak Türklere etnik temizlik yaptı (aslında bu da 4. savaşı sayılır).
Sovyetler bölgeyi ele geçirince kaçtı.
Nzhdeh 1933'de ABD'ye geçti ve Ermeni gençliğini örgütledi.
Açıkça aryan ırkçılığına dayanan bir dünya görüşü savunuyordu:
“...Irk herşeyin üstüdür ve herşeyden önceliklidir. Irk önce gelir. Herşey ırk içindir... Irkların üniformaları, ilahileri, ayinleri, bayramları olacaktır.”
Nzhdeh'in Nazi sempatizanlığı savaş başlamadan önce netti: 1936'da Ermeni gazetesinde şu açıklaması yayınlandı:
“Bugün Almanya ve İtalya güçlü, çünkü bir ulus olarak ırk üzerinden yaşayıp nefes alıyorlar.”
2.DS başladığında, Nzhdeh artık Alman ordusuna gönüllü Ermeni topluyordu.
"Almanya için ölenler, Ermenistan için ölmüş sayılır!"
Nzhdeh bu slogan ile Ermeni gönüllü birliği oluşturdu ve şahsen komuta etti.
Bu birlik en çok Kırım ve Ukrayna'da savaştı. Bu bölgelerde 2. Dünya Savaşı'nın en korkunç suçlarından bazılarının işlendiği biliniyor.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
Falih Rıfkı Atay'ın, Osmanlı'nın son dönemini anlattığı kitabı Zeytindağı'nı tekrar okurken, özellikle Trakya ve Balkanlar ile ilgili, ilgi çekici bölümleri not almıştım.
Aşağıda bunları paylaşacağım.
Okuyanlar için hatırlama, okumayanlar için okumak için bir neden olur umarım.
II. Balkan Savaşı çıkınca (1913) Edirne'yi geri alan Enver Bey, Mustafapaşa'ya (Svelingrad) gider.
Orada, Bulgar işgali sırası saklanan Türk kızların yerini Bulgarlara söyleyen yaşlı bir adam getirirler karşısına.
Enver Bey dayanamaz ve...
*
Enver Bey'i özetleyen bir olaydır.
II. Balkan Savaşı'nda Bulgarların Edirne'den çekilmesi sonrası şehre ilk kimin gireceği gerginliğe yol açar.
Şarköy çıkarması yüzünden zaten kötü olan Fethi-M.Kemal ikilisiyle Enver'in arası daha da bozulur.
Dimetoka'da ara bulmak için toplanılır.