Thread by @Megfoonpolitiek

Wat @PieterOmtzigt zegt over hoe de #toeslagenaffaire kon ontstaan (en blijven voortbestaan) is natuurlijk allemaal waar. Maar het is óók waar dat de Tweede Kamer zelf een stuwende rol heeft gespeeld. 1/20 vn.nl/pieter-omtzigt…

Want als je kijkt naar wat er de afgelopen 20 jaar onder druk van meerderheden in de Tweede Kamer afgedwongen is, dan kun je niet anders dan concluderen dat er een permissiestructuur werd gecreëerd, een klimaat zo je wilt, waarin dit gedrag kon ontstaan. 2/20

De Tweede Kamer creëert een eigen pendulum, op zijn beurt meevarend op dwingende, populaire onderwerpen. Nogal wat fracties blijken keer op keer gevoelig voor publieke druk om dan weer de ene, dan weer de andere kant uit te bewegen. 3/20

Dat de volksvertegenwoordiging in een democratie luistert naar wat speelt en daarop acteert, is natuurlijk volstrekt logisch. Daarover geen twijfel. Maar er mag wel iets meer reflectie en vooral lef om terug te duwen verwacht worden van de 150 vertegenwoordigers. 4/20

Het klimaat waarin de #toeslagenaffaire kon groeien en gedijen ontstond vanuit de politieke wens om fraudeurs aan te pakken. Voorbeelden te over van Kamerleden die druk gesticulerend bij de interruptiemicrofoon stonden als er weer een fraudebericht 𝘵𝘳𝘦𝘯𝘥𝘪𝘯𝘨 was. 5/20

Zo was daar het voorbeeld van de #bulgarenfraude, waarin oa ook @pieteromtzigt zich niet onbetuigd liet. Het team bij de #Belastingdienst dat verantwoordelijk was voor de #toeslagenaffaire werd onder druk van de Tweede Kamer opgericht vanwege de Bulgarenfraude-kwestie. 6/20

De Rekenkamer liet zich eerder al kritisch uit over de rol van de Tweede Kamer in dit alles. volkskrant.nl/nieuws-achterg… 7/20

Veel eerder, eind jaren '80 al, hadden we de uitkeringfraude-kwesties. Meer recent zie je hoe meerderheden in de Tweede Kamer trendbreuken veroorzaakten over immigratie. 8/20

Opeenvolgende kabinetten werden opgejaagd door de Tweede Kamer om de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) van een organisatie die asielverzoeken beoordeelt, te veranderen in een organisatie die zoveel mogelijk asielzoekers buiten de deur houdt. 9/20

Nog een voorbeeld, en een tikkende tijdbom: het beleid rond de persoonsgebonden budgetten (#PGB). Eerst eisten meerderheden in de Tweede Kamer - in het klimaat dat ontstond na de Bulgarenfraude-kwestie - dat fraude met PGB-budgetten keihard werd aangepakt. 10/20

Er was vanuit ambtenaren richting bestuurders & Tweede Kamer al gewaarschuwd dat uitvoering van het PGB-dossier door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) tot problemen zou kunnen leiden. Het werd in de wind geslagen. 11/20

Niet veel later bleek: grote problemen met uitvoering van het PGB-dossier. Duizenden mensen kwamen in de knel of dreigden in de knel te komen, met veel media-aandacht. De meerderheid in de Tweede Kamer sloeg daarop om als een blad aan 'n boom. Opdracht: verlaag de drempels. 12/20

Daarop volgde weer gemor uit de ambtelijke top richting bestuurders en Tweede Kamer: let op, kijk uit, dit gaat later weer problemen opleveren door rotte appels die hier toch weer misbruik van gaan maken (zie ook: #bulgarenfraude). 13/20

De vraag is niet of, maar wanneer het 'PGB-schandaal' Den Haag op zijn grondvesten zal doen schudden. En ook dan zal de Kamer luid 'schande!' roepen en een parlementair onderzoek eisen. En zal de pendulum weer terug slaan naar controle. 14/20

.@pieteromtzigt stak eerder dit jaar de hand in eigen boezem door te verzuchten dat de Kamer misschien ook eens op moet houden met - zijn woorden samenvattend - achter die pendulum aan te hollen. De vraag is of dat genoeg is. 15/20

Want het is ook zo dat de context waarin de Kamerleden moeten opereren niet helpt. Kamerleden staan onder constante druk om 'te scoren': om media-aandacht te krijgen, om in talkshows te kunnen zitten, om trending te zijn (in positieve zin). 16/20

Maar om die aandacht te krijgen, worden Kamerleden gedwongen hard stelling te nemen. Met een genuanceerd persbericht of een genuanceerde enerzijds-anderzijds-tweet word je niet uitgenodigd om aan te schuiven bij radio en TV. 17/20

Bestuurders, Kamerleden en hun woordvoerders proberen dagelijks ideeën en zienswijzen of reacties te geven bij media. Niet zelden worden zij later op de dag afgebeld omdat de redacteur van dienst iemand gevonden heeft 'die iets meer uitgesproken is'. 18/20

Want op hun beurt moeten mediaredacties ook 'scoren'. Niet iedereen wil daar nog langer aan meedoen. Een rode draad in interviews met afzwaaiende Kamerleden deze zomer is juist dat zij dit mechanisme niet meer trekken. 19/20

Het zou dus een goed idee zijn als de Tweede Kamer in het parlementair onderzoek naar de #toeslagenfraude ook de eigen rol kritisch beschouwt - en daar lessen uit trekt. Maar het zou ook helpen als er in het publieke debat weer ruimte komt voor nuance. 20/20