Thread by @DennisZeilstra

Mijn stuk over de zgn. wetenschappelijke onderbouwing van coronamaatregelen op @foodlog_nl:
foodlog.nl/artikel/waarom…

Een draadje.
@MinPres @hugodejonge @C19RedTeam @Wim_Schellekens @bslagter @Jopinie @mkeulemans

1/

Het OMT en @C19RedTeam adviseren de overheid om steeds verdere beperking van publieke bewegingen en vrijheden te gebruiken als aanpak. Maar waarom geen andere interventies? Een draadje over strengtht of evidence, paradigma, en persoonlijke voorkeuren.

2/

Interessant is de basis onder de adviezen. Zoals oa @Volkskrant schrijft: "Jaap van Dissel benadrukt telkens dat het OMT zijn adviezen over het coronavirus baseert op bewezen wetenschappelijke inzichten, niet op onbewezen vermoedens."

volkskrant.nl/cultuur-media/…
3/

Wat is dan het onderliggende wetenschappelijk inzicht, en hoe groot is de zekerheidsgraad daarvan? Om een concreet voorbeeld te noemen, een pubmed search voor "outbreak+pubs+bars+restaurants" levert geen resultaten op. Waar zijn inzichten dan gebaseerd? Veelal op modellen.

4/

Dergelijke modellen gebruiken gegevens van onderzoeken met vragenlijsten als input om de soorten en hoeveelheid contacten tussen mensen te modelleren. Zie bijvoorbeeld deze publicatie waar Jacco Wallinga medeauteur is:
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31274572/

5/

De zekerheidsgraad van resultaten uit modellen hangt sterk af van het type model, en met name of het gevalideerd is. Dat wil zeggen dat is gecheckt of de voorspellingen van het model in verschillende situaties overeenkomen met observaties uit de werkelijkheid.

6/

Veel voorb. van modelvalidatie zijn niet te vinden. Dit vb laat zien hoe het niet moet:
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32365045/
Er wordt data van 14 landen gebruikt om het model te tunen, en vervolgens worden diezelfde landen gebruikt om het model te valideren. Dat is geen goede validatie.

7/

Bovendien wordt er met dit model gerekend aan het effect van een lockdown op de verspreiding in India, maar de voorspelling vd gevolgen van zo'n interventie is nu net niét gevalideerd. Toch is dát waar dergelijke publicaties voor gebruikt worden.

8/

Als de nauwkeurigheid van een model niet gevalideerd is, is de zekerheidsgraad vd resultaten laag. De uitkomsten staan of vallen met de gebruikte aannames. Kun je dat "bewezen wetenschappelijke inzichten" noemen? Nou nee, er is geen 'bewijs' dat die inzichten valide zijn.

9/

Zijn er dan alleen modellen ter onderbouwing van de maatregelen? Nee, er is ook enige empirisch onderzoek, bijv:
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32800859/
Hierin wordt onderzocht of de striktheid van maatregelen invloed heeft of het aantal cases 14 dagen later.

10/

Twee opmerkingen. Ten 1e is data gebruikt uit het begin van de uitbraak. Data over het aantal infecties was op dat moment niet erg betrouwbaar. Ten 2e, het valt op dat er nauwelijks een correlatie tussen striktheid van de maatregelen en groei van het aantal cases is.

11/

En vb van andere landen dan? Een recente preprint stelt dat conclusies trekken over effectiviteit v maatregelen middels een aantal methoden kan, mits aan bepaalde randvoorwaarden wordt voldaan:
arxiv.org/abs/2009.01940
De auteurs laten vooral ook zien hoe dat vaak mis gaat.

12/

We kunnen de conclusie trekken dat de maatregelen die in NL en andere landen genomen zijn een behoorlijk lage graad van zekerheid hebben.

Daarbij moet opgemerkt worden dat het lastig zal zijn om dit omhoog te krijgen. Een dubbelblinde gerandomiseerde studie is onmogelijk.

13/

Desondanks werpt deze lage zekerheidsgraad de vraag op waarom de vermindering van contacten de enige maatregelen zijn in Nederland. Er zou immers ook gepoogd kunnen worden om bijvoorbeeld de bevattelijkheid, of het risico op ernstig ziekte te verlagen.

14/

Uit de literatuur blijkt dat er voor vitamine D relatief sterke aanwijzingen voor een mogelijk gunstig effect te vinden zijn. Er is bijvoorbeeld deze meta-analyse van RCT's met vitamine D bij acute luchtweginfecties:
bmj.com/content/356/bm…

15/

De meta-analyse concludeert dat dagelijkse of wekelijkse vit D suppletie het risico op acute luchtweginfecties verlaagt, zonder dat het bijwerkingen heeft. Een punt dat de plausibiliteit verder vergroot, is dat het effect groter was bij mensen met een lage vit D spiegel.

16/

Dit betekent natuurlijk nog niet dat vit D dan ook bij Covid-19 effectief is. Gelukkig zijn ook enkele onderzoeken bij Covid-19 gepubliceerd. Één vb: een RCT over het effect van calcifediol op de kans op IC-opname of overlijden bij covid-patiënten:
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32871238/

17/

Calcifediol, ook wel bekend als 25-hydroxycholecalciferol, is een prehormoon dat de lever maakt uit vitamine D3 en dus één stap verder gemetaboliseerd is dan vitamine D3. Dit metaboliet wordt gemeten in het bloed om vitamine D deficiëntie vast te stellen.

18/

50 patiënten kregen wél en 26 geen calcifediol naast de standaardbehandeling. Eén van de 50 patiënten die calcifediol kregen versus 13 van de 26 patiënten die het niet kregen moesten opgenomen worden in de IC. Twee van die 13 overleden, en niemand uit de calcifediol groep.

19/

Er kan geconcludeerd worden dat vit D suppletie vermoedelijk bijdraagt aan een verlaagde vatbaarheid voor SARS-CoV-2 infectie en verlaagd risico op ernstig verloop van de ziekte. De zekerheidsgraad hiervan middelhoog is, op zijn minst hoger dan voor afstandsmaatregelen.

20/

De vraag is daarom waarom de overheid helemaal niets hiermee doet. Als het water aan de lippen staat en ziekhuizen vollopen, is elke interventie die kan bijdragen toch welkom? Zeker als in een groot aantal studies geen nadelig effecten zijn gevonden.

21/

De overheid zou bijvoorbeeld testen van de vitamine D status gratis kunnen maken. Die kosten minder dan de coronatest.
Ook zouden vitamine D preparaten gratis ter beschikking kunnen worden gesteld. Op zijn minst zou een advies voor suppletie gegeven kunnen worden.

22/

Niets van dat alles. Waarom niet? Waarschijnlijk speelt psychologie een grote rol. De WHO en andere landen adviseren afstandsmaatregelen, dus afbreukrisico voor adviseurs is laag. Geen land adviseert vit. D. In NL is de houding tov supplementen bovendien vrij negatief.

23/

Kortom, de maatregelen die nu gebruikt worden zouden best kunnen werken, maar zijn niet "wetenschappelijk bewezen". Het zijn redeneringen, en beïnvloed door paradigma en overtuiging. Noem het dan ook zo. En, als er redelijke evidence is, bv over vit D, gebruik dat dan.

24/eind