Thread by @thijskuiken

1/11 De huidige sterfte van #pluimvee en wilde vogels in #Nederland wordt veroorzaakt door hoog-pathogene vogelgriepvirus van het subtype H5N8. Maar wat betekent ‘H5N8’ en ‘hoog-pathogeen’? En waar komt het virus vandaan?

Op verzoek, een draadje.

#HPAI #H5N1 #H5N8 #vogelgriep

2/11 H5N8 slaat op twee eiwitten, hemagglutinine (H) en neuraminidase (N), die buitenop het virus zitten. Bij vogels zijn er 16 subtypen H, H1 t/m H16, en 9 subtypen N, N1 t/m N9. Vogelgriepvirussen wisselen H en N soms uit met elkaar; zo kan H5N1 b.v. veranderen naar H5N8.

3/11 Pathogeen betekent ziekteverwekkend. Vogelgriepvirussen worden verdeeld in laag-pathogeen (geen of weinig ziekte bij kippen) en hoog-pathogeen (ernstige ziekte en sterfte bij kippen).

4/11 Hoog-pathogene vogelgriepvirussen ontstaan uit laag-pathogene door een mutatie in hun genetische materiaal. Deze mutatie gebeurt bijna uitsluitend bij besmetting van intensief gehouden pluimvee. Dat is dan ook de belangrijkste bron van hoog-pathogene vogelgriepvirussen.

5/11 De groep hoog-pathogene vogelgriepvirussen waartoe de huidige H5N8 behoort werd het eerst aangetoond in gedomesticeerde ganzen in China in 1996, en heet A/Goose/Guangdong/1996 (H5N1).

6/11 In de eerste jaren na zijn opkomst, heeft dit virus zich langzaam in Azië verspreid via pluimveehandel. Dit is de traditionele manier waarop verspreiding plaatsvindt, en waartegen traditionele hygiënemaatregelen op pluimveebedrijven voornamelijk zijn gericht.

7/11 Vanaf 2005 gebeurde iets bijzonders: het hoog-pathogene vogelgriep virus (toen H5N1, later H5N8 en H5N6) werd over grote afstanden verspreid door wilde vogels, die in Azië door pluimvee waren besmet. Normaal komt alleen laag-pathogene vogelgriepvirus bij wilde vogels voor.

8/11 In wilde vogels veroorzaakte het virus soms hoge sterfte. Tijdens de vogelgriepuitbraak in winter 16/17 in Nederland werden b.v. >13 000 dode vogels gerapporteerd. De werkelijke sterfte was mogelijk 4-10 X hoger. Dode wilde vogels nu rapporteren via:

sovon.nl/nl/actueel/nie…

9/11 Op een pluimveebedrijf kan het virus ook hoge sterfte van pluimvee veroorzaken. Bovendien wordt export van pluimvee(producten) stopgezet. Om virusverspreiding van wilde vogels naar pluimvee te vermijden, is er o.a. een ophokplicht. Huidige regels:

rijksoverheid.nl/onderwerpen/di…

10/11 Sommige varianten van hoog-pathogene vogelgriepvirus kunnen ziekte bij mensen en andere zoogdieren (zoals katten) veroorzaken, hoewel dat de laatste jaren niet in Europa is gebeurd. Zieke/dode vogels niet aanraken zonder passende hygiënemaatregelen!

rivm.nl/veelgestelde-v…

11/11 Referenties (doi):
2: 10.1126/science.313.5787.601a.
3: 10.1038/nrmicro1208
4: 10.3389/fvets.2018.00084
5: 10.1111/j.1863-2378.2012.01497.x
7: 10.1098/rstb.2018.0257 and
10.1126/science.aaf8852
8: 10.3201/eid2312.171086
10: 10.2903/j.efsa.2020.6194

1/18 Verschillende mensen hebben gevraagd over mogelijke oplossingen voor het probleem van hoog-pathogene vogelgriep in pluimvee (kippen, kalkoenen, ganzen, eenden) en in wilde vogels. Daarom een vervolgdraadje.

2/18 Als je naar de onderliggende oorzaken (zie boven) kijkt van het ontstaan en verspreiding van hoog-pathogene vogelgriep, liggen de oplossingen eigenlijk voor de hand. Dit zijn vier mogelijke opties:

3/18 1) Houd pluimvee in kleine aantallen en in lage dichtheid per vierkante meter. Dit verlaagt het risico op het ontstaan van hoog-pathogene vogelgriepvirus in pluimvee, en het risico van verspreiding van zo'n virus naar wilde vogels.

4/18 Deze optie houdt in dat het aanbod van pluimveevlees en eieren zal verminderen, en dus dat het nodig is om de vraag ernaar te verminderen.

5/18 2) Vestig geen pluimveebedrijven in gebieden met veel watervogels. Dit verlaagt het risico van virusverspreiding (zowel de historisch voorkomende laag-pathogene varianten als de nu voorkomende hoog-pathogene H5N8) van wilde watervogels naar pluimvee.

6/18 3) Vestig geen pluimveebedrijven dicht bij elkaar. Dit verlaagt het risico van virusverspreiding tussen bedrijven.

4) Vaccineer pluimvee tegen vogelgriepvirussubtypes H5 en H7. Dit is een extra bescherming tegen virusinfectie van pluimvee.

7/18 Bovenstaande oplossingen passen bij oplossingen voor andere belangrijke problemen: klimaatverandering, verzuring, vermesting, zoetwaterverbruik, verandering van landgebruik, longziekte bij omwonenden van pluimveebedrijven, verlies van biodiversiteit, verlaagde dierwelzijn.

8/18 Bovenstaande oplossingen zijn ook in lijn met de visie van de Nederlandse ministerie van Landbouw, en met de toekomstplannen voor de Nederlandse landbouw die zijn uitgewerkt door Imke de Boer van Wageningen Universiteit.

9/18 Waarom worden die oplossing dan niet toegepast? Dat is omdat ze niet overeenkomen met de huidige praktijk en trends. We houden steeds meer pluimvee en vragen om meer pluimveevlees en eieren, naarmate het gemiddelde inkomen per persoon stijgt.

10/18 Het aantal dieren per pluimveebedrijf blijft stijgen vanwege financiële voordelen van schaalvergroting. Sommige daarvan zijn gevestigd in watervogelgebieden. Pluimveebedrijven zijn liggen vaak dicht bij elkaar, alweer om financiële redenen.

11/18 Pluimvee in de EU wordt niet gevaccineerd tegen vogelgriep omdat pluimvee(producten) dan niet meer of moeilijker geëxporteerd zouden kunnen worden volgens de huidige OIE en EU regels.

12/18 Binnen de beperkingen van het huidige systeem is het dus nauwelijks mogelijk om het probleem van hoog-pathogene vogelgriep op te lossen. Dat blijkt uit de steeds weer terugkerende uitbraken van hoog-pathogene vogelgriep.

13/18 Deze oplossingen zijn wel goed mogelijk in de context van “transformatieve veranderingen” van onze maatschappij: “een fundamentele, systeem-brede reorganisatie met betrekking tot technologische, economische en sociale factoren, inclusief denkkaders, doelen en waarden.”

14/18 Referenties (meestal doi)
Risico op ontstaan van hoog-pathogene vogelgriep in pluimvee: 10.3389/fvets.2018.00084
Risico van pluimveebedrijven in watervogelgebieden: 10.1126/science.aaf8852 (appendix)
Risico van pluimveebedrijven dicht bij elkaar: 10.1177/003335490812300309

15/18 Referenties (vervolgd)
Vaccineren tegen vogelgriep: 10.20506/rst.30.3.2081
Veehouderij en klimaatverandering: ipcc.ch/srccl/ (hoofdstuk 5)
Veehouderij en verzuring, vermesting, zoetwatergebruik: 10.1126/science.aaq0216

16/18 Referenties (vervolgd)
Pluimveehouderij en longziekte bij omwonenden: 10.1371/journal.pone.0223601
Veehouderij en biodiversiteitsverlies: 10.1111/gcb.15219
Veehouderij en verlaagde dierwelzijn: ISBN: 9780199587827
Visie Ministerier LNV: rijksoverheid.nl/ministeries/mi…

17/18 Referenties (vervolgd)
Visie Imke de Boer, WUR: challenges.openideo.com/challenge/food…
Groei van pluimveehouderij en consumptie van vlees en eieren in Nederland: ourworldindata.org
Groei van aantal dieren per pluimveebedrijf in Nederland: 10.18174/464128

18/18 Referenties (vervolgd)
Distributie van pluimveebedrijven in Nederland: zootecnicainternational.com/focus-on/nethe…
EU regelgeving vaccinatie vogelgriep: ec.europa.eu/commission/pre…

Thomas Oudman van @decorrespondent interviewde me over hoog-pathogene #vogelgriep (oorzaken, gevolgen, en mogelijke oplossingen) en schreef er een diepgaand en mooi geïllustreerd verhaal over. Die is hieronder te lezen:

open.decorrespondent.nl/11825/de-volge…