Nog even over die #bijstand. Mijn verhaal voor @oneworldnl heeft een vervolg gekregen: nu ik na mijn afstuderen te ziek ben om te werken zal ik binnenkort zelf ook bijstand aan moeten vragen. Omdat ik graag weet waar ik aan toe ben heb ik me nog even verdiept in hoe het nu zit:
Een paar highlights (dit zijn geen verborgen schandalen zoals in #Wijdemeren, maar staan gewoon trots verkondigd op de site van onze overheid): Als je in de bijstand zit ben je verplicht om aangeboden werk te aanvaarden. Lijkt misschien fair, maar wat als het werk je niet ligt?
Ik wil bijvoorbeeld nooit meer werken in de horeca. Ik heb ADHD en sociale angst en raak in die context binnen no time overprikkeld. Bij mijn laatste horecabaantje ging ik elke dag met buikpijn naar mijn werk en ben ik zelfs flauwgevallen op de werkvloer door de stress.
Maar als ik straks een baan in de bediening krijg aangeboden moet ik die aannemen. Zo niet, dan raak ik mijn uitkering kwijt. Nog niet boos? Geen zorgen, het wordt erger.
Als bijstandsgerechtige moet je bereid zijn maximaal 3 uur per dag te reizen als dat nodig is om werk te krijgen. Als het niet lukt om binnen die straal werk te vinden kan de gemeente je dwingen te verhuizen.
Laat dat even tot je doordringen. De gemeente kan je dwingen om je hele leven op te pakken en naar een andere stad te verplaatsen als daar meer werkgelegenheid is. Weg van je vrienden, familie, thuis, community, en elke reden die je hebt om te wonen waar je woont.
Om nog maar te zwijgen over hoeveel geld, werk en energie het kost om te verhuizen en hoe stressvol het is. Al helemaal als je gedwongen verhuist naar een plek die je niet zelf uit kan kiezen. Kiezen waar je woont is kennelijk een privilege van de rijken.
"U moet zorgen dat uw kleding, persoonlijke verzorging of gedrag het krijgen van werk niet belemmert." Klinkt misschien onschuldig genoeg, maar wat betekent dit? Mag iemand in de bijstand blauw haar hebben? Tatoeages? Piercings?
Maar denk ook even verder: Wat betekent dit voor mensen van kleur met geracialiseerde haarstijlen? Wat betekent het voor trans mensen die niet 'passen'? Wat betekent het voor dikke mensen?
Mensen in de bijstand zijn verplicht om 'mee te werken' als de gemeente daarom vraagt. De gemeente kan bijvoorbeeld een huisbezoek doen, of een onderzoek om te controleren of je wel echt bijstandsgerechtigd bent.
Dit betekent dus dat er onaangekondigd een ambtenaar voor je deur kan staan die je verplicht binnen moet laten, of dat je bepaalde persoonlijke informatie prijs moet geven. Privacy? Niet voor arme mensen.
En dan mijn favoriet: "U mag zich niet slecht gedragen tegen een gemeentelijke ambtenaar. Doet u dit toch? Dan kan uw gemeente uw bijstandsuitkering verlagen." Opnieuw, klinkt eerlijk toch? Maar wat is "slecht gedrag?" En wie bepaalt dat? Deze regel vind ik zelf dus doodeng.
Wat als ik in een angstaanval kortaf en onvriendelijk ben aan de telefoon? Wat als ik een slechte dag heb, en de gemaakte beleefheid niet op kan brengen? Of wat als ik gewoon gerechtvaardigd woedend wordt op hoe fucking oneerlijk dit hele systeem is?
Als ik dan dus de pech heb een ambtenaar met een fragiel ego tegenover me te hebben kan die mijn uitkering verlagen. Dit zal vast niet heel vaak gebeuren, maar alleen al het feit dat het kan is zo bizar.
En het laat zo goed zien hoe de overheid bijstand ziet: als een gulle gift die je met goed gedrag moet verdienen: netjes je handje ophouden en alsjeblieft en dankjewel zeggen. Doe je dat niet? Dan rot je maar lekker weg in een kartonnen doos.
Ik ben over het algemeen een vriendelijk, vredelievend persoon, maar al was ik dat niet. Al was ik een onbeschoft stuk vreten, al schold ik die ambtenaar helemaal verrot. Dan had ik toch nog steeds recht op eten, drinken en onderdak?
Wat hier allemaal onder schuilt is de verwachting dat je in ruil voor een uitkering je waardigheid inlevert. Je verliest het recht op privacy, het recht om zelf je leven in te richten en, ja, het recht om af en toe een lul te zijn.
De boodschap is dat niet in je eigen levensonderhoud kunnen voorzien iets is om je voor te schamen. En dat moet gevoeld worden. Dit gaat niet over fraude. Dit gaat over het vernederen van mensen die hebben 'gefaald' in het kapitalistische systeem.
Ik wordt hier echt misselijk van. “De vrijblijvendheid moet eraf.” Heeft @tamaravanark ooit een bijstandsgerechtigde ontmoet? Er is niks vrijblijvends aan; in de bijstand zitten is slopend, vernederend en ontmenselijkend. Niemand kiest daarvoor. Deze mensen hebben geen keuze.
Ik groeide op in een eenoudergezin en we leefden eerst van mijn moeder’s Melkert-baan, toen van het minimumloon, toen van de ziektewet (newsflash: full-time werken is niet haalbaar voor alleenstaanden), toen van de bijstand (Thread).
Ik garandeer je dat degene die bepaald dat je van die bedragen rond kan komen, dat zelf nooit heeft moeten doen, want het kan niet. Het is niet genoeg.