Thread by @HamedChsh

چند وقتی هست که بحث سوختن #مازوت مطرح شده و تعداد زیادی با هشتگ #مازوت_نسوزانید در حال اعتراض هستند. اما این مازوت چیه و چرا مازوت می سوزنند؟ بحث سر هزینه است یا چیز دیگه؟

تو این #رشتو توضیح میدم...

اول بگم که مازوت از کجا میاد. در برج تقطیر پالایشگاه نفتی، نفت خام رو به چندین فرآورده تبدیل می کنند. که بر اساس تعداد اتم های کربن اگر حساب کنیم مازوت جز سنگین ترین هاست. محصولات تولیدی از سبک به سنگین به طور خلاصه شامل اینا میشه:

۱- گازهای مایع۲- نپتان های سبک ۳- نپتان های سنگین (تولید سوخت اکتان بالا) ۴- بنزین ۵- نفت سفید (سوخت موتورهای جت) ۶- دیزل یا گازوئیل ۷- روغن موتورها و روان کننده ها ۸- سوخت کوره یا مازوت ۹- قیر یا آسفالت.

حالا مازوتی که بین ۳۰ تا ۷۰ اتم کربن داره بر اساس میزان گوگرد داخلش به مازوت فوق سبک، مازوت سبک، مازوت نرمال و مازوت سنگین تقسیم میشه. مازوت سنگین شامل 2% تا 3.5% گوگرد میشه که مازوت تولیدی کشور ما هم متاسفانه دقیقا همینه. این عدد ۷ برابر استاندارد جهانی میشه.

مازوت خوراک اصلی دیگ های بخار، کوره ها، نیروگاه ها و موتورهای کشتی های بزرگه. تولیدش هزینه چندانی نداره، نقطه جوش بالایی داره، گرمایش و ضریب حرارتی خوبی داره و البته گازهای گلخانه ای کمتری نسبت به ذغال سنگ تولید می کنه. اما شاید دوست بهتری واسه لایو اوزون باشه ولی دشمن ریه ماست.

با سوختن مازوت عموما سولفور دی اکسید و کربن دی اکسید تولید میشه که جز آلاینده های اصلی به شمار می رند. البته میشه از گاز طبیعی به جای مازوت استفاده کرد و حتی شاید هزینه کمتری داره و از طرفی آلاینده های کمتری هم تولید میکنه. اما دلیل استفاده از مازوت چیه؟

به دلیل قدیمی بودن پالایشگاه های نفتی ایران و البته قدیمی بودن تکنولوژی و فناوری های تولید فرآورده نفتی، حدود ۲۴٪ از نفت خام به مازوت تبدیل میشه. همین دلیل باعث شده که مازوت تبدیل به صادرات نفتی اصلی ایران بشه‌. ایران روزانه ۱۶ میلیون گالون (حدود ۶۰ میلیون لیتر) تولید مازوت داره.

از این مقدار 9.3 میلیون گالون صادرات، 4.3 میلیون گالون ذخیره سازی و مابقی هم صرف مصرف داخلی میشه. امارات با خرید مازوت از ایران و استفاده از اون برای سوخت کشتی ها مشتری اصلی مازوت ایران به شمار است؛ یا بهتر بگیم مشتری اصلی بود.

به دلیل اعمال تحریم های آمریکا و کمتر شدن صادرات ایران نیروگاه ها و کارخانه های صنعتی کشور تبدیل به مشتری شماره یک مازوت شدند و بیش از پیش از مازوت به جای گاز طبیعی استفاده کردند. همین میتونه یکی از دلایل آلوده تر شدن هوای تهران باشه.

استفاده از مازوت در اروپا و غرب تقریبا رو به زوال هستش. کشورهای غربی مازوت رو به کک نفتی یا حتی دیزل تبدیل می کنند. در ایران امکان چنین کاری نیست چون اولا تکنولوژی و فناوری تولیدش رو کاملا در اختیار نداریم و دوما هزینه تولیدش زیاد میشه.

تو سال های اخیر اوکراین و کشورهای شرق اروپا بارها از روسیه بابت استفاده از مازوت در واحد های صنعتی انتقاد کردند. این رو در نظر بگیرید که روسیه توانایی تولید مازوت های سبک تر رو داره و معمولا از اونا استفاده می کنه ولی باز هم باعث شکایت شده.

تا اون جایی که سوادم میکشه می دونم که سوختن گاز اونم برای کشوری مثل ما که معدن گازه به صرفه تر هستش و هزینه کمتری داره ولی به دلایلی که گفتم شرایط جوری شده که سوختن مازوت رو برای ما مقرون به صرفه کرده.

تو پالایشگاه های گاز، گاز ترش گوگرد زدایی میشه و گاز طبیعی گوگرد نداره یا بسیار ناچیزه. برای همین سوختن گاز بهتره. از طرف روش های گوگرد زدایی از سوختن مازوت هم در مراحل مختلف احتراق هست ولی هزینه های زیادی داره که متاسفانه انجام نمیشه و یا باز هم تکنولوژیش موجود نیست.

روش های گوگرد زدایی خودش بحث مفصل و کاملیه که دیگه اینجا جاش نمیشه. به طور کلی همین عدم گوگرد زدایی باعث میشه که میزان سولفورد دی اکسید یا گوگرد دی اکسید در هوا به دلیل سوختن مازوت زیاد بشه که پیامدهای بسیاری داره

آخرین دلیلی هم که این مورد تو زمستان خیلی به چشم میاد اینه که مصرف گاز در فصل سرما محدودیت های زیادی داره و به همین دلیل به استفاده از مازوت رو میارن.

امیدوارم این رشتو مفید بوده باشه

نکته ای که جا موند اینه که وزارت نفت به بهانه بالا بودن مصرف گاز تاسیسات رو مجاب به مصرف مازوت میکنه ولی گوگرد زدایی رو انجام نمیده و به عهده مصرف کننده که وزارت نیرو باشه میزاره. همین عدم تعامل و هزینه های گوگردزدایی خودش داستان شده چون مازوت خود پالایشگاه هم کیفیت بالایی نداره