Thread by @NUH_Kemal_

NAZIM NEDEN ÜLKEYİ TERK ETMEK ZORUNDA KALDI ?
Nâzım Hikmet, 1950’nin eylül ayında bir gün, askerliğini yapmadığı gerekçesiyle evinden alınıp Kadıköy Askerlik Şubesi’ne götürülmüştü.

Nâzım orada, Deniz Harp Okulu’nu bitirdiğini, stajyer subayken geçirdiği rahatsızlık sonunda askerlikten çürüğe çıkarıldığını bildirmişti. Cezaevinde bulunduğu yıllarda da, sağlığının düzelmediğini gösteren doktor ve hastane raporları vardı. Onlardan da
söz etmişti.

Zaten artık 50 yaşına geliyordu. Askerlik çağını da geçirmişti...
Bu askere çağırma işinde bir yanlışlık olmalıydı...
Nâzım Hikmet bunları belirtince, askerlik şubesi yetkilisi, “Öyleyse bunları belirten bir dilekçe verin” demiş, şairi serbest, bırakmıştı..

Nâzım Hikmet denileni yapmış, avukatıyla birlikte hazırladığı dilekçeyi şubeye vermişti.
Mesele böylece kapandı sanılırken, 1951 yılı başlarında, bunun gündemden çıkmadığı anlaşıldı. Nâzım Hikmet yeniden evinden alınıp aynı yere götürüldü. Bu defa oradaki iki doktora muayene

ettirildi. Doktorlar “sağlam” raporu verdiler.
Nâzım Hikmet buna itiraz etti. Bunun üzerine Haydarpaşa Numune Hastanesi’ne gönderildi. Orada sağlık kurulunun muayenesinden geçti. Kurul raporundan da aynı sonuç çıktı.
Askerlik şubesi bu rapora dayanarak kararım bildirdi:

Nâzım Hikmet, iki yıllık askerliğini er olarak yapmak üzere Sivas’ın Zara ilçesine gönderilecekti.
Nâzım Hikmet 18 Eylül 1951 gününe kadar ya belgeleri bulup getirecekti ya da getiremezse, Zara’daki “acemi er”liğine başlayacaktı.

Nâzım Hikmet, kendisinden istenen belgeleri bulabilecek miydi?..
Bulamazsa veya buldukları askerlik şubesince yeterli bulunmayıp da, Zara’ya gönderilirse ne olacaktı? Oradan geri dönebilecek miydi?
Ortadan kaldırılacağı yolunda söylentiler
yoğunlaşmaya başlamıştı.

Sabahattin Ali’nin öldürülüşü hatırlardaydı.
Üstelik bir de “otomobil olayı” vardı. Nâzım Hikmet bir gün eşiyle birlikte yolda giderken, üzerlerine bir otomobil gelmiş, karıkoca ezilmekten güç kurtulmuşlardı.
Nâzım Hikmet’in “Türkiye’den kaçma” karan,

işte bu “askerlik” işinin gündemden kalkmaması ve bunun sonuçlarından endişe etmesi sonucunda oluştu.
Kara sınırlarından çıkmanın güvenli olmadığı, Sabahattin Ali’nin başına gelenle kanıtlanmıştı
O aşamada Refik Erduran devreye girdi.

Refik Erduran, 1951 yılında 23 yaşındaydı. Yükseköğrenimim Amerika’da tiyatro tarihi okuyarak
tamamlamış, Türkiye’ye dönmüştü. İstanbul'da Tuzla’da yedek subay olarak askerliğini yapıyordu.

Sonraları gazete sahipliği, milletvekilliği ve bakanlık da yapacak olan, o sıradaki genç işadamı Malik Yolaç motorunu satışa çıkarmıştı.
Erduran, Yolaç’ın komşusuydu. Onu daha önce tanımıştı. Gitti, motorunu satın alabileceğini söyledi.

Tabiî, motoru bizzat sürerek bir deneme yapması gerekirdi. Yolaç bunu kabul etti. Motorunun
anahtarını verdi.Marmara’da kısa bir tur attı.
Motor tam istediği gibiydi. Malik Yolaç’a “Bugün deneyemedim. Gelecek hafta deneyeceğim”
dedi ve “kaçış” hazırlıklarına başladı.

Gerisini Erduran’dan:
“Nâzım Hikmet, kaçış sabahı evinin önünde bekleyen polisleri atlatarak erkenden Tarabya’ya geldi. Hemen motora bindi. Ben önce ağır ağır Üsküdar’a doğru gittim. Karşı sahile yaklaştıktan sonra kuzeye yöneldim, Boğaz çıkışına kadar gittim.

Hava ve deniz çok güzeldi. Yalnız buğu vardı. Biraz açıldıktan sonra sahili göremez olduk. Ondan sonra motoru hızlandırdım, Karadeniz’e çıktık. Bir süre sonra baktım, ilerde bir karaltı...”
Bu karaltı, bir Rumen şilebiydi...

“Şilepten ‘Gelmeyin’diye işaret ediyorlar. Karadeniz’in ortasında bir motor, bir adam, Rusça ve Fransızca ‘Ben Nâzım Hikmet’im' diye bağırıyor. Bir saate yakın şilebin etrafında dolaştım. Nâzım, bağırıyor, onlar gitmemizi istiyor. Biz ona rağmen sokuluyoruz.

Bir ara Nâzım’a ‘Üzerinde para var mı?’ diye sordum. Niçin istediğimi sordu. ‘Kaptana rüşvet teklif edelim’ dedim. Çok kızdı.
Komünist, kaptan benden rüşvet alır mı?’ dedi.”
Erduran da, benzin tasarrufu olsun diye, kendi motorunu yavaşlattı.

Motor boğuldu. Çalışması durdu. Şilep ise yoluna devam etti. İki yolcunun - motoru çalışmayan teknesi dalgaların ortasında sallanmaya başladı.Çalışması zor idi..Nazım ın isteği üzerine
Marşa bastılar ve motor çalıştı.
Rumen ŞilebiPlehanov’un yanına gittiler tekrar..

Kaptan Bükreş’e sormuş olacak ki sonunda merdiveni indirdiler, tayfalar el salladı.
O anda Nâzım Hikmet’in yüzü birden aydınlandı, Merdiven kalkarken ‘Hadi sen de gel’ dedi arkadaşına
Şaşırdı, Böyle bir şey konuşmamıştık ‘Nereye?’ diye sordu?

Hem güldü, hem kızdı, ‘Elinin körüne' diye bağırdı. Onunla gitmek istemediğini söyleyince gözleri yaşarmıştı. Boynuna sarıldı...
Nâzım en son geminin kıçında görülür.
Şilebin kıçına eğilmiş, tam Plehanov yazısının üstünden Refik ERDURAN a el sallıyordu..
#nazimhikmet