Thread by @_professorc

Gerçek dünyadan blockzincire açılan kapı olan DeFi için çok önemli olan Oracle kavramı nedir ? Nerede işimize yarar ?

Oracle'lar, blok zincirleri içindeki akıllı sözleşmelerin blok zincir dışından harici verileri (blok zincirde bulunmayan gerçek zamanlı veriler) almasına izin veren üçüncü taraf hizmetlerdir. Blockchainler ve dış dünya arasında köprü görevi görürler.

Oracle'lar blockchain ekosistemi içinde büyük öneme sahiptir çünkü akıllı kontratların kullanım alanlarını genişletirler. Blockchain oracle'lar olmadan akıllı kontratların kullanımları çok sınırlıdır çünkü bu kontratlar yalnızca kendi ağları içerisindeki verilere ulaşabilir.

Bildiğiniz gibi blockchainlerin izole bir yapısı vardır. Yani Blockchainler ve akıllı kontratlar zincir dışı verilere ulaşamaz. Oracle’lara duyulan ihtiyaç ise tam burada devreye girer. Gerçek dünyadaki herhangi bir bilgiyi akıllı kontratlara taşıyabilirler.

Oracle kelime anlamı olarak “kahin” demektir. Kahinler var olmayan bir bilgiyi bir topluma bildirirler kelime anlamı olarak kafanızda böyle somutlaştırabilirsiniz. Kullanım alanı hayal gücünüze bağlıdır ama en çok örnek verilen konu üzerinden gidelim.

Örneğin akıllı kontrat ile futbolcunun bir maçta en az 3 gol atacağı üzerine bir bahse girdiğinizi düşünün. Bahis oynayanlar paralarını kontrata kitler. Ancak kontrat maçtan sonra bu bilginin gerçekleşip gerçekleşmediğine nasıl karar verecek? Bu zincirde tutulan bir bilgi değil.

Tam burada bu bilgi için bir oracle servisi kullanmanız gerekir. Bu bilginin gerçekleşip gerçekleşmediğini kontrata söyler ve bunun sonucunda bahsi kazanan kişiye kontrattaki paralar gönderilir.

Önemli birkaç kullanım alanından daha bahsedelim borç alma ve borç verme oranlarını ayarlamak için gerçek zamanlı fiyat bilgisi sağlarlar böylece protokol, fiyatın ne zaman düştüğünü ve pozisyonu ne zaman tasfiye edeceğini bilir.

AAVE, kripto para destekli kredilerin eşiğini belirlemek için Chainlink'in fiyat referans verisi sözleşmelerinden yararlanır.

Türev platformlarda varlıkların değerini hesaplamak için kullanılır.

DAI gibi kripto destekli sabit paraların stabilizasyonu için de geçerlidir. DAI'nin USD'ye sabitlenmesi, Ethereum cinsinden teminatlandırılmış borç kullanılarak korunur. ETH'nin değerini bildirmek ve DAI'nin yeterince teminatlandırılmadığı anı belirlemek için kullanılır.

NFT’lerin statik halden dinamik hale getirebilir. Futbolcuların bir kart haline getirin ve gol, kupa gibi kariyerindeki başarılarının gerçek zamanlı bir şekilde elde edilip NFT’ye işleyin böylece dinamik bir NFT sahip olabilirsiniz.

Akıllı kontratlar oracle'lardan gelen verilere göre karar verdiği için, bu oracle'lar sağlıklı bir blockchain ekosistemi için anahtardır. Oracle'ların tasarlanmasındaki başlıca zorluk eğer bir oracle ele geçirilirse buna dayanan akıllı kontratın da ele geçirileceğidir.

Bir oracle, akıllı bir sözleşmenin nasıl yürütüldüğünü kontrol eder. Bir oracle çökerse, yanlış değerler üretirse, manipüle edilirse veya bir güvenlik açığı varsa, tüm sistem tehlikeye girer. Bu yüzden oracle servislerinin nasıl çalıştığı önemlidir.

Oracle'lar ana blockchain bir parçası olmadığı için ne yazık ki açık blockchainlerin sunduğu güvenlik mekanizmalarının da parçası değildir. Kötü niyetli bir kişinin oracle ve kontrat arasındaki veri akışına erişim sağlayarak veriyi yanlış hale getirebilme olasılığı vardır.

Teorik bir örnek inceleyelim. Bir borç verme protokolünün sadece AMM kullanan DEX'i oracle olarak kullandığını düşünelim. Verimiz sadece bir kaynaktan geliyor. O da AMM ile fiyat belirleyen merkeziyetsiz bir borsa.

Bir A tokenı ile flaş kredi alıyorsunuz DEX’te A tokenı ile B tokenı swaplıyorsunuz. AMM A’nın fiyatını düşürürken B’yi belli bir oranda arttırır. Sonra bu DEX’ten fiyat bilgisi alan(oracle olarak kullanan) bir borç verme platformuna gidiyorsunuz.

Dolayısıyla buradaki borç verme-borç alma fiyat bilgisi sizin manipüle ettiğiniz DEX’ten geliyor. Artık elinizde fiyatını arttırdığınız B tokenı var. Bunu verip A tokenını borç alacaksınız ve ilk başta aldığınız flaş krediden daha fazla A tokenı olacak ve o krediyi ödeyeceksiniz.

Aradaki fark sizin karınızdır. Bir oracle olarak bir AMM spot fiyatına dayanan protokoller(warp finance ve bZx) bu sorunu çözmek için oracle servisini Chainlink'e yükseltti.

Tek bir bilgi kaynağı kullanmak riskli olabilir çünkü kontratın etkinliği tamamen oracle'ı kontrol eden birime bağlı olur. Ayrıca kötü niyetli bir kişinin yapacağı herhangi bir zarar verici eylem akıllı kontrat üzerinde doğrudan etki yaratır.

Buradan anlayacağınız üzere oracle olarak kullandığınız yani veri aldığınız zaman manipüle edilmiyor olması çok önemli. ChainLink'in kurucu ortağı ChainLink'in "yüzlerce borsadan" veri alarak birden fazla veri kaynağı kullandığı için sorunlara karşı dirençli olduğunu söylüyor.

ChainLink ve merkeziyetsiz oracle'lar bu açıdan gerçekten çok önemliler ve akıllı kontratlarımızın kullanım alanını genişletmek istiyorsak onlara ihtiyacımız var.

Peki bir oracle servisi nelere sahip olmalıdır.

1-Düğümler anonim olmalı ve birbirlerini tanımlamanın hiçbir yolu olmamalıdır.(Yanlış bilgi veren düğümler cezalandırılmalıdır)
2-Gönderilen bilgiler gizlenmelidir.

3-Girilen veriler doğru olmalıdır, bu nedenle bir Oracle güvenli kaynaklara güvenmelidir.
4-Bilgi akışı tam zamanında olmalı
5-Tek bir merkezden veri almamalıdır.

Blockchainlerdeki benzer güvenlik sorunları burda da vardır. Düğümlerin çoğuna sahip olduğunda gerçekleşen çoğunluk saldırısıdır. Yanlış verileri rapor edebilir böylece sonucu ve akıllı sözleşme uygulamasını manipüle eder.

Son olarak Ethereum üzerindeki bazı oracle projeleri

Bunlar dışında price feed olarak Uniswap,Maker ve Compund kullanılabiliyor.