Even een persoonlijk lekendraadje. Er zijn allemaal verstandige mensen tegen het sluiten van scholen. In Nederland heerst het dogma dat schoolsluitingen geen optie mogen zijn. Het klinkt ook zo nobel: ‘voor het welzijn van de kinderen’. Maar dit dogma kost nu mensenlevens.🧵
Rond 5 december is het waarschijnlijk code zwart (
Om deze humanitaire crisis zo kort mogelijk te laten duren, hebben we nu (of eigenlijk 6 weken geleden) een snelle, scherpe daling nodig van de besmettingen. Geen geleidelijke daling, een snelle.
Een snelle, scherpe daling van de besmettingen is <omt> NIET REALISTISCH </omt> als je de scholen, waar weinig maatregelen zijn, openhoudt.
Er zijn heel veel scholen in Nederland en in 1 op de 3 scholen is geen goede ventilatie ( rtlnieuws.nl/nieuws/artikel…). Het virus verspreidt zich door de lucht, vooral in binnenruimtes, als mensen geen afstand houden en geen mondkapjes dragen, met Delta nog sneller.
In het hele land staan elke dag ongeboosterde leraren voor grote groepen ongevaccineerde kinderen. In de geschiedenis van de pandemie is er bijna geen situatie te bedenken waarin je méér besmettingen kunt voorkomen dan door het sluiten van Nederlandse scholen in november 2021.
Toch is dit taboe. Veel Kamerleden willen het niet, de minister wil het niet en het OMT schrijft zelfs expliciet op dat alles kan behalve nieuwe maatregelen in het onderwijs.
Het is best absurd dat het biomedisch adviesteam van het kabinet, op het ernstigste punt in de epidemie opschrijft dat alles bespreekbaar is, behálve de maatregel die het virus verreweg het meest zou bestrijden. Het toont de politisering van het OMT, maar dat terzijde.
Er is dus een dogma, een heilige overtuiging dat het sluiten van scholen zoveel schade brengt aan het welzijn van kinderen dat het geen optie is, nooit. Ook niet voor 3 weken. Ook niet als het vele mensenlevens zou kunnen redden. Wat is hier aan de hand?
Mijn vermoeden: een misplaatst superioriteitsgevoel, een gebrek aan nederigheid. Scholen sluiten is een teken van falend beleid. Het betekent dat je jezelf in een situatie hebt gebracht dat alle opties schadelijk zijn. Maar ook dan zul je de minst schadelijke moeten kiezen.
Wie in november 2021 tegen een schoolsluiting is, heeft kennelijk nog niet geaccepteerd dat we écht in een ernstige situatie zitten. Een schoolsluiting is een nederlaag die schade toebrengt, maar we zullen die nederlaag wel moeten accepteren. Het alternatief is namelijk erger.
Even een pijnlijke, maar in mijn ogen wel opgaande vergelijking: bij een chemokuur is het ook evident dat het schade toebrengt. Toch is het soms onvermijdelijk.
Volgens sommige berekeningen gaan er komende winter 16.000 extra doden vallen in Nederland. Ook zullen er vele doden vallen door uitgestelde zorg. Zelfs als het de helft wordt: denk even aan de psychische schade voor al hun kinderen en kleinkinderen.
Als we het dan hebben over het welzijn van kinderen: hoe zal de sfeer in huis zijn als de ouders in een rouwproces zitten omdat hun vader of moeder overleden is door nalatigheid van de overheid?
En ook als mensen het uiteindelijk overleven: hoeveel kinderen zullen stress ervaren door uitgestelde operaties van (groot)ouders, of overspannen ouders die in de zorg werken. Dit gaat niet om weinig kinderen, ongeveer 1 op de 6 werkenden, werkt in de zorgsector.
Hoeveel stress hebben naasten van iemand die lichamelijk en mentaal moet herstellen van een ic-opname? Die mensen zul je niet snel horen (vooral dankbaar dat ze het hebben overleefd) maar ook zij hebben redenen om boos te zijn over het kabinetsbeleid dat hier op aanstuurde.
Deze overwegingen zullen nooit als harde cijfers terug te vinden zijn in een RIVM-grafiek. Deze verhalen zul je niet teruglezen in een OMT-advies. In modellen staan geen tranen. En toch kan iedereen bedenken dat dit in de realiteit wel de effecten zijn.
Het punt is alleen: er is voorstellingsvermogen nodig om de doorwerkingen van dit (vermijdbare) leed te begrijpen en te ervaren als een scenario dat voorkomen moet worden.
Dit indirecte complexe menselijke leed op de lange termijn zal niet als een mediagenieke grafiek in je gezicht geduwd worden, het is niet de opening van het journaal: je zult er actief over moeten nadenken. Kunnen we dat? Doen we dat? Doen we dat genoeg?
In een crisis is voorstellingsvermogen belangrijk. Je moet rekening kunnen houden met het uitzonderlijkste scenario. Helaas zijn we daar niet goed in.
Onze leiders niet en wijzelf misschien ook niet. Wie dacht in augustus oprecht dat we in december best eens in code zwart zouden kunnen zitten? Toch is het gebeurd.
Ons ego wordt het meest beloond als we een keuze maken die een ramp voorkomt. Maar ook als een ramp niet meer te voorkomen valt, zul je keuzes moeten maken die ervoor zorgen dat de ramp niet erger wordt dan die al is. Dat is minder Hollywood-achtig heroïsch, maar wel nodig.
Tot zover mijn lekendraadje. Ik sluit af met mijn favoriete citaat van Thomas van Aquino: haal vast wat zelftests in huis, voordat ze straks weer uitverkocht zijn, zodat iedereen zich kan testen vlak voor een familiebijeenkomst, zeker als kinderen en grootouders elkaar treffen.
De cruciale vraag: sturen we op ziekenhuizen of op besmettingen? De demissionair premier komt er niet helemaal uit.
16 september: "Dus we sturen heel sterk nu de komende weken en maanden op hoe gaat het in die ziekenhuizen."
3 november: "We sturen niet op ziekenhuizen."
We sturen natuurlijk al 20 maanden op ziekenhuizen, maar toen kwam de Nieuwsuur-reconstructie met als kritiek: het sturen op ziekenhuizen heeft tot vele extra doden geleid. Dus voelde Rutte aan dat het handiger was om voortaan te beweren dat ze niet stuurden op ziekenhuizen.
Bij zo'n leugen moet natuurlijk een ruttiaanse kronkelredenering worden bedacht en dat werd: we sturen op besmettingen, maar dat kan nu even niet want door vaccinatie is de link met ziekenhuisopnames minder sterk, dus we sturen op ziekenhuizen, maar eigenlijk op besmettingen.
Rutte in een Kamerdebat in januari 2022: "En dan kom ik, voorzitter, op de vraag over de zelfreflectie. En daar zeg ik heel eerlijk dat je, achteraf terugkijkend, natuurlijk zou wensen dat je die maatregelen nóg eerder had genomen, daar ben ik heel eerlijk in."
"En daar wijs ik dus ook met drie vingers naar mezelf, als de baas van het spul, als er dingen mis gaan mag u mij daar op aanspreken en ik wil ik dus ook open en fair die toezegging doen aan mevrouw Westerveld, mevrouw Simons en anderen..."
"...dat we dat dus zullen meenemen in de lessons learnt richting het voorjaar dat we bij dat moeilijke dilemma, waar heel Europa natuurlijk mee worstelt, van hoe zorg je nou dat je die timing van maatregelen nog opportuner kunt krijgen, zonder dat je het draagvlak verliest."
In reactie op Nieuwsuur beweren de ministeries van Rutte en De Jonge dat er gedurende de crisis geen sprake is geweest van sturen op zorgcapaciteit in plaats van sturen op besmettingsgraad. 1/5
Dat is aantoonbaar onjuist. Rutte in april: "We sturen dus echt, echt heel erg sterk nu op die ziekenhuizen. (...) niet zozeer op het totaal aantal besmettingen." 2/5
De ministeries claimen dat alles erop gericht was om de bevolking tegen besmetting te beschermen en dat een lage besmettingsgraad leidend was. 3/5
De ministeries van Rutte en De Jonge spreken onwaarheden: ze zeggen dat de besmettingsgraad leidend was en niet de zorgcapaciteit. Kamerbrief 14 september: "...alleen indicatoren die direct iets zeggen over druk op de zorg te gebruiken als leidende indicatoren."
(via @DDiafragma)
Rutte en De Jonge wilden niet aanschuiven bij Nieuwsuur om zelf op hun onderzoek te reageren. De enige reactie bestaat uit onwaarheden van hun ministeries. Over een kwestie van leven en dood. Dat is niet iets wat acceptabel is, of zou moeten zijn.