Thread by @PieterLdeWolf

De ellende in de Ukraine leidt wel snel tot het brede besef dat we in Europa, en ook in Nederland, onze #basisvoorzieningen hebben verkwanseld. Energie, defensie, voedsel. Dat leidt vervolgens tot allerlei speculaties over effecten en maatregelen. Een draadje 1/

Ik richt me even op landbouw en probeer mijn gedachten te ordenen, dus graag reacties als ik een denk- of inschattingsfout maak. Ik zie twee belangrijke effecten: via #energie en via de #grondstofmarkten (granen, eiwitgewassen, koolzaad etc). 2/

De hoge energieprijs heeft direct gevolgen op de prijs van #kunstmest. Als de energiemarkt echt krap wordt, kan dat zelfs tot een direct tekort op de kunstmestmarkt leiden. En minder kunstmest = minder productie. 3/

Daarnaast nemen de #energiekosten voor landbouwbedrijven toe. Diesel is moeilijk te vervangen, dus dat zal er zeker in de akkerbouw inhakken. De loonwerkers en transportbedrijven zullen de kosten ook doorberekenen aan hun klanten. 4/

Duurzame #energieproductie op landbouwbedrijven lijkt interessant als de stroomprijs stijgt, maar ik begreep dat de subsidieregeling zo niet werkt. Bij hoge stroomprijzen daalt de subsidie en kan zelfs negatief worden begreep ik? Stroom voor eigen gebruik is wel voordeliger. 5/

Wat ik niet hoop: dat we versneld heel veel duurzame #energieproductie op (goede) landbouwgrond gaan realiseren. Dat zou zomaar kunnen gebeuren, omdat het relatief snel kan en ook lucratief is. 6/

Er vanuit gaande dat Ukraine en Rusland dit jaar (!?) weinig #granen e.d. zullen leveren, zal dit grote gevolgen hebben voor de wereldmarkt. Hoge prijzen zijn gunstig voor producenten (akkerbouw), maar negatief voor gebruikers (veehouderij). 7/

Voor Nederlandse akkerbouwers is #graan niet echt interessant. Zelfs bij een veel hogere prijs kan het niet concurreren met bijv. aardappelen of uien. Het is hoogstens een reden om niet minder graan te telen. 8/

Akkerbouwers in bijv. Frankrijk of Duitsland telen veel granen, koolzaad, mais etc. Die profiteren direct van de prijs, maar kunnen niet opeens meer granen verbouwen. De meerprijs wordt daar trouwens deels weer teniet gedaan als kunstmest en energie veel duurder worden 9/

De #veehouderij lijkt me hier het grootste 'slachtoffer'. Hogere voerkosten, hogere kunstmestkosten, hogere energiekosten. Wat doe je dan? Een melkveehouder kan bijv. besluiten om minder mengvoer te gebruiken en geen kunstmest te strooien. 10/

Melkvee heeft vaak nog wat ruwvoer op voorraad, dus op korte termijn geen grote problemen. Een #varkensbedrijf of #pluimveebedrijf kan bij extreem oplopende kosten besluiten om zijn stal (deels) leeg te laten staan. Dat leidt snel tot dalende productie. 11/

Daarnaast: de mestproductie neemt hierdoor ook af, wat vooral de #akkerbouw zal merken. En omdat kunstmest ook duur is, ben ik benieuwd hoe de akkerbouw gaat reageren. Toch andere gewassen? 12/

Dan nog wat oplossingen die langskomen: Het in gebruik nemen van 'restgronden' voor bijv. extra #graanteelt lijkt me lastig. Daar groeit weinig zonder (kunst)mest, en die input is nu net schaarser en duurder geworden. 13/

Het #teeltdoel van o.a. granen veranderen van veevoer naar menselijke consumptie klinkt logisch, maar is ook niet zo simpel. Veel grondstoffen worden sowieso bewerkt voor bijv. productie van meel, plantaardige olie etc, en leveren veevoer als bijproduct 14/

De kwaliteit van tarwe (o.a. eiwitgehalte) bepaalt het gebruiksdoel, en o.a. in Nederland wordt veel wintertarwe geteeld, die eigenlijk alleen geschikt voor veevoer. #Baktarwe is meestal zomertarwe, terwijl de wintertarwe al gezaaid is. 15/

Mag je Europees verschuivingen verwachten tussen zomergewassen als zomergranen, mais, soja? Ik neem aan dat zaaizaad al binnen is, het bouwplan al vast ligt en je niet zomaar opeens kan veranderen op grote schaal. Kortom: weinig flexibiliteit? 16/

Als laatste: het ligt voor de hand dat #voedselprijzen zullen stijgen. De kosten in de hele keten (o.a. energie) nemen zoals gezegd ook toe. Daarbij goed om te beseffen dat de grondstofprijs (die de boer krijgt) vaak maar een klein deel van de consumentprijs is. 17/

Voor consumenten zal energie, voedsel en vervoer behoorlijk duurder worden. De NL overheid zal minima wel compenseren. De grote vraag is hoe dat in de EU en daarbuiten uitpakt. Rijke landen zullen energie, voedsel en grondstoffen het langst kunnen betalen. 18/

En daarmee lopen we weer grote risico's op politieke instabiliteit in 'arme' landen door #voedseltekorten. Het Westen is dus enorm gebaat bij het op orde brengen van de eigen #basisvoorzieningen: energie, voedsel, defensie. 19/

Ik vermoed dat je daarmee ook wereldwijd een positieve invloed kan hebben. Het zou de positie van de EU ten opzichte van Rusland bijvoorbeeld heel anders maken dan nu. 20/

tot slot: als deze vreselijke crisis het Westen dus weer wakker schudt over het belang van onze #basisvoorzieningen, en daarnaast ook ons #consumptiegedrag stevig corrigeert, levert het dus toch nog iets positiefs op. Als we dat willen. 21/slot