Manuel Gago Profile picture
Mar 20, 2022 20 tweets 7 min read Read on X
O 5 de xuño de 1808, os deputados das cidades galegas convocan cortes e o Reino de Galicia asume toda a soberanía en ausencia do rei.
Desde ese día o Reino vai “obrar con absoluta independencia do goberno de Madrid”.
A guera vaise librar nos campos e... nas letras. 👇
Teño nas miñas mans un documento excepcional.
Está datado o 9 de xuño, 4 días despois da sinatura da acta na que as 7 cidades recuperan a soberanía do reino.
Conserva aínda a cola coa que estivo pegado nalgures.
Unha das primeiras comunicacións públicas do Reino de Galicia.
O Reino de Galicia afirma nese documento que está sen un can. "Os nosos valerosos guerreiros marcharon sen víveres, sen diñeiro".
Pide cartos para arrincar. E dá esperanza. "Xa goberna o Reino. A súa probidade e intelixencia impedirá que se malverse o máis mínimo maravedí".
Este anuncio revélanos unha das primeiras ferramentas das que se dota un goberno cando se constitúe: o prelo e a comunicación pública.
Alguén gardou este impreso e outros para a memoria, desprendéndoos con coidado das portas e paredes nos que estiveron pegados. Non sabemos quen.
A Guerra da Independencia supón para Galicia a entrada a toda a velocidade na modernidade no ámbito da opinión pública e da conciencia, ou conciencias, políticas.
E na opinión pública nace, sobre todo, coa prensa.
A prensa en Galicia xa era ben coñecida. O primeiro xornal creárase no 1800. E chegaban con frecuencia xornais de Madrid e Lisboa e a través dos portos, franceses e ingleses.
O que cambia é que o Reino de Galicia comeza a promover os xornais como medio de propaganda.
O primeiro xornal aparece en Compostela, cidade con varias imprentas, o 1 de xuño de 1808 ao calor da efervescencia e preocupación pola ocupación francesa, autorizado pola Xunta local. É o Diario de Santiago, promovido por Manuel María Vila.
O xornal ten tanto éxito que ao editor sáelle un competidor que tenta conseguir a licenza en exclusiva, ofrecéndolle ao Reino, que lembrade que está sen un can, 80 reais diarios. En agosto o Reino acepta.
Hai unha enorme demanda de información.
Como se lían os xornais nunha sociedade moi analfabeta? Pois de maneira pública, tamén. Aí nacen en Galicia os debates.
Lembrades o filme (ambientado posteriormente) "Noticias do gran mundo"? Pois iso, un le e o resto, digamos, interactúan. Debía ser un espectáculo.
A Xunta do Reino encargou ao creador do Diario de Santiago que se instalara na Coruña para facer aparecer, xa tamén en xuño, o Diario de La Coruña, o outro gran primeiro xornal galego.
A Coruña será un 'hub' de información sobre a Guerra a nivel europeo.
Nos xornais británicos vanse citar con frecuencia o Diario de Santiago e o Diario de La Coruña como fonte para contar os sucesos de España. E The Times vai ter unha delegación na Coruña, a cargo de Henry Crabb Robinson, desde o que vai proporcionar información.
A prensa neses momentos xa é tan importante para motivar á opinión pública a favor ou en contra da guerra que cando os franceses entran en Galicia se cargaron os xornais promovidos pola Xunta do Reino e fixeron un propio, a Gazeta de La Coruña, dirixido por Manuel García Pardo.
Todas as técnicas que vemos hoxe na guerra de Ucraína xa están aí. Por exemplo, a contrapropaganda. A Igrexa galega enardecía os paisanos acusando aos franceses de anticatólicos. Pero o xornal deles desde o 1º deixa claro que Soult e Ney van a misa coma os primeiros!
Vai ser nese momento, no que a resistencia, as alarmas e as autoridades descubran unha das armas máis poderosas que tiña o país.
Un arma inesgotable e con capacidade de enardecer, motivar e convencer os paisanos para a resistencia ata o final:
A lingua galega.
En prelos clandestinos, nos púlpitos, en manuscritos, durante a Guerra de Independencia a lingua converterase nunha ferramenta de combate político. No pazo do Faramello a tradición conta que de aquí se imprimen en segredo proclamas en lingua galega.
Tanto é así que o primeiro libro en lingua galega, cousa que moita xente non sabe, é un puro manual da guerrilla destes momentos. Escríbeo o Secretario da Xunta Suprema do Reino e guerrilleiro trala entrada dos franceses, Xosé Fernández e Neira.
As Proezas de Galicia (1810) empregan unha fórmula de gran proveito no XIX galego: o diálogo entre paisanos. Explica os sucesos recentes da victoria galega sobre os franceses. E como describila?
Pois é un cruce entre Asterix e Obelix, por unha banda, e Tarantino pola outra.
As Proezas contan as memorias de resistencia dos paisanos e da guerrilla galega, practicando todas as barbaridades imaxinables aos franceses. Quéimanos vivos dentro das casas, mállanos a paus, "escabechábanos" e berrábanlles "rendibú, rendibú".
O obxectivo era facer crer ao teu bando que a victoria era posible, presentar modelos de éxito, e heroes. E así comezáronse a construír heroes como Cachamuíña, que permaneceron na memoria popular.
Outros, os heroes construídos despois polo poder, perdéronse na memoria.
E aquí remata este fío que quere chamar a atención sobre un fenómeno: a propaganda e a comunicación son armas de guerra nos conflitos da era moderna.
Na guerra TAMÉN participan todos aqueles que reciben estas mensaxes e as difunden.
Sexamos diso conscientes estes días.

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
 

Keep Current with Manuel Gago

Manuel Gago Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @magago

Nov 17
No interior da igrexa de san Miguel de Goiás (Lalín) cóntase unha curiosa historia, na liña do que escribiamos o outro día sobre monumentos prehistóricos, de como reiventamos e adaptamos as historias á nosa cultura.

Entras comigo?
(E con María, a señora das chaves, claro) Image
Ao entrar, os ollos comezan a explorar toda esta información disposta a ser interpretada. Pero a min automaticamente vai a vista para ese arcosolio da dereita, onde xace unha figura.
-E aí quen está enterrado?
-O cura-di María sen máis. Image
Achégome ao sepulcro, miro ao seu interior, apóiome no banco para fotografiar a esta fermosa muller.

-Que aquí está enterrado o cura?
-O cura.
-Pero se aquí unha muller.
-Que non, que é o cura.

🤯 Image
Image
Read 12 tweets
Nov 4
Na igrexa de Meira descansa desde o século XVI esta muller vestida cun hábito modesto. Era a poderosa fidalga María de Bolaño. Pero non son os únicos restos humanos que foron depositados aquí. María repousou cun anaco decisivo da historia de Galicia. Image
O sartego destaca pola súa heráldica, ilustrativa das casas das que descendía, e unha sorprendente estilo de escrita en pedra. Sabemos polo seu testamento que quixo ser enterrada cos seus pais. E á súa cabeceira, hai unha interesante inscrición. Image
Na cabeceira indícase que alí xacen Pedro de Miranda e a súa muller dona Inés. É Pedro de Miranda, o Renegado! O contacto máis estreito cos dramáticos feitos que supuxeron a execución de Pardo de Cela.

*Por favor, algún tipógrafo na sala para recrear para ordenador esta fonte? Image
Image
Read 13 tweets
Jul 29
Hai obxectos que son vectores da historia, testemuñas únicas de momentos críticos, e que portan emocións con eles. En #Pontevedranotempo temos un moi especial: a bandeira da Sociedade de Agricultores de Salcedo. Image
A bandeira é unha encrucillada de sentidos. Por unha banda, permítenos contar a vibrante historia do nacemento do movemento agrarista nas comarcas pontevedras a finais do XIX, e que no propio concello pontevedrés, en parroquias como Salcedo e Lérez tivo moita forza. Image
Fronte a tópicos, o agrarismo -a organización social e política dos agricultores- nace a partir da expansión económica do campo galego, non do atraso: é xente que exportar, que toma consciencia do seu poder e quere influír no seu destino. Image
Read 13 tweets
Jul 10
Curiosear nas fotografías que fixo Thurston Thompson en 1866 da catedral de Santiago e o seu contorno permítenos observar un detalle: como esa data, case a metade do XIX, é MOI antiga. O mundo que vemos aí procede de máis atrás. E nótase en todo tipo de detalles. Image
Primeiro, algo moi curioso. Nesta edición dunha escolma das súas fotos editada en Londres en 1868 observade como a Mateo aínda se lle designa polo seu nome en galego. Cando o pórtico colla gran sona pasará a ser Maestro. Pero aínda non estamos aí. Image
Algunhas fotos permiten achados sorprendentes. Como a presenza da Fons Mirabilis, a mítica fonte medieval dos peregrinos que aparece no Códice Calixtino, situada ao carón da porta do pazo de Xelmírez. Hoxe está no claustro da catedral. Mirade esoutro ángulo. Non é doada de ver!

Image
Image
Image
Read 10 tweets
Jun 5
Este vindeiro domingo celébrase a Ofrenda do Reino de Galicia na catedral de Lugo. Pero non sei se sabes se que alí, vinculado a ese ritual, viviuse un curioso episodio que conecta a monarquía inglesa co reino de Galicia. E que aínda hoxe podemos ver. Image
A principios de maio de 1719 entraron un Lugo un grupo de cabaleiros que viñan de incógnito. O Capitán Xeral do reino de Galicia advertira por carta ao concello e o cabido da chegada dunha personaxe, con nome en clave, o 'cabaleiro de Connock'. Viaxaba cun séquito reducido. Image
O cabaleiro de Connock era o nome en clave de nada menos que Xacobe III de Inglaterra e VII de Escocia, o 'Vello Pretendente'. Viña acompañado de parte do seu Estado maior. Moveuse esa primavera entre varias cidades galegas, na retagarda dunha operación militar. Á espera. Image
Read 13 tweets
May 10
Máis ou menos nestes días, no ano de 1147, o burgo de Faro, logo coñecido como A Coruña, viu aparecer unha flota inmensa. Era os barcos da Segunda Cruzada, que partira do porto inglés de Darmouth uns días antes. Nunha das crónicas deses días temos un dato ben intrigante. Image
Temos dúas crónicas de cruzados que dan conta das súas accións en Galicia e a súa peregrinación á catedral. A fonte máis coñecida é a dun destes guerreiros, Osbernus ou Osborne, que describe a principal acción desa campaña: a conquista de Lisboa en apoio a Afonso Henriques. Image
Pero imos centrarnos na visita a Faro, á Coruña, que describe Osborne. Nela entrecrúzase de xeito moi singular a realidade e a tradición oral. Por exemplo, fala dunha misteriosa ponte de 24 arcos que o mar vai desvelando pouco a pouco. Image
Read 23 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Don't want to be a Premium member but still want to support us?

Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal

Or Donate anonymously using crypto!

Ethereum

0xfe58350B80634f60Fa6Dc149a72b4DFbc17D341E copy

Bitcoin

3ATGMxNzCUFzxpMCHL5sWSt4DVtS8UqXpi copy

Thank you for your support!

Follow Us!

:(