Thread by @KabacHatun

Atatürk'den sonra O'nun dış politikada dik durma prensibi terk edildi.1959'da Menderes'in ABD Başkanı Eisenhower'la 30 dakika görüşmesini dönemin besleme basını halka Menderes'in başarısı olarak sattı ,gerçek ise Menderes'in  görüşmeden önce kapıda 45 dakika bekletilmesiydi.

1-MENDERES'İN ABD GEZILERİ:

"..Oysa hangi istiklal vardır ki yabancıların nasihatleriyle, yabancıların planlarıyla yükselebilsin? Tarih böyle bir olay kaydetmemiştir…”(Atatürk,06 Mart 1922)

Adnan Menderes, 1954 seçimlerini kazandıktan hemen sonra ABD'den resmi bir davet aldı.

2-Menderes,31.05. 1954'te New York'a gitti. Dış Yardımlar Yöneticisi H.Stassen ve Dışişleri Bakanı Dulles ile görüştü.Türkiye'ye ABD yardımının devam etmesini,300 milyon dolarlık uzun vadeli kredi verilmesini ve yabancı yatırımcıların Türkiye'de yatırıma teşvik edilmesini istedi.

3-Menderes, 4.06. 1954'te Başkan Eisenhower'ın Beyaz Saray'da düzenlediği öğle yemeğine katıldı. Yemeğin ardından bir kere daha Dışişleri Bakanı J. F. Dulles ile görüştü. Dulles, görüşme sonrasında yaptığı açıklamada; Türkiye'ye ekonomik yardıma devam edeceklerini,

4-+verecekleri kredinin ABD'nin güvenliğiyle doğrudan doğruya ilgili olduğunu, Türkiye'nin konumunun bunu gerekli kıldığını ifade etti.
4 Haziran 1954 tarihli New York Times'ın haberine göre ABD, Türkiye'ye 300.000.000 dolarlık ekonomik yardım yapacaktı.

5-Menderes'in, ABD gezisinden eli boş dönmemesi Türkiye'de büyük coşkuyla karşılandı. Piyasalar rahatladı. TL'nin değeri yüzde 10-12 oranında arttı.

DP iktidarı her şeyini ABD'ye bağlamıştı. ABD yardımı ve kredisi devam ettiği sürece sorun yoktu.

6-Ancak yardımların aksaması veya kesilmesi halinde Türk ekonomisi yerle bir olabilirdi. Korkulan oldu. ABD, Türkiye'nin 300.000.000 dolar kredi talebini 1955'te kesin olarak reddetti.

7-1959'a gelindiğinde Türkiye'de işler iyi gitmiyordu. DP hükümeti Türkiye'de bir “baskı düzeni” kurmuştu. Ekonomik kriz derinleşiyordu. Menderes, 1958'de Irak'ta yaşanan askeri darbeden dolayı da çok endişeliydi. ABD desteğine ve kredisine ihtiyacı vardı.

8-CENTO toplantısı bahanesiyle güven tazeleyecek,para isteyecekti.
Menderes ve kalabalık heyeti Ekim 1959 başında ABD'ye gitti.Yanında basın ordusu götürdü ve ABD'ye ‘İşte bizde basın hürriyeti var! Bakınız,memleketimin üç büyük gazetesinin sahibi benim yanımda mesajı veriyordu.

9-Türkiye'de basın özgürlüğü olmasa bunlar benimle gelirler miydi? diyebilmek için götürdü.”Gerçekten de ABD'de,New York Times muhabirinin,“Türkiye'de basın özgürlüğü olmadığı” yolundaki bir sorusuna Menderes -yanında getirdiği 3 büyük gazete sahibini göstererek– cevap verecekti.

10-Menderes, ABD'de bu sefer çok kötü karşılandı. 1954'teki o coşkulu karşılamadan eser yoktu.
Washington'da Başkan Eisenhower, 9.10.1959'da Beyaz Saray'da giriş katındaki çalışma odasında Menderes'i kabul etti.

Görüşme 30 dakika sürdü.!

11-Fakat Associated Press (AP), yanlışlıkla, görüşmenin “3 dakika” sürdüğünü belirtti. Muhalefet “3 dakikalık” görüşmeyle dalga geçiyor, iktidar ise “3 dakika değil 30 dakika” diyerek haberin doğru olmadığını kanıtlamaya çalışıyordu.

12-Eisenhower'la 30 dakika görüşen Menderes,Dışişleri Bakanı Herter'in kapısında tam 45 dk.bekletildi. Buna karşın Herter-Menderes görüşmesi sadece 15 dk sürdü. Washington Büyükelçisi S.Hayri Ürgüplü bu durumu Orhan Karaveli'ye şöyle özetleyecekti:

ABD Menderes'i sildi kardeşim!

13-Menderes'in 1959 ABD gezisi -kelimenin tam anlamıyla- bir fiyaskoydu. Fakat DP iktidarı, “besleme basını” kullanarak bu büyük yenilgiden “görülmemiş zafer” çıkarmayı başardı. “ABD fatihi Menderes” yurda dönüşünde gösterişli bir törenle karşılandı. Öğrenciler yollara döküldü.

14-07.12.1959'da ABD Başkanı Eisenhower, Türkiye'yi de ziyaret etti. Türkiye'de olağanüstü bir coşkuyla karşılandı. ABD Başkanı Eisenhower'a, Atatürk'ün Anıtkabir'deki 1934 model Lincoln marka otomobili tahsis edildi.

15-ABD Başkanı, Atatürk'ün arabasından halkı selamladı.
Görülen o ki, Atatürk'ün Türkiye'sini ABD'ye teslim edenler, Atatürk'ün arabasını da ABD Başkanı'na tahsis etmekte bir sakınca görmemişlerdi.

16-Menderes'in ABD'ye bağımlı Türkiye'si 1950-1960 arasındaki on yıllık Menderes Türkiye'si tamamen ABD'ye bağımlı bir Türkiye'ydi.
DP iktidarı 1950-1958 arasında ABD'den 844.milyon dolar hibe ve 1 milyar dolar da askeri yardım aldı.

17-DP iktidarının aldığı yabancı kredi miktarı da 651 milyon dolardı. Türkiye, 1947-1961 arasında –büyük çoğunluğu DP döneminde olmak üzere– ABD'den 1.8 milyar $ askeri yardım,1.4 milyar $ da ekonomik yardım aldı.

Bu yardımlar karşılığında ABD'nin Türkiye'den kopardığı ödünler;

18-

54 ikili antlaşma, TSK'daki NATO etkisi, Türkiye'deki üsler vb. başka bir yazının konusudur.
Bu ABD yardımlarına rağmen Menderes'in DP'si on yıllık iktidarı boyunca Türkiye'yi görülmemiş bir borç batağına sürükledi.

19-Maliye Bakanı Ekrem Alican'ın 17 Haziran 1960 tarihli açıklamasına göre 1960 yılı bütçesi, 7.231.695.000 lira olmasına karşılık o tarihteki iç ve dış toplam borç miktarı 9.123.062.707 liraydı. Kişisel transfer borçlarıyla birlikte devletin toplam borcu 12.191.444. 724 liraydı.

20-İsmet İnönü, 1958'de ülkenin nasıl borç batağına sürüklediğini meşhur “altın hesabı”yla anlatmıştı: Osmanlı'nın 1854-1875 arasında 21 yılda 238 milyon altın borçlandığını belirten İnönü, Menderes'in ise sadece 8 yılda 280 milyon altın borçlandığını belirtmişti.

21- Yani Demokrat Parti'nin borcu Duyunu Umumiye'nin borcundan daha fazlaydı.İşin tuhafı! DP bu tabloyu “görülmemiş kalkınma” diye pazarlayarak seçim üstüne seçim kazanıyordu.

1954'e kadar Marshall Yardımı, ABD hibesi ve NATO katkısı ile Türkiye'de ekonomi ayakta kaldı.

22-Özellikle tarımsal üretim çok arttı.Ancak 1954'ten itibaren ekonomi bozuldu:Altın ve döviz rezervleri azaldı:DP iktidara gelirken Hazine'de 127 ton altın vardı.DP, on yılda bu stoku eritti. 1960'ta Hazine'de -rehin olmayan kullanılabilir durumda- sadece 16.171 kg altın vardı.

23-

1954'teki kuraklık nedeniyle tarımsal üretim yüzde 20 oranında düştü. Öyle ki Türkiye 1954'te buğday ithal etmek zorunda kaldı. Birçok mal karaborsaya düştü: 1954 sonunda piyasada nal çivisi bulunamıyordu. 14 Mart 1955'te kişi başına 250 gr şeker dağıtımı başladı.

24-

Eylül 1956'da Ankara'da kahve karneye bağlandı. Ocak 1957'de Ankara'da akaryakıt dağıtımı karneye bağlandı. 1958'de et ve ekmek sıkıntısı baş gösterdi. Enflasyon çok yükseldi.1954'te yüzde 9 olan enflasyon 1958'de yüzde 15'e çıktı.Fiyatlar ortalama yüzde 300 civarında arttı.

25-Kiralar yüzde 200-400 arasında yükseldi. Öyle ki 1958'de Türkiye, dünyada hayat pahalılığında Brezilya'dan sonra ikinci ülke durumuna geldi.

26-DP, ekonomiyi canlandırmak için 1954'te “Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu”nu çıkardı. Yine 1954'te çıkarılan Petrol Kanunu ile yabancı petrol şirketlerine Türkiye'de petrol arama ve mevcut kaynakları kullanma olanağı tanındı.

27-Yeni Ulus Gazetesi,bu kanun ile Türkiye petrollerinden devlete bırakılan payın % 12 olduğunu yazıyordu.Bu oran sömürge ülkelerinde % 10'du.Türk ekonomisinin bozulması,ABD'nin DP iktidarına bakışını değiştirdi.ABD, Türkiye'ye yardım ederken şimdi daha ince eleyip sık dokuyordu.

28-Yabancıların hazırladığı istikrar programı DP hükümeti, 1958'de dış borcu ödeyemez, dış ticareti yürütmez duruma geldi. Bunun üzerine Menderes, 1958'de ABD, Almanya, İngiltere, IMF'den oluşan uluslararası bir yapının “İstikrar Programını” kabul edip uygulamak zorunda kaldı.

29-Bu programı” 04.08 1958'de uygulanmaya başladı.
DP hükümeti, bu program kapsamında,Türk Lirası'nı devalüe etti: 1946'dan beri 2.80 TL olan 1 dolar 9 TLye çıkarıldı.Bu devalüasyondan hemen sonra ABD, Dünya Bankası,IMF ve Avrupa Ödemeler Birliği'nden 359 milyon $ kredi sağlandı

30-DP'nin Maliye Bakanı Hasan Polatkan, bu İstikrar Programını “görülmemiş zafer” diye pazarlamaya kalktı.
Sözün özü şu ki: Tarihten ders almıyoruz be arkadaş!
1881'de Osmanlı ekonomisi, çok uluslu şirket gibi çalışan Duyunu Umumiye'ye emanet edilmişti.

31-

1958'de Türkiye ekonomisi çok uluslu bir “İstikrar Programı”na emanet edildi.

Ne güzel söylemiş Atatürk: “Oysa hangi istiklal vardır ki yabancıların nasihatleriyle, yabancıların planlarıyla yükselebilsin? Tarih böyle bir olay kaydetmemiştir…” "

32- Sabrederek okuduğunuz için teşekkürler...

Tarih tekerrürden ibarettir...

Kaynak :

Sayın @SMEYDAN 'ın ekteki 01.10.2018 tarihli yazısından özetlenmiştir.

MENDERES’İN ABD GEZİLERİ sozcu.com.tr/2018/yazarlar/…

33-Osmanlı ekonomisinin iflasında Osmanlı Hükümetinin çok büyük hataları olmuştur. Yabancılara verilen imtiyazlar , aşırı borçlanma ve borçların üretim yerine saraylara harcanması sebebiyle Osmanlı ekonomisinin çökmesi ve Düyûn-ı Umûmiye İdaresi :

https://twitter.com/Kabac_Hatun/status/1411812009608417284?t=3Zp6onlgf8dLW9UAOdEhQg&s=19

34-UNUTTURMAYALIM
35 yıl boyunca Osmanlı'nın vergilerine el koyan DÜYUN-U UMUMİYE'nin binası olarak kullanılan yapıyı Fransız Mimar Aléxandre Vallaury yapmıştı
1933'de Atatürk’ün emriyle İstanbul Lisesi’ne dönüştürülen yapının "Niye yapıldığını hiç unutmayın" diyen Atatürk idi.