Thread by @IAMartin_

February 2018, Kampuni za umeme, Australia zilitakiwa kulipa fidia kwa wakazi wa jimbo la Victoria, nchini Australia waliothirika kwa kukosa umeme, malipo ya $180 kutegemeana na muda ambao 'nyumba ilikosa umeme'. Zilitengwa $5M. Umeme ulikatika kati ya saa 3-20.

Huku kwetu, umeme unakatwa bila taarifa, hakuna anaejali, ni wewe mwananchi kujitetea tena ukibembeleza waurudishe. Vinyozi, wachomelea vyuma, mafundi aluminum, wachapaji, banks etc hasara ni zao sio vinginevyo, nani wa kuwatetea? Nani wa kuwalipa fidia kwa hasara yao?

Serikali iruhusu uwekezaji wa kampuni binafsi za kutoa huduma za umeme, TANESCO ni kama wameshindwa hii kazi kabisa. Nchi inakosa umeme tangu asubuhi hadi usiku? Mnajichekesha tu.. Nchi yetu tumekabidhi kwa watu wasiokuwa na sera, mikakati na blueprint za kuendesha nchi.

Tufanye kama Singapore. Sekta ya umeme ipo chini ya Singapore Power. Wanatoa huduma za umeme na gesi, wanasambaza huduma, kwa wateja wake. Ni moja kati ya shirika kubwa Singapore. Sasa hawa SP wako na 'mashirika tanzu' ambao wanawasaidia kufanya huduma zao.

Mfano; PowerGas, AusNet Services, SP PowerGrid, SP powerAssets, SP Telecom, SP service, Nje ya hapo kuna SP anbao wanafanya kazi zao kwa ushirikiano na kampuni nyingine, mfano; Power Automation hawa wanahusika kutoa msaada wa huduma za uhandisi katika ulinzi wa Mifumo

Katika vituo poozo vya umeme na usimamizi wa nishati na mfumo wa Taarifa nchi nzima. Pia wapo Singapore District Cooling (SDC). Wanajihusisha na uzalishaji na usambazaji wa maji baridi kwa Majengo ya biashara. Serikali yenu ikajifunze vitu hivi kutoka Singapore na Malaysia.

November 2011, Singapore waliunganisha zaidi ya 80% ya huduma ya gesi katika kampuni za uzalishaji nguvu ambayo iliingizwa na kubadilisha gesi kwenda katika umeme na kujaza katika gridi ya taifa. 20% inayobaki inatoka kwenye mafuta na vyanzo vingine kama taka na nishati mbadala.

Mtasema Singapore ni wakongwe, basi tutumie mfano wa Malaysia. Nchi ambayo tunalingana nayo umri. Kwa mujibu wa 'tume ya nishati' kuna zaidi ya watoa huduma na wazalishaji wakubwa 18, ingawa wasambazaji wa nishati Malaysia wapo chini ya Udhibiti wa Serikali

Idara ya gesi na umeme inahusika na masuala ya kupanga na kuratibu bei na kanuni. Fedha ya mmtej inaendesha shirika la umeme Tanzania na nyingine inatumika kwenye REA na TRA huko. Tena mteja anatoa fedha ya malipo kabla ya matumizi (prepaid). Kwanini mteja adhulumiwe haki yake?

Umeme unakatika siku nzima wakati mteja amelipia huduma kwa ajili ya matumizi yake? Ofisi za serikali na hata Ikulu ni wateja wa TANESCO wa Post-paid, hawana shuruba hizi wanazokutana nazo wateja wa kawaida wa TANESCO wa Pre-paid. Umeme kwao haukatiki kwa sababu ya LUKU.

Miaka 60 baada ya uhuru bado kuna zaidi ya nyumba milioni 37 hazina umeme. 32% ya watanzania ndio pekee yenye kutumia umeme wa TANESCO. Vijijini 17% na mjini 65%. Zingatia, vijijini ndio kuna wakazi wengi kuliko mjini. Rural population 64.05% (taarifa ya benki ya Dunia, 2021)

Bajeti wizara ya Nishati 2022/23, waziri January Makamba anasema vitongoji 37,610 kati ya vitongoji 64,760 Tanzania havijafikiwa na umeme na watahitaji Sh6.50 trilioni na miaka 15 kuvifikia. Fikiria kuna watanzania wataishi bila umeme kwa miaka 15 mingine, Makamba akiwa wizarani!

Mfumo wa manunuzi ya umeme hauna backup? TANESCO wanapokea kodi kutoka kila transaction ya kununua umeme, waboreshe sasa mfumo huo. Hizi hasara za siku 3-4 nani atafidia kwa wananchi? Mtumiaji analipa VAT, EWURA, REA katika fedha anayonunua umeme. Sio hisani. Tunataka huduma bora

Mfano, ukinunua umeme kwa njia ya mitandao ya simu, umeme wa Tsh 1,000/- Cost (gharama) 819.68, VAT (kodi ya ongezeko la thamani) 18%—147.53, EWURA (Mamlaka ya udhibiti wa huduma za nishati na maji) 1%—8.20, REA (wakala wa umeme vijijini) 3%—24.59, TOTAL 1,000.00

Kwa miaka zaidi ya 60, tumetoka UTUMWANI kimwili, kiakili bado tupo UTUMWANI kwa wakoloni WEUSI. Wananchi sisi MZIGO. Tunawekwa gizani, tunakosa kununua LUKU lakini tunashindwa kuiwajibisha serikali kwa uzembe wake. Leo watu walipaswa kuwajibishwa.

#MMM, Martin Maranja Masese