چرا در لحظهی مهسا، اینستاگرام به یکباره تبدیل به یکی از پلتفرمهای اصلیِ ابراز و حتی سازماندهی اعتراضات شد؟
در این رشتهتوییت، بخشی از نتایج پژوهشی که برای چهارمین سال متوالی با موضوع روندهای تغییر در #اینستاگرام_ایرانی انجام دادهام را منتشر میکنم. #مهسا_امینی
علیرغم شدت یافتن محدودیتهای مختلف برعلیه فضای ایرانیِ اینستاگرام، تعداد صفحههای پرمخاطب (با بیش از ۵۰۰ هزار دنبالکننده) #اینستاگرام_ایرانی در سال ۱۴۰۱، با افزایش ۱۷ درصدی نسبت به سال گذشته، به عدد ۲۶۵۴ رسیده است.
۴/۲۱
در طی یک سال گذشته، سهم صفحههای «طنز و سرگرمی»، «مد و زیبایی» و «پورنوگرافی» در بین صفحههای پرمخاطب #اینستاگرام_ایرانی بهطور محسوسی کاهش پیدا کرده است. کاهش سهم صفحههای «طنز و سرگرمی» اتفاق جدیدی است که در طی یک سال گذشته رخ داده است.
۵/۲۱
در سوی دیگر، افزایش سهم صفحههای «آموزشی» و «کسبوکارهای اینستاگرامی» در بین صفحههای پرمخاطب #اینستاگرام_ایرانی در سال ۱۴۰۱ نیز کماکان ادامه پیدا کرده است.
قابل توجه طرفداران #طرح_صیانت !
۶/۲۱
در فاصلهی سالهای ۹۸ تا ۱۴۰۰، سهم زنان در بین افراد پرمخاطب #اینستاگرام_ایرانی، از ۳۲ درصد به ۴۲ درصد افزایش پیدا کرده بود. اما در طی یک سال گذشته، تغییر محسوسی در توزیع جنسیتی افراد پرمخاطب رقم نخورده است.
۷/۲۱
در حالی که در فاصلهی سالهای ۹۸ تا ۱۴۰۰، سهم صفحههای پرمخاطب داخل ایران از ۷۶ درصد به ۸۱ درصد رسیده بود، در طی یک سال گذشته در #اینستاگرام_ایرانی تغییر معناداری در این زمینه رخ نداده است.
۸/۲۱
هیچکدام از صفحههای خارجیای که بر اساس شاخص Authority مرجعیت بالایی در بین صفحههای پرمخاطب #اینستاگرام_ایرانی دارند، سیاسی نیستند: صفحه رسمی اینستاگرام، کریستیانو رونالدو، نشنال جئوگرافیک، خابی لیم، ناسا، جنیفر لوپز، دوئین جانسون، لیونل مسی، آنجلینا جولی، دیوید بکهام.
۹/۲۱
روند تغییرات در شبکه روابط بین صفحههای پرمخاطب #اینستاگرام_ایرانی نشان میدهد که در سال ۱۴۰۱ صفحههای ورزشی (آبی کمرنگ)، سینمایی (رنگ سبز) و موسیقی (رنگ قرمز) درهمتنیدگی بیشتری پیدا کردهاند و بهتدریج میدانی را شکل دادهاند که به موضوعهایی فراتر از حرفهشان مربوط است.
در طی یک سال گذشته، تعداد دنبالکنندگان صفحههای پرمخاطبِ برانداز #اینستاگرام_ایرانی ۴۹ درصد افزایش پیدا کرده است. این شاخص برای تحولخواهان ۴۳ درصد، برای غیرسیاسیها ۲۲ درصد، برای اصلاحطلبها ۱۸ درصد و برای محافظهکارها (اصولگرایان) ۱۶ درصد بوده است.
۱۲/۲۱
مقایسهی این اعداد با سالهای قبل نشان میدهد که در طی یک سال گذشته، ایدهی اعتراض به شرایط سیاسی موجود بهطور چشمگیری فراگیر شده و بهنوعی تبدیل به یک کالای پرمتقاضی در #اینستاگرام_ایرانی شده است.
۱۳/۲۱
از طرفی سهم صفحههای سیاسی در بین صفحههای پرمخاطب #اینستاگرام_ایرانی از سال ۹۸ تا سال ۱۴۰۱، در حدود ۲درصد ثابت باقی مانده است. به بیان دیگر، حرفهایهای سیاست - گرایشهای سیاسی مختلف - توانایی و مقبولیت کافی برای نمایندگی کردن نگرشها و مطالبات سیاسی مردم ایران را ندارند.
۱۴/۲۱
در واقع، بحران نمایندگی سیاسی است که سلبریتیهای #اینستاگرام_ایرانی را در جایگاه نمایندگی مطالبات سیاسی مردم ایران قرار داده و باعث ظهور پدیده «سلبریتی-کنشگر» شده است. به این معنا، این مردماند که عاملیت دارند و از کوچکترین روزنهها برای بیان اعتراضاتشان استفاده کردهاند.
۱۵/۲۱
در سوی دیگر، حرفهایهای سیاست بهجای برداشتن گامهایی اساسی و اصولی، ترجیح دادهاند به اقتضای منافع آنیشان، گاهی با «هنرمندان و ورزشکاران دغدغهمند» و «مردم فهیم» همراه شوند و گاهی نیز به «سلبریتیهای بیسواد» و «مردم جوگیر» دشنام دهند! #اینستاگرام_ایرانی
۱۶/۲۱
#بهنوش_بختیاری که در سال ۹۸، دارای چهارمین صفحهی پرمخاطب #اینستاگرام_ایرانی بود، بعد از انتشار یک پست اینستاگرامی برعلیه سه معترض محکوم به اعدامِ #آبان_۹۸ و چند موضع مشابه دیگر، در فاصلهی سه سال، به رتبهی نوزدهم پرمخاطبترین صفحههای ایرانیِ اینستاگرام سقوط کرده است.
۱۷/۲۱
مشابه این سقوط برای #رامبد_جوان و تعداد دیگری از اینفلوئنسرهای اینستاگرام ایرانی نیز رخ داده است. همچنین، بسیار محتمل است که #حسن_ریوندی نیز بهزودی رتبه نخست پرمخاطبترین صفحهی #اینستاگرام_ایرانی را از دست بدهد.
۱۸/۲۱
چنین شواهدی نشان میدهند که برخلاف نامِ فریبندهی «اینفلوئنسر»، برآیند ارادهی جمعی کاربرهای #اینستاگرام_ایرانی - بهخصوص در موضوعهای سیاسی - بهمراتب تأثیر مستقیمتر و جدیتری بر روی رفتار اینفلوئنسرها میگذارد، و نه برعکس!
۱۹/۲۱
اگر کنشهای کاربران شبکههای اجتماعی آنلاین در مواقعی برای ما غافلگیرکننده و حتی نادرست جلوه میکنند، لازم است که بهجای توطئهانگاری، سعی کنیم با روشهای مختلف از منطق موقعیت کاربرها و نیز منطق کنشها و انتخابهای آنها فهم درست و دقیقی پیدا کنیم. #اینستاگرام_ایرانی
۲۰/۲۱
این خطای روششناختی و تحلیلی (توطئهانگاری) فقط مختص طرفداران حکومت نیست و اتفاقاً جریانهای سیاسی طرفدار تغییر نیز در بسیاری از مواقعی که با پدیدههای ناخوشایندی در شبکههای اجتماعی آنلاین مواجه میشوند، مرتکب این خطا میشوند. #اینستاگرام_ایرانی
۲۱/۲۱
در نتیجهی چنین وضعیتی، در طی سالهای اخیر بسیاری از کنشگرها و تحلیلگرها و حتی جامعهشناسها تمرکزشان را از روی لایههای پایینی سیاست از دست دادهاند و بهتدریج تبدیل به کارشناسان مسائل امنیتی و افشاگران توطئههای رسانهها و اتاقهای فکر دشمنان شدهاند! #اینستاگرام_ایرانی
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
۱/۱۱
در این رشتهتوییت، بخشی از نتایج پژوهشی که در طی یک سال گذشته با موضوع روندهای تغییر در #اینستاگرام_ایرانی انجام دادهام را منتشر میکنم. یادداشتی نیز در این باره در وبسایت #مشق_نو نوشتهام که در این آدرس قابل مشاهده است: mashghenow.com/%d9%be%db%8c%d…
۲/۱۱
تعداد صفحههای تأثیرگذار #اینستاگرام_ایرانی (500K+ Followers) در سالهای ۹۸و ۹۹ بهترتیب ۱۰۲۴ و ۱۶۰۰ صفحه است؛ که نشان میدهد این صفحهها در سال ۹۹ نسبت به سال قبل، بهمیزان ۵۶ درصد افزایش پیدا کردهاند. این روند افزایشی، حاکی از نفوذ چشمگیر اینستاگرام در بین مردم ایران است.
۳/۱۱
علیرغم آنکه بعضی از جریانهای سیاسی ادعا میکنند که اینستاگرام باعث ترویج بیبندوباریهای اخلاقی شده است، شواهد تجربی نشان میدهند که سهم صفحههای پورنوگرافی در بین کل صفحههای تأثیرگذار #اینستاگرام_ایرانی در سال ۹۸ تنها ۹ درصد بوده و در سال ۹۹ نیز به ۶ درصد کاهش یافته است.