Thread by @Przewodzik

#PrzewodzikKsiążkowy

Stanisław Lem „Golem XIV”. Lektura tej pozycji wpisuje się nie tylko w #FuturystycznyTydzień, ale także w mój inny cykl #LekturyWtóre, w którym czytam ponownie po latach ważne dla mnie książki. Tu sprawa jest o tyle prosta, że „Golema” czytałem blisko (1)

ćwierć wieku temu i muszę się przyznać, że niewiele z niej wtedy zrozumiałem. Bo to trudny, wręcz karkołomny tekst, który dodatkowo wymyka się klasyfikacjom gatunkowym – no bo co to jest? Esej, zabawa literacka, tekst naukowy? Wszystko po trosze zapewne. Dziś oczywiście (2)

zrozumiałem o wiele więcej, choć wolę uznać z pokorą, że nie wszystko. Historia i „przemyślenia” stworzonego w XXI w. najdoskonalszego umysłu w dziejach, choć napisane 40 lat temu, są wciąż niezwykle aktualne w tej najważniejszej warstwie, czyli problemie świadomości i natury (3)

sztucznej inteligencji, która prędzej czy później się pojawi w zaawansowanej formie. „Golem” stracił oczywiście nieco na znaczeniu jako krytyka zimnowojennego wyścigu zbrojeń czy potępienie totalitaryzmu, ale kwestie związane z ewolucją ludzkości, świadomością, relacją (4)

człowiek-maszyna czy przyszłością ludzi jako gatunku wciąż robią ogromne wrażenie. Lem w swojej charakterystycznej, nieco przestylizowanej manierze „wchodzi w skórę” niezwykle zaawansowanego komputera – autor musi tu niejako przeskoczyć ograniczenia własnej inteligencji, bo (5)

przecież „mózg neuronowy” jest od niego dużo „mądrzejszy” - to przecież „czysty ROZUM”. A mimo to nie mamy wrażenia, jakkolwiek by to nie zabrzmiało, sztuczności tej sytuacji – Lem swoje zadanie wykonał celująco i wygłoszone z patriarchalną wyższością prelekcje Golem brzmią (6)

po prostu dobrze i czyta się to swobodnie mimo ważkości tematu. Trudno w tak krótkim tekście podjąć jakakolwiek polemikę czy dyskusję z autorem vel. Golemem, jest tu bowiem tak dużo wątków, pytań, tez, że spokojnie można na ten temat napisać doktorat. Ale chciałbym tylko (7)

zauważyć, że choć osią książki jest zaawansowanie tego samodoskonalącego się mózgu neuronowego, to jednak jest to przede wszystkim lustro dla nas, ludzi. Dzięki „Golemowi” widzimy bowiem jeszcze jaskrawiej nasza ułomność i nieważność kosmiczną– to on jest ukoronowaniem drzewa (8)

życia, to on jest ostatecznym celem ewolucji, a my nawet nie jesteśmy jego stwórcami tylko przypadkowym etapem na drodze jego powstania. Namysł nad sztuczną inteligencją mamy od kilkudziesięciu lat, ale od dosyć niedawna zaczynamy rozumieć trochę lepiej jej naturę – i to jest (9)

naprawdę zadziwiające, że Lem i jego wiedza oraz intuicje, są dla mnie wciąż ważnym głosem w tych dociekaniach. Dla mnie jedna z najważniejszych książek autora „Solarisa”. Ocena – dawniej: 7/10, teraz: 9/10 (10)

Och, wiedziałem, że się w końcu pomylę; #FuturologicznyTydzień!