📊 CBS-updates: Jaarsterfte 2022 & Doodsoorzaken Q3/2022: 2022 was 3e jaar op rij met #oversterfte. Er overleden 170 duizend mensen: 14,5 duizend (9,3%) meer dan verwacht. Anders dan 20/21 minder pieken, maar grotendeels verhoogd. @statistiekcbs cbs.nl/nl-nl/nieuws/2…
Lang 🧵👇
In 2021 en 2020 was sterfte aan C19 hoger dan oversterfte. In 2022 – waarvoor doodsoorzaken t/m sept bekend zijn – was de sterfte aan C19 iets lager dan de oversterfte in de eerste 3 kwartalen. In totaal is de coronasterfte (t/m sept 22) nog hoger dan de oversterfte (t/m dec 22).
De meeste overledenen in 2022 zijn 80+, maar in alle leeftijdsgroepen overleden meer mensen dan voor die leeftijd verwacht. Die relatieve oversterfte was het laagst onder 50-65-jarigen (7%), het hoogst onder mensen jonger dan 50 jaar (13%).
Rel. oversterfte onder Wlz-zorggebruikers, zoals bewoners van verpleeghuizen en gehandicaptenzorginstellingen (vaak ouder, vaker vrouw), was hoger dan in 2021, onder de overige bevolking juist lager.
Binnen de jaren zijn er verschillen. In het 3e kw van 2022 was de oversterfte iets hoger dan de sterfte aan C19, net als in het 2e kw van 2022 (en ook het 4e kw van 2021). De doodsoorzaken voor het 4e kwartaal van 2022 zijn nog niet bekend.
Sterfte met en zonder corona:
In de GGD-regio’s Flevoland (17%), Drenthe (13%) en Hollands-Noorden (13%) was de oversterfte in 2022 het hoogst.
In het 3e kwartaal van 2022 zijn 1468 mensen overleden aan COVID-19. In totaal overleden t/m september 2022 46258 aan corona. cbs.nl/nl-nl/nieuws/2…
Bij gebruikers van langdurige zorg (Wlz), zoals bewoners van verpleeghuizen of gehandicaptenzorginstellingen, was COVID-19 de doodsoorzaak in 5,4% van de sterfgevallen in het 3e kw van 2022. Bij de overige bevolking was dat 2,6%.
Obv GGD-meldingen (die niet verplicht zijn) rapporteerde RIVM 22675 overledenen aan C19 van mrt 2020 t/m 30 sept 2022. CBS registreerde in dezelfde periode obv doodsoorzaakverklaringen 46258 coronadoden, ruim 2x zoveel. In 2023 is RIVM gestopt met C19-sterfte te rapporteren.
Bij andere groepen doodsoorzaken was de sterfte in het 3e kw grotendeels vergelijkbaar met in eerdere jaren. Aan hart/vaatziekten overleden wat minder mensen dan in Q3/2021. De stijging van natuurlijke doodsoorzaken komt vooral door toename sterfte door accidentele val (trend).
Zie verder het uitgebreid nieuwsbericht over doodsoorzaken inclusief #opendata met meer detaillering. cbs.nl/nl-nl/nieuws/2…
Samenvattend: Heel veel vd oversterfte valt samen met coronasterfte, die getalsmatig nog steeds hoger ligt. Er zijn in Q4 van 2021 en in een groot deel van 2022 (van Q4 moeten de doodsoorzaken nog worden verwerkt) ws dus ook andere doodsoorzaken die bijdragen aan de oversterfte.
Er zijn behalve corona (ook virusdeeltjes in rioolwater, Q4 van 2022 ook!) overledenen door ziekten ad ademhalingsorganen (griep; in 2020/21 afwezig, in 2022 gedurende lange perioden) nog geen duidelijke signalen volgend uit de doodsoorzaakgegevens op niveau van hoofdgroepen.
Extra onderzoek, dat de sterfte- en doodsoorzaakstatistieken overstijgen, is nodig. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat herstelden van corona, post-covid, extra kwetsbaar kunnen zijn. Zie vele voorbeelden:
Diverse andere Europese landen kenden in 2022 ook (perioden van) oversterfte (bijv. VK, Frankrijk, Duitsland), maar andere (of elders in de wereld) niet (of niet zo hoog). Landenspecifieke omstandigheden zullen een rol spelen. Obv uniforme methode: euromomo.eu/graphs-and-maps
Ten overvloede 1: Eerdere analyses van RIVM met individuele data lieten zien (net als in veel andere landen) dat vaccins effectief tegen ziekte en coronasterfte zijn en veilig. cbs.nl/nl-nl/longread…
Ten overvloede 2: geen aanwijzing p saldo negatieve rol vaccinatie tav gezondheid of zelfs oversterfte op populatieniveau. Onderzoek wijst juist steeds naar hoge effectiviteit tegen c19-sterfte + naar veiligheid. Zie dit blog met overzicht @dr_kkjetelina. yourlocalepidemiologist.substack.com/p/covid-19-vac…
Juist in landen waar tot aug. 21 (indicatie) relatief weinig werd gevaccineerd is de cumulatieve oversterfte in 2021/22 hoog. Hier bijna alle EU-landen.
Voor overige deel is en blijft verder onderzoek nodig uiteraard (ook mogelijke effecten van uitgestelde zorg!). Nu gehonoreerd: 11 nieuwe onderzoeken naar oversterfte. nos.nl/l/2458771
In lijn 3 vh ZonMW onderzoek zal test- en vaccinatiedata beschikbaar zijn.
❗Aanvullende CBS-publicatie Covid-vaccinatie + sterfte om effect van veranderingen in definitie van vacc-status ‘gevaccineerd’ op uitkomsten inzichtelijk te maken en te laten zien hoe deze zich verhouden met de eerder gebruikte definitie.💉
@statistiekcbs cbs.nl/nl-nl/longread…
Bij deze alternatieve definitie worden personen direct na afronding basisserie v vaccinaties als volledig gevaccineerd meegeteld, zonder tussenliggende periode van 2 of 4 weken. Ook is gekeken naar sterfte direct na vaccinatie tegen C19, dus zonder basisserie afgerond te hebben.
Uiteraard worden weer aparte analyses gedaan naar wel/geen Wlz-zorggebruik (wel: vooral bewoners van verzorgingshuizen etc.) en worden zowel absolute aantallen als per 100 duizend (naar leeftijd en geslacht) gestandaardiseerde aantallen gepresenteerd. cbs.nl/nl-nl/onze-die…
💡CBS: (over)sterfte, doodsoorzaken (2020- 7/23)
▶️ Oversterfte en % C19 nam verder af
▶️ 90% van doodsoorzaak C19 ging vooraf door recente pos. testuitslag of ziekenhuisopname + hoofddiagnose C19
▶️ C19-vaccinatie💉: lagere kans op C19- èn non-C19-sterfte
Lang🧵
@statistiekcbs
1/n
Allereerst: Sterfte aan C19 is in 2023 verder afgenomen. Tot en met juli overleden bijna 2 duizend mensen aan corona. Wel was het totaal aantal sterfgevallen in 2023 tot en met juli nog 7 duizend hoger dan verwacht. Andere doodsoorzaken spelen mogelijk een rol (zie verder).
2/n
De trend over afgelopen jaren is: geleidelijke afname oversterfte (hier weergegeven in de procentuele afwijking van de verwachte weeksterfte). Ook het aandeel van C19 in de totale sterfte, en de samenhang met de oversterfte, is in 2023 verder gedaald
Vroeger alles beter? Mocht je terug naar de verhouding potentieel werkenden per 65-plusser van 1950 (old-age support ratio 7,2), dan hebben we in 2040 liefst 24,2 miljoen 20 tot 65-jarigen EXTRA nodig, dus bovenop het aantal dat we tegen die tijd al verwachten.
Ok, 1950, dat is lang geleden. Laten we 2020 nemen.
In 2040 worden 4,8 miljoen 65+ verwacht tov 10,3 miljoen 20-65 jarigen (2,1 pot. werkenden per 65+).
Om verhouding van 2020 (3,0) te handhaven zouden ❗4,2 miljoen extra 20-65 jarigen nodig zijn.
De wereld gaat veranderen.
Nu iets dichterbij.
Om verhouding 2020 (3,0) te handhaven zouden er in 2030 2,3 miljoen méér 20-65 jarigen nodig zijn dan er dan volgens huidige prognose in die leeftijdsgroep in NL wonen.
Dit is al over 8 jaar.
Er is nu al moeite mensen te vinden voor zorg, onderwijs etc.
Massa-immigratie uit Afrika? Dat kwam nog nooit voor. Er was en is ook geen juridische basis, noch maatschappelijk draagvlak voor. Toch komen bij migratie vaak vooral bootjes in beeld. Het weerspiegelt de werkelijkheid van Nederland niet. Deze beelden veel meer:
Normaal wordt de bevolkingsdichtheid berekend door het aantal inwoners van een land of gemeente te delen door aantal km² oppervlakte. Per gemeente ziet het er voor 2023 dan zo uit. Een bekend beeld, maar je kunt het ook net een beetje anders bekijken. 🧵👇
Rotterdam omvat bijvoorbeeld ook het havengebied: daarom valt de stad buiten de Top 20 gemeenten met de grootste bevolkingsdichtheid. Zeewolde bijvoorbeeld heeft uitgestrekte polders zonder bebouwing en heeft daardoor wat artificieel een zeer lage bevolkingsdichtheid.
Je kunt ook kijken hoeveel inwoners gebruik moeten maken vh woonterrein: Terrein vooral voor wonen bestemd, inclusief primaire woonvoorzieningen. Daar waar je woont kan je de mate van bevolkingsdichtheid dagelijks ervaren. https://t.co/xF4HDlUtGxopendata.cbs.nl/statline/#/CBS…
Lees indrukwekkend onderzoek van @p_tammes toonde grote variatie in Joodse sterftecijfers in NL gemeenten in WO-II. In Amsterdam kwam 75% om (=NL gemiddeld; totaal ~105 vd 140 duizend), in Eindhoven, Utrecht, Den Haag, Assen resp. 38%, 55%, 70%, 89%. #4meitheconversation.com/anne-frank-and…
"Joden die in gebieden woonden met een hoger aandeel collaborateurs onder Nederlandse politieagenten en minder potentiële onderduikmogelijkheden, werden vaker gedeporteerd. Ook hadden Joden die in gebieden woonden met minder cohesie meer kans om te worden gedeporteerd."
"Joden die in gebieden woonden met relatief meer katholieken waren beter beschermd tegen deportatie. De katholieke kerk in Nederland protesteerde fel tegen de deportatie van joden in juli 1942."