📊 CBS-updates: Jaarsterfte 2022 & Doodsoorzaken Q3/2022: 2022 was 3e jaar op rij met #oversterfte. Er overleden 170 duizend mensen: 14,5 duizend (9,3%) meer dan verwacht. Anders dan 20/21 minder pieken, maar grotendeels verhoogd. @statistiekcbs cbs.nl/nl-nl/nieuws/2…
Lang 🧵👇
In 2021 en 2020 was sterfte aan C19 hoger dan oversterfte. In 2022 – waarvoor doodsoorzaken t/m sept bekend zijn – was de sterfte aan C19 iets lager dan de oversterfte in de eerste 3 kwartalen. In totaal is de coronasterfte (t/m sept 22) nog hoger dan de oversterfte (t/m dec 22).
De meeste overledenen in 2022 zijn 80+, maar in alle leeftijdsgroepen overleden meer mensen dan voor die leeftijd verwacht. Die relatieve oversterfte was het laagst onder 50-65-jarigen (7%), het hoogst onder mensen jonger dan 50 jaar (13%).
Rel. oversterfte onder Wlz-zorggebruikers, zoals bewoners van verpleeghuizen en gehandicaptenzorginstellingen (vaak ouder, vaker vrouw), was hoger dan in 2021, onder de overige bevolking juist lager.
Binnen de jaren zijn er verschillen. In het 3e kw van 2022 was de oversterfte iets hoger dan de sterfte aan C19, net als in het 2e kw van 2022 (en ook het 4e kw van 2021). De doodsoorzaken voor het 4e kwartaal van 2022 zijn nog niet bekend.
Sterfte met en zonder corona:
In de GGD-regio’s Flevoland (17%), Drenthe (13%) en Hollands-Noorden (13%) was de oversterfte in 2022 het hoogst.
In het 3e kwartaal van 2022 zijn 1468 mensen overleden aan COVID-19. In totaal overleden t/m september 2022 46258 aan corona. cbs.nl/nl-nl/nieuws/2…
Bij gebruikers van langdurige zorg (Wlz), zoals bewoners van verpleeghuizen of gehandicaptenzorginstellingen, was COVID-19 de doodsoorzaak in 5,4% van de sterfgevallen in het 3e kw van 2022. Bij de overige bevolking was dat 2,6%.
Obv GGD-meldingen (die niet verplicht zijn) rapporteerde RIVM 22675 overledenen aan C19 van mrt 2020 t/m 30 sept 2022. CBS registreerde in dezelfde periode obv doodsoorzaakverklaringen 46258 coronadoden, ruim 2x zoveel. In 2023 is RIVM gestopt met C19-sterfte te rapporteren.
Bij andere groepen doodsoorzaken was de sterfte in het 3e kw grotendeels vergelijkbaar met in eerdere jaren. Aan hart/vaatziekten overleden wat minder mensen dan in Q3/2021. De stijging van natuurlijke doodsoorzaken komt vooral door toename sterfte door accidentele val (trend).
Zie verder het uitgebreid nieuwsbericht over doodsoorzaken inclusief #opendata met meer detaillering. cbs.nl/nl-nl/nieuws/2…
Samenvattend: Heel veel vd oversterfte valt samen met coronasterfte, die getalsmatig nog steeds hoger ligt. Er zijn in Q4 van 2021 en in een groot deel van 2022 (van Q4 moeten de doodsoorzaken nog worden verwerkt) ws dus ook andere doodsoorzaken die bijdragen aan de oversterfte.
Er zijn behalve corona (ook virusdeeltjes in rioolwater, Q4 van 2022 ook!) overledenen door ziekten ad ademhalingsorganen (griep; in 2020/21 afwezig, in 2022 gedurende lange perioden) nog geen duidelijke signalen volgend uit de doodsoorzaakgegevens op niveau van hoofdgroepen.
Extra onderzoek, dat de sterfte- en doodsoorzaakstatistieken overstijgen, is nodig. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat herstelden van corona, post-covid, extra kwetsbaar kunnen zijn. Zie vele voorbeelden:
Diverse andere Europese landen kenden in 2022 ook (perioden van) oversterfte (bijv. VK, Frankrijk, Duitsland), maar andere (of elders in de wereld) niet (of niet zo hoog). Landenspecifieke omstandigheden zullen een rol spelen. Obv uniforme methode: euromomo.eu/graphs-and-maps
Ten overvloede 1: Eerdere analyses van RIVM met individuele data lieten zien (net als in veel andere landen) dat vaccins effectief tegen ziekte en coronasterfte zijn en veilig. cbs.nl/nl-nl/longread…
Ten overvloede 2: geen aanwijzing p saldo negatieve rol vaccinatie tav gezondheid of zelfs oversterfte op populatieniveau. Onderzoek wijst juist steeds naar hoge effectiviteit tegen c19-sterfte + naar veiligheid. Zie dit blog met overzicht @dr_kkjetelina. yourlocalepidemiologist.substack.com/p/covid-19-vac…
Juist in landen waar tot aug. 21 (indicatie) relatief weinig werd gevaccineerd is de cumulatieve oversterfte in 2021/22 hoog. Hier bijna alle EU-landen.
Voor overige deel is en blijft verder onderzoek nodig uiteraard (ook mogelijke effecten van uitgestelde zorg!). Nu gehonoreerd: 11 nieuwe onderzoeken naar oversterfte. nos.nl/l/2458771
In lijn 3 vh ZonMW onderzoek zal test- en vaccinatiedata beschikbaar zijn.
De sterfte steeg en er was oversterfte onder Wlz-zorggebruikers zoals bewoners van verpleeghuizen, en binnen alledrie de onderscheiden leeftijdsgroepen.
Sterftepatronen 2018 en 2020-2022: Q4 cumulatief nog steeds minder sterfte dan in afgelopen twee jaar, maar deze stijging is wel weer opvallend.
📊 CBS update doodsoorzaken: In augustus 2022 overleden 479 mensen aan COVID-19, 200 minder dan juli 2022
🔸2022 t/m aug 6,2 duizend (6,6 duizend oversterfte)
🔸2020 - aug 2022: 46 duizend (42 duizend oversterfte) @statistiekcbs
Perspectief 🧵👇 #opendata: cbs.nl/nl-nl/maatwerk…
In juli en augustus was C19 doodsoorzaak van gemiddeld ruim 6% (per week) van de sterfgevallen van gebruikers van langdurige zorg (Wlz), zoals bewoners van verpleeghuizen. Bij de rest van de bevolking was aandeel in juli/aug gemiddeld 3%.
In april-aug overleden elke week, behalve in de laatste week van mei, meer mensen dan voor die periode verwacht kon worden. Vooral bij Wlz-zorggebruikers en 65-plussers was er oversterfte. In 10 van de 34 weken lag de oversterfte hoger dan C19-sterfte.
📊 Grote sociaaleconomische gezondheidsverschillen: In 2017/2020 was de levensverwachting *in goede gezondheid* vd meest welvarende mannen gemiddeld 25 jaar hoger dan vd minst welvarende mannen. Voor vrouwen verschilde dit 23 jaar. @statistiekcbs cbs.nl/nl-nl/nieuws/2…
In de periode 2017/2020 was de levensverwachting zonder lichamelijke beperkingen bij geboorte voor mannen uit de hoogste welvaartsgroep gemiddeld 79 jaar, tegen gemiddeld 61 jaar voor de laagste welvaartsgroep (18 jaar verschil). Voor vrouwen was het verschil ook 18 jaar.
Levensverwachting bij geboorte voor mannen uit hoogste welvaartsgroep was gemiddeld 83 jaar, tegen 74 jaar voor de laagste welvaartsgroep (9 jaar verschil). Voor vrouwen: verschil 8 jaar.
CBS: In week 47 (21-27 nov) overleden ongeveer 3400 mensen, bijna 400 meer dan verwacht voor deze week. Er is onder langdurig zorggebruikers (Wlz) en in de 3 onderscheiden leeftijdsgroepen (0-65, 65-80, 80+) net sprake van #oversterfte. #opendata: cbs.nl/nl-nl/maatwerk…
De sterfte onder Wlz-zorggebruikers, zoals bewoners van verpleeghuizen, nam toe in vergelijking met de week ervoor, er is net sprake van oversterfte. De sterfte onder de overige bevolking nam ook toe en is hoger dan verwacht.
De sterfte nam in iedere leeftijdsgroep toe vergeleken met de week ervoor: In iedere leeftijdsgroep is er naar schatting net sprake van oversterfte.
Indrukwekkende #oversterfte-visualisatie uit Leiden (1866: cholera). Met tijdreeks (1859 was bijv ook een cholerajaar). Natuurlijk ook een ontnuchterend beeld.
CBS: In oktober overleden bijna 1800 mensen (16%) meer dan verwacht, er was oversterfte in alle vier de weken. De sterfte was vooral hoger onder Wlz-zorggebruikers en 65-plussers. @statistiekcbs cbs.nl/nl-nl/nieuws/2…
In oktober overleden 1000 (24%) meer Wlz-zorggebruikers (zoals bewoners van verpleeghuizen) dan verwacht. De sterfte onder de overige bevolking was in oktober ongeveer 750 (10%) hoger dan de verwachte sterfte voor deze tijd van het jaar.
In oktober overleden ongeveer 1150 (18%) meer 80-plussers en 600 (16%) meer 65-80 jarigen dan verwacht voor die maand. Onder 65-minners was in geen enkele week van oktober sprake van oversterfte.