Thread by @KopalniaWiedzy

Lekarka Jolanta Wadowska-Król w latach 70. ratowała dzieci z Katowic przed ołowicą. W zemście władze złamały jej karierę naukową, a – jak wynika z dokumentów IPN – jej i pomagającym jej pielęgniarkom groziło więzienie.
#WomensDay

Zwyrodnienia, anemia, wypadanie zębów, upośledzenie, głuchota - w Szopienicach, dzielnicy Katowic, te problemy wśród dzieci występowały wyjątkowo często. W 1974 u Jolanty Wadowskiej-Król, lekarki w miejscowej przychodni zdrowia, przychodził chłopiec z nawracającą anemią.

Wadowska-Król skierowała go w końcu do opiekunki swojej specjalizacji, profesor Bożeny Hager-Małeckiej ze Śląskiej Akademii Medycznej. Okazało się, że chłopiec miał ołowice. Obie panie doszły do wniosku, że należy przebadać dzieci z okolicy. Jednak należało robić to dyskretnie.

Władze PRL zaprzeczały istnieniu chorób zawodowych, szczególnie w przemyśle ciężkim. Tymczasem niemal wszyscy robotnicy z pobliskiej Huty Metali Nieżelaznych mieli objawy ołowicy, w tym kolkę ołowiczą, gdy zaatakowane jest jelito grube. Na ołowicę umierały też psy i koty.

Doktor Jolanta zaprosiła na badania tysiące dzieci, początkowo wezwania roznosili listonosze, a gdy się zbuntowali, robiła to sama lekarka. Część dzieci udało się skierować na leczenie, pobyt w sanatoriach zdecydowanie poprawiał ich stan zdrowia.

Za namową Hager-Małeckiej lekarka rozpoczyna pisanie doktoratu. Miała nie używać słowa „ołowica” i nie pisać, że winna jest huta. Miała dużo materiału. Dane od 5000 dzieci. Gdy w USA u kilkorga dzieci wykryty ołowicę, była to sensacja omawiana na kongresach pediatrycznych.

Wadowska-Król mieszkała jednak w PRL. Jej praca otrzymała miażdżące recenzje i lekarka nie obroniła doktoratu. Uratowała jednak olbrzymią liczbę dzieci. Władze Katowic wydały decyzję o rozbiórce domów przy hucie i przydzieleniu ludziom mieszkań w dalej położonych budynkach.

Jolanta Wadowska-Król przeszła na emeryturę w 2011 roku. Od tego czasu została kilkukrotnie uhonorowana. W 2018 roku odsłonięto mural na jej cześć, uczniowie jednej z katowickich szkół nakręcili film „Matka Boska Szopienicka”. W 2021 otrzymała doktorat honoris causa UŚ.