Thread by @EchoSuzy

"Hoe herken ik nepnieuws" - een draadje 🧵

#nepnieuws #fakenews #misinformatie #desinformatie #kennis

Er is een overschot aan websites die zich bezig houdt met het verspreiden van nepnieuws. Dat is iets van alle tijden, maar de laatste jaren komen ze als onkruid uit de grond.

En omdat social media zo groot zijn geworden gaat nepnieuws vaak ook als een lopend vuurtje rond. /2

Veel mensen weten niet hoe ze betrouwbare van onbetrouwbare bronnen moeten onderscheiden en geloven daardoor sneller dingen die niet waar of bewezen zijn. Dat kan bijdragen aan onnodige angst en onrust. /3

Om die reden dacht ik dat het een goed idee zou zijn om eens een lijstje te maken met typische kenmerken van nepnieuws, bedoeld voor iedereen die zichzelf als "kritische denker" beschouwt maar niet zo goed lijkt te weten waar ze dan kritisch op moeten zijn. /4

1. Nepnieuws heeft vaak met een clickbait titel, die specifiek opgezet is om je aandacht te trekken zodat je sneller geneigd bent te klikken.

Meer betrouwbare artikelen hebben daarentegen meestal langere, neutrale (saaiere) titels die geen sensatie opwekken. /5

2. Nepnieuws bevat vaak woordkeuzes die bedoeld zijn om te shockeren en sterke emoties op te wekken, zoals boosheid of verontwaardiging.

Betrouwbaar nieuws doet dat niet; de schrijfstijl is zo neutraal mogelijk en biedt de lezer de mogelijkheid eigen conclusies te trekken. /6

3. Bij nepnieuws ontbreken vaak bronnen, of de bronnen die aangehaald worden verwijzen naar iets anders dan gesuggereerd wordt.

Zo verwijst de link in onderstaand artikel naar een website van de Australische overheid, en suggereert dat de AZ vaccins van de markt /7

...zijn gehaald omdat deze onveilig zijn.

Als je op de link klikt zie je echter dat er niet meer mee geprikt wordt simpelweg omdat het bij voorkeur bij jonge mensen ingezet werd (ivm het risico op trombose bij ouderen) en het niet meer nodig is jongeren te prikken. /8

4. Bronnen van nepnieuws zijn er vaak bij gebaat als mensen hun informatie geloven. Zo zal een organisatie die lezers vraagt te doneren om te helpen in de strijd tegen vaccinatieschade er baat bij hebben als mensen geloven dat vaccinatieschade überhaupt bestaat. /9

5. Kenmerkend voor nepnieuws is dat er namen benoemd worden van "experts", die bij nader inzien toch niet zo solide zijn, of expert op een heel ander vakgebied blijken te zijn dan van het onderwerp ter sprake.

Zoals onderstaand "arts" die osteopaat blijkt te zijn. /10

Iedereen valt weleens ten prooi aan misinformatie, dat is menselijk. Hieronder heb ik een paar dingen op een rijtje gezet die je kunt doen om, voor zover dat kan, te voorkomen dat dat jou overkomt; /11

1. Wees je bewust van je eigen bevooroordeeldheid; als je al een bepaalde overtuiging hebt zul je sneller geneigd zijn informatie die jouw overtuiging bevestigt direct voor waar aan te nemen, en minder snel kritisch zijn op de bron van die informatie. /12

2. Check je emoties. Maakt een artikel je al snel boos, angstig of verdrietig? Hou dan rekening met de mogelijkheid dat dat ook het doel van de schrijver is geweest. Extra reden om kritisch en sceptisch te blijven over hetgeen je leest. /13

3. Check je bronnen. Staan er onderaan een artikel geen bronnen? Ga er dan vanuit dat de informatie onbetrouwbaar is. Staan ze er wel? Check deze dan.

Misinformatie kan ook onbedoeld ontstaan, omdat informatie uit de originele bron eindeloos /14

...herhaald wordt, waardoor het een soort spelletje "doorvertellen" wordt. Informatie is altijd het meest betrouwbaar vanuit de originele bron. /15

4. Wees ook voorzichtig met foto's, screenshots, tabellen en grafieken, vooral zonder bron.

Onderzoek heeft aangetoond dat 50% van mensen het niet herkent wanneer er dingen veranderd zijn aan digitale afbeeldingen. /16

arxiv.org/abs/1509.05301

Daarnaast kunnen tabellen en grafieken zodanig weergegeven worden dat ze een verband tussen twee gegevens lijken te aantonen, terwijl dit verband er niet is.

Op de website "Spurious Correlations" staan wat grappige voorbeelden hiervan;
tylervigen.com/spurious-corre… /17

4. Check de achtergrond van benoemde "experts". Zijn ze daadwerkelijk expert (en op dit moment actief) op het gebied waar het onderwerp over gaat?

Artsen en en andere (para)medische professionals staan in Nederland geregistreerd in het agb register; vektis.nl/agb-register /18

Pas ook op dat je berichten niet meteen gelooft omdat ze gedeeld worden door vrienden of bekenden die je vertrouwt. Ook zij kunnen ten prooi vallen aan misinformatie, net als jij, en dus onbedoeld in dat spelletje Doorvertellen terecht komen dat ik hierboven al benoemde. /19

Ten slotte; blijf kritisch, op anderen maar ook jezelf. Iedereen is gevoelig voor bias/bevooroordeeldheid, jij dus ook. Als we allemaal beter opletten wat we de wereld in gooien en wel/niet geloven, dan kunnen we voorkomen dat verhalen een eigen leven gaan leiden. /20

Deel dit vooral. Fijne dag allemaal, en alvast fijn hemelvaartsweekend. Het wordt heerlijk weer ☀️😊 21/21

#nepnieuws #fakenews #misinformatie #desinformatie