Thread by @ChrisIsErbij

Er is een bundel verschenen over de wet politieke partijen. Presentatie en debat in een ministerie in Den Haag. #erbij #live #terplekke #draad

We zijn in het ministerie van Binnenlandse Zaken, de toren links.

Zaaltje is wat benauwd en nog wat leeg.

Dit wordt georganiseerd door het Montesquieu Instituut. Programma hier. montesquieu-instituut.nl/id/vm35hw3j15h…

Koffie is klaar.

U kunt deze verslaggeving - op plekken waar de parlementaire pers nauwelijks komt - steunen. Twee keer per week verslag waar het echt gebeurt. Mijn dank is groot voor uw donatie via BackMe: chris-aalberts.backme.org

Het gaat vandaag over de nieuwe wet politieke partijen (vanaf nu WPP) die regels bevat waar partijen aan moeten voldoen. De vraag is met name hoeveel de overheid zich met politieke partijen mag bemoeien.

We zitten vandaag in de Oostvaardersplassenzaal. Het zou zomaar een willekeurig kantoorgebouw kunnen zijn. Moderator: Jan Schinkelshoek, ooit Kamerlid van het CDA. Bundel wordt overhandigd aan de minister van BZK @HankeBruinsSlot.

De minister zal een reactie geven en er volgt een discussie over stellingen met de mensen die hebben bijgedragen aan de bundel. Het heeft er alle schijn van dat Gerrit Voerman - Neerlands belangrijkste expert over politieke partijen - ook iets gaat zeggen. Hij is er.

De zaal loopt ondertussen vol. We beginnen om half drie. Interessant is altijd dat er bij Montesquieu Instituut - een club die meer debatten organiseert - altijd een mix is van heel jong en wat ouder publiek.

Als ambtenaren dezelfde koffie krijgen als wij heb ik intens medelijden met ze.

Er is nu een mevrouw uitgebreid van de koekjes aan het proeven. Snap ik, want die zijn veel lekkerder dan de koffie.

Er is ook een fotograaf. Ik denk eigenlijk dat we nu op de minister moeten wachten maar er is nog niets aangekondigd. We wachten geduldig af.

Ik denk trouwens steeds dat @ortjens hier rondloopt, maar het is zijn dubbelganger.

Nu begint iemand voorin de zaal spontaan een nieuwe slide voor de projectie te maken. Hij kiest nu een achtergrondskleur. Toch zwart, geen blauw. Voordeel: nu zien we de stellingen niet.

Jan Schinkelshoek introduceert de bijeenkomst. 'Wie regelt, beperkt?' heet de bundel die vandaag wordt gepresenteerd. Het gaat vandaag over de WPP, een wet waarbij een publiek consultatie heeft plaatsgevonden [of nog plaatsvindt, dat is niet duidelijk].

Deze bundel is een ongevraagd advies van het Montesquieu Instituut. De bundel is er eentje uit een serie. Schinkelshoek vertelt dat hij adviseur van het Montesquieu Instituut is [noem ik vanaf nu MI].

Nu komt Gerrit Voerman op, die moet toegeven dat hij wel erg veel bezig is met politieke partijen. [Dit is waar]. Voerman is bij toeval met partijen bezig gegaan. Hij rolde erin. Hij heeft veel plezier in dit onderwerp.

Voerman: de WPP is heel belangrijk. We hebben in Nederland een traditie van non-interventionisme bij politieke partijen. We zijn geïnteresseerd in hoe de nieuwe wet zich hiertoe verhoudt. Staatsrechtgeleerden hebben er met Voerman over nagedacht voor de bundel.

Voerman: er is kennelijk een behoefte partijen meer te reguleren. De bundel is een bijdrage aan het debat. De bundel eindigt met aanbevelingen over zaken die beter kunnen of onderbelicht zijn gebleven. De Tweede Kamer en Raad van State gaan nog over deze wet praten.

In de Oostvaardersplassenzaal.

Voerman meldt dat er vijf zaken in de wet staan. Dat zijn dus ook vijf hoofdstukken in de MI-bundel geworden. O.a. organisatie, partijfinanciering en partijverbod.

Voerman vindt het meest kenmerkende aan de WPP dat er nog steeds terughoudendheid is om partijen te reguleren. In Duitsland doet men veel meer.

Nu komen alle auteurs voor de stellingen staan. We gaan ze een voor een bespreken.

Vijf minuten per stelling.

Voerman legt uit dat een partij een vereniging moet zijn met minstens 1000 leden om geregistreerd te kunnen worden en subsidie te kunnen krijgen.

Voerman zegt dat hier nooit echt debat over geweest. De PVV heeft bv. geen leden. Waarom is er dan geen subsidie op basis van het zetelaantal, zoals partijen met leden wel krijgen?

Is deze eis van leden nog steeds nodig, vraagt Voerman zich af. Waarom kan dit niet weg?

Er is in de WPP een uitsluiting van giften van niet-Nederlanders. Raar is dat, want in gemeenten hebben sommige groepen niet-Nederlanders wel kiesrecht. Zij mogen dus wel stemmen maar niet geld geven.

Dat geldt in de nieuwe WPP ook voor lokale politieke partijen. De auteur van het betreffende hoofdstuk vindt dat raar, want deze mensen mogen stemmen en kandideren, maar niet doneren. Dat onderscheid is dus gek.

In de WPP is er een plafond over politieke advertenties, inclusief microtargeting. Dat is in de wet helemaal nieuw qua wetgeving. Er komt een politiek advertentieregister.

Dit is een goed idee, zegt een van de auteurs. Dit geeft mensen inzicht in de verkiezingsstrijd. De auteur weet dat er ook een Europese verordening op dit terrein komt. De auteur denkt dat de begrenzingen leiden tot een gelijker speelveld.

Een auteur zegt nu dat er een onafhankelijke toezichthouder op politieke partijen moet komen. Die staat inderdaad de WPP. Deze toezichthouder was er nooit. Het lag bij de minister.

Er komt nu een 'autoriteit wet op de politieke partijen'. Die moet onafhankelijk worden. Het wordt een ZBO [net als UWV en andere clubs die overheden zijn maar losstaan van de minister, plat gezegd]

Er is discussie dat bij sommige ZBO's meer politieke bemoeienis wenselijk is dan bij andere. Dus de vraag is hoe dat geregeld zal worden. De kaderwet zelfstandige bestuursorganen zegt dat de ministers de bestuurders benoemt. Ook kan de minister beleidsregels geven.

Bij de WPP zou de minister hier terughoudend in zijn, volgens de memorie van toelichting. Auteur: 'dat moeten we dan maar geloven'. Er zijn weinig garanties over de onafhankelijkheid, horen we.

Het antwoord is dat de WPP niet voldoende doet om de onafhankelijkheid van de autoriteit te waarborgen. De minister gaat er niet maximaal voor. In de memorie van toelichting wordt de minister 'stelselverantwoordelijk' genoemd. Dan bemoei je je er dus wel mee.

Deze wet is niet duidelijk waarom de minister zich ermee moet bemoeien. Het is ook niet duidelijk hoe deze autoriteit gaat werken en hoe de benoeming van de leiding beter kan plaatsvinden.

De WPP komt ook een partijverbod voor. Dit kreeg al veel aandacht in de media. Unicum dat er een regeling komt die alleen gaat over het verbieden van partijen.

Er is ook een verbodsregeling in Duitsland, die is door de auteurs vergeleken met de nieuwe WPP in Nederland. Een partij moet grondbeginselen van de Ned. rechtsstaat bedreigen. bv. grondrechten en machtenscheiding.

In Duitsland kan een partij verboden worden als een grondbeginsel van de Duitse staat geschonden wordt. Dat komt niet helemaal op dezelfde manier terug in de WPP.

De WPP stopt als een partij verboden is. Wat gebeurt er dan? Dat staat er niet in. Wat gebeurt er met de zetels van zo'n partij? Wat doen we met het partijkantoor? Etc.

Applaus voor de auteurs. Nu mogen de mensen in de zaal vragen stellen. Q: leidt geen eis stellen van 1000 leden niet tot meer versplintering? A: Nee, dat staat er los van.

Weinig vragen uit de zaal. Schinkelshoek stelt zelf maar een vraag. Waarom is het afschaffen niet geregeld? Vrouw in de zaal zegt dat politici individueel worden gekozen. Dus zetels zijn individueel, niet van een partij, ook niet als die verboden is.

Vrouw noemt Joop Glimmerveen waarbij kennelijk zijn partij werd verboden [nooit geweten] waarna hij met 'lijst Glimmerveen' gewoon verder kon gaan. We horen nu dat partijen in Duitsland wel grondwettelijke verankering hebben.

Ambtenaar stelt nu hele ingewikkelde vraag hoe een autoriteit politieke partijen zou moeten werken. Auteur speculeert dat het ook een taak van de Kiesraad kan zijn, al zijn er ook mensen die die combinatie juist niet verstandig vinden.

Een auteur vertelt dat het toezicht houden wel heel veel werk kan zijn. Maar de kans dat we daar geld voor hebben, is niet zo groot. Dan ondermijn je op voorhand het toezicht al.

D66-lid zegt nu dat de uitsluiting van giften door niet-Nederlanders heel wat bureaucratie gaat opleveren. Moet je alle donateurs vragen om hun paspoort? Een van de auteurs kan dit standpunt volgen.

De vraag komt op of je ook buitenlanders als lid van een partij moet uitsluiten. Idee is nu dat je als lid zou moeten kunnen doneren. Dit ligt allemaal heel ingewikkeld.

Ik vraag nu of er ook nog eisen worden gesteld aan de interne democratie. Partijen moeten wel leden hebben, maar vaak hebben ze niets te zeggen. Is dat dan wat we non-interventie noemen?

Voerman: Op de democratie is veel aan te merken, van oude en nieuwe partijen. De eis van volledige rechtsbevoegdheid is een papieren werkelijkheid, zie bv. de benoeming van het FvD-bestuur.

Formeel zijn er dus wel eisen, maar dat kan er materieel heel anders uitzien, dat is de conclusie.

Meneer van D66 vraagt zich af of het register van politieke advertenties niet een overdaad aan transparantie is. Is dat nog wel navolgbaar voor burgers en journalisten? Dat wordt een heel groot register.

Dezelfde man denkt dat een grens aan budgetten van advertenties leidt tot uitgaven van niet-partijen voor partijen [bv. maatschappelijke organisaties].

Auteur vindt dat het register wel gebruiksvriendelijk zou moeten zijn. De omzeiling van de regels door derden is een zwak punt. Dat klopt.

Pleidooi uit de zaal dat toezichthouders selectief moeten werken. Dat is de bedoeling, je moet ze klein houden. De auteurs doen alsof het groots opgezet moet worden. Discussie hoe tegenstrijdig dit doel van de WPP is.

Nu gaat men het eerste exemplaar uitreiken aan @HankeBruinsSlot. Applaus. Het is hier erg warm, zegt Bruins Slot.

Nu krijgt Bruins Slot het boek.

Bruins Slot meldt dat 1100 reacties op de WPP zijn gekomen. Ook dank voor het boek en de discussie. Debat is de brandstof voor de democratie. Deze bundel is belangrijk omdat er vanalles in staat. Partijen zijn ook belangrijk want ze zijn een brug tussen kiezers en politiek.

Bruins Slot ziet steeds nieuwe partijen opkomen en dat is heel goed, bv. BBB. De WPP moet een bijdrage leveren aan het goed functioneren van partijen. Er moeten ook grenzen gesteld worden.

Het partijverbod is een ultiem instrument en daarom is het belangrijk daar veel over te praten. We vragen ook openheid van bestuursverkiezingen, kandidaatsverkiezingen en financiën.

Bruins Slot kent Voerman al heel lang. Er moet ook subsidie komen van partijen op lokaal en provinciaal niveau. [Dat staat kennelijk in de WPP maar dit is niet besproken, raar]. Bruins Slot heeft het nog niet uit.

Bruins Slot noemt nu nog wat dingen die in de bundel staan, maar ze heeft die zelf nog niet gelezen, zegt ze.

Hier wat meer info over deze wet waar de financiering wel in staat. rijksoverheid.nl/actueel/nieuws…

Dit is wel een wat vlak praatje. Bruins Slot zegt eigenlijk dat het een heel waardevol gesprek is over een heel belangrijk thema en dat dit dus allemaal heel belangrijk is. Het moet allemaal heel zorgvuldig en afgewogen gebeuren.

Schinkelshoek gaat nu vragen stellen aan Bruins Slot [twee keer CDA dus]. Politieke partijen zijn heel belangrijk, horen we nog eens. Er zijn nu zoveel lokale partijen dat ze ook financiering verdienen.

Bruins Slot denkt dat er zes tot tien bundels moeten komen voordat partijen in de grondwet komen te staan. Kamerleden stemmen zonder last. Daar ligt een spanning.

Bruins Slot wil eerst 'constitutionele rijpheid' op dit punt. Applaus voor de minister.

U kunt deze verslaggeving steunen. Zo krijgt u elke week verslaggeving vanplekken waar de gewone parlementaire pers niet komt. Mijn dank is groot. >> chris-aalberts.backme.org

Geen vragen meer, al is de minister nog steeds in de zaal. Voerman meldt nog even dat partijen bijna overal in de Grondwet staan. In Nederland niet. Uniek is dat we wel een partijwet krijgen maar geen vermelding in de Grondwet.

Voerman prijst dat partijen nu ook verboden kunnen worden. Dat draagt bij aan een weerbare democratie. Ook is het goed dat over de onafhankelijkheid van partijen wordt nagedacht.

Voerman ziet in de transparantie-regels een bijdrage aan de integriteit van het bestuur en het functioneren van de democratie, dat is een mooi einde. Wel vraagt hij zich af of partijen er onafhankelijker van worden, van deze regels.

De borrel is drie zalen verder, zegt een ambtenaar nu. We gaan er meteen naartoe. #eind

Naar aanleiding van deze draad een analyse, vooral wat er niet werd gezegd. Hoe logisch is het subsidiëren van partijen eigenlijk? chrisaalberts.nl/2023/06/14/ver…