Profile picture
Emrah Safa Gürkan @jeandpardaillan
, 27 tweets, 8 min read Read on Twitter
1. Bugün Osmanlı tarihinde artık gözden geçirilmesi gereken bazı noktalardan bahsedeceğim.

Bunların büyük bir çoğunluğu akademide artık tartışılmasa da, popüler okuyucu ve öğrenci taifesi 40 sene öncesinin dar literatürüne mahkum edildiği için bir türlü yok olup gidemiyorlar
2. İlk olarak periodizasyon. Artık Osmanlı'nın 1540'lardan beri durdurulamayacak bir şekilde durakladığını gerilediğini düşünen pek de yok.

Nasıl bir duraklama gerileme ki bu 300 yıl sürüyor? Arada toprak kazanımları vs. var, ekonomik olarak 2. sınıf olmamış
3. Doğal sınırlarına ulaşmış 1 imparatorluğun 17. yy sonunda gelen iç ve dış baskılar sonucu değişemeyip çözümü asr-ı saadet edebiyatında araması sonucu oluşan 1 literatür.

300 yıllık gerileme teleoloji yapmaktan başka bir şey değil; birçok toprak kazanımı zafer var bu dönemde
Avrupa ile fark ancak Sanayi Devrimi ile açılıyor, ki bu da Osmanlı mı çöktü Batı mı kalkındı sorusunu beraberinde getiriyor. Hangisi istisnai?

Hadi Osmanlı çöktü, peki koskoca Çin nasıl Japonya'ya yem oldu, eski çağların fabrikası Hindistan ufacık İng. ye nasıl kolonia oldu?
5. Hadi olay Batı'nın başarısı değil Osmanlı'nın başarısızlığı, peki bunun nedenleri neler?

Ortaya sunulanlar:

Kadınlar saltanatı
Müslümanlar ticaret yapmayı bilmez
Çocuk sultanlar
Tahta şirk olan güçler (ulema, yeniçeri)

Farkındaysınız hiç biri sistemik açıklamalar değil
6. Mesela kadınlar saltanatı. Niye kötü kadınların karışması. Gerizekalı mı bunlar ?

Gerizekalıysa Rusya'da Elizabeth, İngiltere'de Victoria, Avusturya'da Maria Theresa, İspanya'da Isabella ne?

Sultanın sefere de çıkmadığı düşünülürse, kadınlar niye batırıyor imparatorluğu?
7. Tersine yukarıda saydıklarım ülkelerinin en önemli isimleri. Hayır hem kadınlar batırdı diyorsun, sonra da zayıf sultanlar diyorsun.

Yani zayıf sultanlar argümanı sarayı gölgeleyen güçlü bir idarenin olduğuna işaret, o zaman saray yönetmiyor demektir, kadınlar niye problem?
8. Zaten bu nasıl bir imparatorluk ki 1 kişiye dayanıyor? 17 ve 18. yylar sarayın sembolikleştirildiği yıllar.

Karşı çıkanları ekarte ediyorlar, II. Osman, II. Mustafa

İstisnası IV. Murad, o da paşaların sıfırı tükettiği 1 anda geliyor ve zaferlerle durumu pekiştiriyor
9. Kriz anlarında dengeler değişiyor. III. Selim mesela böyle bir anda sistemi ekarte etmek için kendisine paralel ordu ve hazine kuracak.

Bu noktada padişahın karakterinden bağımsız bir bürokrasi vs. oluşmuş ve bu illa kötü bir şey değil. Neden 10 yaşındaki çocuk yönetsin?
10. Yeniçeridir ulemadır bunları bozguncu olarak görmek yerine güç grupları olarak görebiliriz. Zaten 1 siyaset bilimci gelse Osmanlı tarihçilerinin devleti anlayamayışlarına şaşar durur

Romantize etse de Taner Timur ve daha da önemlisi Baki Tezcan ve Ebulhacın dedikleri önemli
11. Tarihçilerimiz dönemin saray çevrelerinin yazdığı ve sonraki siyasi ortamda da önplana çıkarılan hakim paradigmaları sorgulamıyor

Habertürk'teki programda kaynadı ama devlet sadece tek merkezden yönetilirse başarılı olunur tezinin manası yok.Kaynaktaki önyargıyı tekrarlamak
12. Zaten böyle başarılı olan kapitalist devlet de yok.

Burjuvazi üzerine kurulan bir sistemde nasıl sadece merkezden bürokratlar tarafından yönetilerek başarılı olunur?

Bilakis onu ezemediği için burjuvaziyle çalışabilen devletler kazanıyor, çok merkezli denge devletleri
13. 19.yy sonunda trenyolu getirecek diye Çin'de imparatoru siyaseten ekarte ettiler şaka gibi değil mi? Tek merkezden yönetimde bunlar da olabilir?

Toplumun değişik kesimlerinin kapasitelerini kullanabilmekle alakalı bilim ve sanayi devrimi; tekçi yerde huzur olur gelişme değil
14. Amerika Hollanda İng'nin ya da çok merkezli Almanya'nın tekçi Fransa'dan çok kalkınması da bunu gösterir zaten. Bürokratik askeri sultayla bir yere kadar, bununla sanayileşilmiyor.

Yoksa Mandarinler gelirdi Çanakkale'ye İngilizler değil
15. Bir başka saçmalık da Müslümanların ticaret bilmediği.

Venedik'te koskoca Fondaco dei Turchi var; 2005'te Ca' Foscari'deyken bir konferans yapmıştık, Türk hocalar gelince çok şaşırmıştı

Ama diğer Avrupa limanlarında fazla yok, peki niye ? Hakikaten bilmiyor muyuz ticareti?
1. Avrupa'dan uzun bir süre alınacak bir şey yok. İng'lerin afyona kadar Çin'de bir şey satamamalarından anlayın

2. Aracılar zaten var ve bunlar diaspora

3. Akdeniz rotaları kuzeyden geçiyor ve hıristiyan suları. Dolayısıyla gemicilik hıristiyanların elinde (kitabımın 7. bölümü
17.

4. Batı limanları müslümanlara ambargo uyguluyor. Marsilya'da falan allem edip kullem edip Müslüman gemilerini sokmuyorlar

Osmanlı limanlarının korsanlığa kalması biraz da ondan. Uluslararası ticaretten bilinçli bir merkantalizmle dışlanmış limanların çaresiz son hamlesi.
18.

5. Müslüman tüccarlar Doğu'da aktif, İran'da Hindistan'da. Buradan bir merkantalizm, sermaye birikimi vs. çıksaydı çıkardı.

6. Bir de diyelim değiller, Ermeniler aktif, al bunları koru, kolla, arkana al, kullan vs. Böyle bir zihniyet de yok.
19. Bu anlamda müsadere gibi kurumlar,siyaseten katl vs. bakın Avrupa'da yok. Zira çok merkezli 1 Avrupa, bir de kral kilise dengesi var; absolutist dediğin mahkemesiz (yani şeren değil siyaseten) adam öldüremiyor

II. Felipe bir faili mechul yapayım dedi yüzüne gözüne bulaştırdı
20. Bir de hem isyanlardan şikayet edip hem de iktidarın el değiştirmesi için hiç bir mekanizma geliştirmeyen, bir kişinin sağlığına bağlı olan bir sistemi övmek çelişki.

Sultanın politikalar yanlış ya da kriz var nasıl iktidar değiştirilecek. Seçime mi gidecekler?
21. Halkın talepleri, çeşitli güç gruplarının istekleri göz ardı edilirse ne olacak? Huzur getirecek orta yol bulacak yeni bir iktidar nasıl tesis edilecek?

Mekanizma yok, kriz derinleşene kadar kimse 1 şey yapamamış sonra da isyan vs kaotik 1 ortamda yeniden kartlar dağıtılmış
22. Her neyse mevzuyu uzattım ama artık her gittiğim programda, her beni terörize etmeye and içmiş aile dostumun ağzında bu ilkokul argümanlarına maruz kalmaktan bıktım.

Biraz antenleri açın 2019'dayız. Atomu parçalamayacağız, alt tarafı devlet ne sanayi devrimi ne anlayacağız
23. Herkes 19 sonu 20, yy başı Osmanlı tarihi okumak istiyor. Biraz geri gidip ortaçağ vs. ve sadece Osmanlı tarihi değil İslam Orta Asya , Akdeniz vs. okumak lazım.

Karşılaştırmalı okumayı geçtik bari bütünün içine yerleştir. Göçebeyi stepi anlamadan Türk'ü anlamak mümkün mü?
24. Ama sadece coğrafi değil konu açısından da açılmak lazım.

Ekonomi, sosyoloji, siyaset bilimi temel kavramları ve teorileri bilinmeden tarih yapmak, Fransızların bu işleri 1910'larda çözdüğü düşünülürse ayıp artık
25. Olayı sahaflıkla katiplik arasına sıkıştırdık iyice, entelektüel 1 uğraş değil de efemeracılık.

İnternette bunun yansımasını görüyorum,her argümana teknik meselelerden saldırmak. Şeddesi şurada şapkası burada, o öyle yazılmaz bu böyle denmez. Yazık tarihçiliği bu sanıyor.
26. Yani birbirine ahkam kesmek. Yaratıcılıktan analitiklikten uzak moderniteyle çelişen bir şey.

Ebru divan edebiyatı gibi Bizans ikonaları gibi statik şekilsel bir şey.

Nerede bizim Lökorbüzyermiz Picassomuz boşumuz gagınhaymımız
27. Değinmek istediğim bir iki konu daha var ama o da başka bir bahara.

Civ 6 aldım indirimdeymiş bir iki multiplayer atacağım.

Salı günleri 5 saat dersim var akşam eve gelince duramıyorum biraz ter atmam lazımdı dinleyen herkese teşekkürler.

Aylaklık yeter işimize bakalım
Missing some Tweet in this thread?
You can try to force a refresh.

Like this thread? Get email updates or save it to PDF!

Subscribe to Emrah Safa Gürkan
Profile picture

Get real-time email alerts when new unrolls are available from this author!

This content may be removed anytime!

Twitter may remove this content at anytime, convert it as a PDF, save and print for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video

1) Follow Thread Reader App on Twitter so you can easily mention us!

2) Go to a Twitter thread (series of Tweets by the same owner) and mention us with a keyword "unroll" @threadreaderapp unroll

You can practice here first or read more on our help page!

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just three indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member and get exclusive features!

Premium member ($3.00/month or $30.00/year)

Too expensive? Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal Become our Patreon

Thank you for your support!