#Norveç'in şirin balıkçı kasabası Grimstad 'tayız. 𝗘𝗶𝗻𝗮𝗿 𝗔𝗮𝘀 isminde utangaç ve sessiz bir adam hafta sonları at yarışlarına bahis oynuyor. İş günlerindeyse muhteşem villasındaki salonundan, komşu Stockholm türev borsasında elektrik vadeli kontratları alıp satıyor... 
Bay Einar 2001'de bireysel olarak girdiği türev ürünlerden uzun yıllar büyük paralar kazandı. 2007'de normalde sadece bankaların ve firmaların olduğu sistemde Nasdaq ona özel "bireysel üyelik" statüsü verdi. 2016 yılında ödediği NOK 227 milyon onu ülkenin vergi rekortmeni yaptı.
20 bin kişinin yaşadığı kasaba, bu parayla okul ve kütüphanesini yeniledi. O da, gizlilik için villasının etrafındaki tüm evleri satın aldı. Hayatında hiçbir gazeteye röportaj vermedi. Komşuları onu yolda yürürken görüyordu ama pek bir arkadaşı da yoktu. Peki bunları nasıl yaptı?
Göreceli işlem/ pair-trade / korelasyon stratejisi gibi isimleri olan "bir ürünü alıp, bir benzerini açığa satma" işlemleri yapıyordu. Bunu Nobel ödüllü kurucuları olan 𝗟𝗧𝗖𝗠 fonu 90'larda denemiş ve batmıştı; buna "yürüyen silindirin önündeki 25 kuruşları toplamak" deniyordu.
47 yaşındaki Einar; Alman ve İskandinav elektrik fiyatlarının birbirinden fazla kopmaması gerektiğini düşünüyordu. Bundan iyi de para kazandı...
10 𝘌𝘺𝘭𝘶̈𝘭 2018 gününe kadar. Lehman'ın 10. yıl dönümünde, bölgesel hava tahminleri ve Almanların yeni karbon salınımı yasaları...
10 𝘌𝘺𝘭𝘶̈𝘭 2018 gününe kadar. Lehman'ın 10. yıl dönümünde, bölgesel hava tahminleri ve Almanların yeni karbon salınımı yasaları...
Nordik-Alman enerji fiyatları korelasyonunu bozdu (Alman fiyatı zıpladı, Nordik düştü). Aas'a teminat tamamlama çağrıları gelmeye başladı. Günlük volatilite ortalamanın 17 katı bir sıçrama yaşıyordu (siyah kuğu). Sonunda MKT (Nasdaq) 11 Eylülde olaya el atmak zorunda kaldı.
Nedir bu MKT (clearinghouse)?
Merkezi Karşı Taraf (Central Counterparty) = alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı alıcı konumuna geçerek, finansal işlemlerin takasının tamamlanmasını teminat ve sermayesi ile taahhüt eden ve sağlayan regülatör kurum. Bizdeki örneği #Takasbank.
Merkezi Karşı Taraf (Central Counterparty) = alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı alıcı konumuna geçerek, finansal işlemlerin takasının tamamlanmasını teminat ve sermayesi ile taahhüt eden ve sağlayan regülatör kurum. Bizdeki örneği #Takasbank.
MKT, Aas'ın batık pozisyonlarını ihaleyle büyük oyunculardan birine sattı. Teminat eksiğinden oluşan $114 milyon ise, teminat fonunun yarısından fazlasıyla karşılandı. Grimstad kasabasının vergi gelirleri çakıldı ☺️
MKT sistemi günü kurtarmıştı ama olaydan birkaç ders çıkarıldı:
MKT sistemi günü kurtarmıştı ama olaydan birkaç ders çıkarıldı:
Aas gibi yıldız traderların bile portföylerine ciddi risk testleri yapılmalı, piyasanın büyük kısmını ele geçirenlere daha katı şartlar uygulanmalı ve tek ürüne odaklı dev işlemlere (pahalı hale getirerek) izin verilmemeli. Ha bir de, Nasdaq artık bireylere üyelik hakkı vermiyor.
Kısaca tarihçesine de bakacak olursak: Global kriz çıktığında aracısız ve gizlice yapılan tezgah üstü (OTC) işlemlerin büyük riskler yaratması sonucunda; otoriteler tarafından CDS gibi pek çok piyasaya zorla MKT sistemi getirilmeye başlanmıştı. Bu sayede Lehman gibi batıkların...
daha iyi soğurulacağı umuluyordu. London Clearinghouse (LCH) veya Eurex gibi büyükleri yılda 1 katrilyon dolar trade hacmi geçiriyor. 1987 Hong Kong istisnası hariç (bit.ly/2PoSi3N), bugüne kadar batan büyük bir MKT de olmadı. Normal zamanda varlıkları hatırlanmıyor.
Fakat Lehman döneminden sonra benzeri küresel bir vaka olacaksa bu, muhtemelen MKT'ler üzerinden olacak. Bugünün risk senaryoları ve tedbirleri de MKT odaklı olmak zorunda. ##
[kaynaklar: ilgili Bloomberg, New York Times ve BİS makaleleri]
[kaynaklar: ilgili Bloomberg, New York Times ve BİS makaleleri]
Sayıların arasındaki insan hikayelerini sevenlere eskileri de hatırlatalım öyleyse :)
Şurada da vasat bir NBA oyuncusu varmış:
1-2 tane daha vardı da yerlerini unuttum. Madem gününüz boş, siz en iyisi karikatür fasiküllerimle devam edin 😉
Biraz daha piyasa odaklı olsa da FED entrikalarımızı da ekleyelim:
