Thread by @SanatnTarihi

Herkese merhaba. Bugün sizlere ‘ Sanat Nedir ? ’ sorusunun cevabını vermeye çalışacağım. Konu derin… Bu yüzden önce tanımlarından biraz bahsedeceğim. Kullanacağım görsellerin çoğunun da 'espri' olduğunu bilerek paylaşacağım. Bu yazı da doğal olacak çünkü hazırlık yapmadım...

Ayrıca bu paylaşımı yapmamın sebebi de bir video. Video'da hızlı teknikler kullanılarak çoğaltılabilen dekoratif resim paylaşılmış ve 'inanılmaz sanat' denilerek paylaşılmış. Şimdi bu kesinlik içeren bir cümle. Kesinlikle sanat olmasını geçtim, inanılmaz sanat...

Ben de 'kesinlikle sanat eseri değil' dedim. Kesinlik içeren bir ifade kullandım. Hedefim videoyu paylaşan kimselerdi. Zaten ülkemizde ilkokul ya da liselerde (çoğunda) bir sanat tarihi eğitimi olmadığı için çok garip yorumlar gelmeye başladı. Ama bu yorumlara sonra değineceğim.

Ayrıca kimse kimseyi linç etmeye kalkmasın. Fikrinizi söyleyin elbette ama birbirinize çok kırıcı konuşabiliyorsunuz. Rahat olun. Bakın ülkemizde 'sanat' adına tartışabiliyoruz hep birlikte. Ne güzel, sabaha kadar sohbet edip tanışın ama tartışmayın ne olur...

Şimdi Sanat Nedir? Bu konuda pek çok farklı yorum var. Şimdi bu yorumlara bakalım ve sanat nedir sorusu ile sanat kavramı tartışmaları üzerinde biraz duralım. Clive Bell; ‘Sanat eseri bütün olarak estetik beğeni oluşturan, şekil, çizgi ve renk unsurlarının ilişkisidir’ demiştir.

Ancak bu günümüz için geçerli değil... estetik beğeni oluşturması günümüzde aranan bir olay değil artık. Bu noktada estetik kabul ettiğimiz her şeyi sanat eseri sanmamız gibi bir problem de başlamış oluyor maalesef.

Collingwood; ‘Sanat duyguların dışavurumudur ancak bu duygu sanat eserine dönüştüğünde anlaşılabilir.’ demiştir. Evet ama bu da biraz kapsamlı bir yorum olarak kalmıştır. Net bir tanımlama değildir....

Neo-Wittgenstein’cı Görüş; ”Sanat yalın bir kavram değildir, tanımlanamaz. Yalnızca üzerinde akıl yürüterek ve düşünerek sanat eseri olup olmadığını anlayabiliriz.” demiştir. Buna katılıyorum ama önce nasıl düşüneceğimizi öğrenmemiz gerekiyor. Önce bu konuda bilgi sahibi olmak+

gerekiyor. İlla ki sanat tarihçi olmanıza gerek yok. Biraz okuyun... Araştırın... Aristotales; ”Doğru bir akıl yürütme ile yapılan ve insanın bir şeyler yaratmasını sağlayan yetenektir.” diyerek çok öncesinde formülü vermiş. DOĞRU akıl yürütme demiş. Kafamıza göre değil...

Ancak bütün bu yorumların yanında sanat nedir sorusu için tek bir kabul edilmiş ‘Kuramsal Görüş’ bulunmaktadır. Bu da George Dickie’ın şu görüşüdür... Birazdan yazacağım bu görüş dünya tarafından kabul ediliyor. Yani BENCE diyerek yaptığınız yorum sizce olarak kalır.

Bizim de sizce düşünmemizi bekleyemezsiniz. Dickie demiş ki; ‘Sanat eseri bilinçli olarak insan eliyle yapılmış, belirli bir sosyal kurum olan Sanat Dünyası için hareket eden, kişi veya kişiler tarafından, bazı özellikleri hakkında fikir birliğine varılmış,++

özgün niteliklere sahip, beğeni kazanmaya aday objedir.’’ Bu görüşte vurgulanacak ‘İnsan ve İnsan elinden çıkma’ gibi ifadelerinin altı mutlaka çizilmelidir. İşte bu yüzden Gombrich’in ‘Sanat diye bir şey yoktur aslında, yalnızca sanatçılar vardır’ sözü önem kazanmaktadır.

Çünkü insan olmazsa orada sanat diye bir şey yoktur.

Dickie’nin sözünü biraz daha açarak ilerleyelim şimdi. Dickie burada ‘Sanat Dünyası’ diye bir ifade kullanıyor. Bu Dünya sanatçıları, sanat eleştirmenlerini ve sanatseverleri kapsıyor.

Yani bu insanların çok çok büyük bir çoğunluğunun resmi olarak aynı yönde görüş bildirmesi de gerekiyor. Yani birleştireliiimmm, Tüm bu sanat dünyasının ‘insan elinden çıkma’ bir eser hakkında ortak fikir birliğine sahip olmaları gerekiyor.

Burada diğer bir altı çizilecek kelime ise ‘Özgün’. Her sanatçının kendi stili-üslubu izleyicinin aradığı ve önem verdiği bir şeydir. Sanatçıyı sevmemizi ya da sevmememizi sağlayan en önemli özelliklerinden biridir özgün üslubu. Şimdi videomuzu hatırlayalım. Benim KESİNLİKLE

sanat eseri değildir dediğim video. Şu manzaranın resim halini daha önce yüzlerce kez gördüğüme yemin edebilirim ama ispatlayamam. Ne teknikler ne de ortaya çıkan 'şey' özgün...

Bir de size burada doğrusunu anlatmaya çabalarken bir sürü laf yedim :)) Ama şu manzara kesinlikle defalarca yapılmış, hem de aynı tekniklerle yapılmış bir zanaat ürününden öteye gidemiyor. Daha bitmedi tabi, dahası da var...

Aynı dönemden ya da aynı sanat üslubundan olan sanatçılar kendi tarzlarını belli ederek diğer sanatçılardan farklı olmaya çalışmaktadırlar.

Örneğin resim sanatını seven çoğu insan aynı sanat akımı içinde sanatçıları, onların özgün çizgileri sayesinde ayırt edebilir.

Şimdi bu sahneler de daha önce yapılanların tekrarı diyebilirsiniz. Avrupa sanat tarihi şuan görüdüğünüz bu eserlerin hatta Rönesans döneminde yaşamış çoğu sanatçının eseri zanaat mi yoksa sanat mı ayrımı yapmaya çalışıyor. Çünkü bunlar da sipariş üzerine yapılıyor ve tam olarak

özgün değiller ama bu bambaşka bir tartışma konusu. Ayrıca ikonografik ya da mitolojik sahnelerin tekrarı olabilir ama manzara tekrarı mı? :)) Van Gogh'un, Gustav Klimt’in veya Salvador Dali’nin kendini belli eden özgün çizgileri ve renkleri onları aynı akımlarda resim yapan +

diğer ressamlardan ayırmamızı sağlar. Bu kuramda dikkat etmemiz gereken bir diğer söz ise ‘Beğeni kazanmaya aday obje’ ifadesidir. Bir sanat eseri ortaya çıkarken herkese hitap edecek bir şekilde ortaya çıkmıyor. İlla güzel olmasına gerek yok... canım çekti...

Henüz kimse tarafından beğenilmemiş. Hatta beğenilme beklentisi içinde olmadan yapılmış bile olabilir ancak yine de bu beğenileceğini veya beğenilmeyeceği kesin olarak bilemeyiz. Yani bazı şeyler estetik diye sanat eseri olmuyor kısacası...

Burada özellikle her sanat eserinin her kesime ve her beğeniye hitap edemeyeceği vurgulanmaktadır. Peki sanat tam olarak nasıl ve ne zaman ortaya çıktı? Bunu söylemek maalesef neredeyse imkansız. ‘İnsan nasıl ve ne zaman konuşmaya başladı?’ kadar eski ve bilinmez bir soru bu.

Ama işte tüm bunlardan habersiz olunca insan bir de komik kıyaslamalar ve hakaretler başlıyor... Ama kendisi dandik bir kopya resim ile Banksy'i kıyaslamak komedisine düştüğünün farkında değil. O zaman şunlar da sanat...

Ayrıca tüm bunlara bakarsak bile Dickie'nin tanımı bile yetersiz kalıyor. Tam olarak tanımlama yapmak yersiz elbette. Hala çağdaş sanat tartışmaları da mevcut. benim de elbette kendime göre bir görüşüm var ancak ben burada size AKADEMİK olanı yazmak durumundayım

Kişisel bir düşüncemi ne yazık ki yazmamam. Kaldı ki kişisel olarak da bir şeye bu sanat eseridir, sanat eseri değildir demek elbette doğru değil ama buradaki söz konusu örnek o kadar alakasız ve bu tartışma içine giremeyecek bir 'şey'

Kesinlikle ahkam kesmek gibi bir çabam da yok uzun zamandır takip edenler de bilirler. Biz bugün sanat dünyasının tartıştığı şeyleri anlayamıyorsak bu gibi paylaşımlar yüzünden. Zaten doğrusu gösterilmemiş ki bizlere.

Bakın bugün tüm Avrupa Bantlanmış Muz hakkında, onun sanat eseri olup olmaması hakkında tartışırken biz burada hızlıca yapılan bir el işini tartışıyoruz. Bunu baya savunanlar olması ne yazık ki bu konudaki eksikliğimizi gösteriyor.

Diğer sanat tarihçi arkadaşlarımı ya da Sanat eleştirmenlerini de buraya davet ediyorum o zaman. Çünkü bizim en şikayetçi olduğumuz nokta ülkemizde Sanat nedir? bilinmemesi. Bu eğitim sisteminin ayıbı gerçekten... Sadece resim sanatı özelinde de konuşmuyorum.

Tarihi eser ile sanat eserini ayırt edemeyen meslektaşlar bile gördüm. Bir şeyin bazı tanımları vardır. Ben burada elbette Dickie'nin kuramlarına göre açıklama yapacağım çünkü bu adam dünyada kabul görmüş, kendi fikrimi yazsam 'sen kim oluyorsun' oluyor geldiğimiz nokta.

Ben 4 yıldır bu sayfada gönüllü olarak, Ülkemize sanatı ve sanat tarihini tanıtıp sevdirmek adına yazılar yazıyor, kaynaklar veriyorum bir sanat tarihçisi olarak. Ama tepeden bakmak, ya da sanat filtreliği yaptığıma dair yorumlar geliyor.

herkes sert yorumlar yaptığı için de kimse bu konulara girmek istemiyor. Sanat hakkında genel tanımlama sürekli güncellenmeli diye düşünüyorum elbette. Sanatın Dickie'nin tanımına bile sığamayacak kadar derin olduğunu düşünüyorum. Söz konusu videoda böyle bir derinlik yok bence

Bu da şahsi yorumumdu. Sanat sayfaları çoğaldı diye tweet atmıştı bir başka sanat sayfası. Adını vermemi belki istemez. Çok severek takip ederim. İlk başta çok anlayamamıştım ancak söz ettiği sanat sayfalarına baktığımda yarar değil zarar verdiklerini gördüm.

Bu da öyle bir şey işte. Çünkü onları eleştirdiğimiz zamanda verebilecekleri en sığ cevabı veriyorlar 'Bir şeyin sanat olup olmadığına sen mi karar veriyorsun?' sjdhglasdjk Ben artık bugünden sonra susmaya karar veriyorum. Yorumu size bırakıyorum çünkü yoruldum.

Ben sadece yazılarımı, kitaplarımı yazıp, gerçek sanat eserleri hakkında paylaşımlar yapmaya devam edeceğim. Sadece şunu söylemek istiyorum. Güzel olan her şeye sanat eseri demeniz yanlış bir şey. adjhsdl

Sanat eseri elbette Şahsi yoruma açıktır ama benim anlatmak istediğim şey, bir şeyi kesinlik içinde beğeni almak için sunmak, sunma tarzı... 'Bence sanat eseri' dese sorun kalmayacak... Bilgi kirliliği bunun adı.Benim neyin sanat eseri olup olmadığına karar verecek bir yetkim yok

Hani siz nasıl diyorsunuz; 'benim fikrim bu, bana göre sanat.' bana göre de değil. Yorumu yapan diyor ki
-Ben hiç sanat okumadım.
-E ben okudum hatta yazarlığını yapıyorum.
-Ama sen fikrini söyleyemezsin. Filtre koyuyorsun... Bu bir sanat eseridir. Kalıbı Banksy'de kullanıyor!

Biri de demiş ki;
-şimdi de sanatın kurallarını sen mi koyuyorsun? gülmek için takip ediyorum...'''

Buradan bu sonuç mu çıktı gerçekten. Daha dinlemeden yazanların yorumları bunlar bir de. Banksy ne amaçla yapıyor? Ben ne demeye çalışıyorum. Siz ne diyorsunuz?

O yüzden size de tavsiyem dünyaca kabul edilmiş görüşleri ve verdiğim tanımları kendi BİLGİLERİNİZLE harmanlayarak bir şeyin size hissettirdikleriyle beraber, sanat eseri mi değil mi? bir sonuca varabilirsiniz aslında...

'Ben bu konuda bir şey bilmiyorum ama bence dediğiniz yanlış' gibi bir cevap olmamalı. Ben sadece yanlış ya da sığ bilgilere bir cevap vermek istemiştim. Kesinlik içeren ifadelere kesinlik içeren ifadeler verme nedenim de budur. Bir de lütfen birbirinize karşı kırıcı olmayın

Daha da uzamadan ben artık yazılarıma geri döneceğim Kibarca yazıp fikir alış verişi yazan herkese de sonsuz teşekkürler, sanatla kalın...