1) Öncelikle iyimser ve Olumlu bir hava vermek için bu twit serisini yazmak istedim. Son 4-5 gün piyasalar için oldukça stresli oldu. "Davranışsal Ekonomi" ve "Davranışsal Finans" bunu gerektiriyordu. Bazen gerçekler değil insanların o gerçekleri nasıl algıladığı önemli olur.
2) Şahsen ben oldukça Optimist, iyimser bir karaktere sahibim. En olumsuz durumlarda dahi “İhtiyatlı Optimist” olunması gerektiğini düşünüyorum. Bu durumda ondan farksız. Korku pompalamanın kimseye bir faydası yok.
3) Evet bu virüs Finansal piyasaları vurdu, Evet tedarik zinciri ile alakalı bir takım sorunlar ortaya çıkabilir. Ancak virüs çok hızlı yayılan bir tip olsada ölüm oranları düşük, çok yaşlı olmayan insanlarda iyice düşük.
4) Size hem bazı datalar vermek hem de bu dataları nereden aldığımı ve izlediğimi söylemek için yazıyorum:
5) Son durum nedir? Şu anda Ülkelere göre hastalığa kapılanların sayısı şu şekilde: Toplamda 81,246 kişi hastalığı kapmış durumda: 
6) Pek, hangi bölgede kaç kişi vefat etti, kaç kişi hastalığa kapıldıktan sonra iyileşti? Toplamda şu an itibari ile 2,770 ölü var. 30,311 kişi hastalığı atlaşmış durumda.
7) Peki Çin’deki hastalık yoğunluğu hangi bölgede ne kadar? Büyük kırmızı halkalar sizi korkutmasın sadece orantılı olsun diye böyle olmuş:
8) Peki Dünya’nın hangi bölgesinde durum ne kadar?
9) Peki Grafik üzerinde Çin’deki ve geri kalan noktalardaki hasta sayısı ne kadar? En üstteki grafik Çin’deki hasta sayısı. Ortadaki iyileşenler. En Altdaki çizgi Dünya’nın geri kalanı:
10) Bir ay önce attığım twitlerde en alttaki çizginin yukarı başını kaldırmasının en büyük korku olduğunu yazmıştım. Bu dataları sizlerde gisanddata.maps.arcgis.com dan izleyebilirsiniz. Paylaşmak istedim.
11) Şimdi Bu virüsün en önemli yanı Ölümcüllük oranı değil. Çünkü Ölümcül değil. En önemli yanı yayılma hızı ve insanlarda oluşturduğu korku ve bu korkunun dönüp Ekonomiyi vurarak korkuyu haklı çıkarması.
12) Bu korkuların haklı çıkması ise Tedarik zincirlerini vuruyor. Dünya’daki ekonomik yavaşlama EMTİA fiyatlarını düşürüyor. Örneğin gelin BAKIR fiyatlarına bakalım. Bu gördüğünüz bir Bakır fonu. Fark etti iseniz daha Borsalar olaya uyanmadan Ocak sonunda düşmüş.
13) Bu gördüğünüz ise PAMUK fonu. Pamuk fiyatlarında da son anda bir düşüş söz konusu. Çin’den Avrupa’ya tekstil ürünü gelemeyecek olması. Pamuk’a olan talebi düşürüyor.
14) İşte tam burada bize, Türkiye’ye bir fırsat doğuyor. Eğer Çin Avrupa’ya tekstil ürünü satamazsa, Avrupa’da Türkiye’den alır ürünü deniyor. Bunda doğruluk payı var. Ancak uzun soluklu olacak bir iş değil. Peki Neden?
15) Çünkü birincisi Fabrika kapasitelerimiz Çin gibi değil. İkincisi elimizdeki fabrikalarımız boş değil. Kapasite açığımız elbet var. Ancak düşünüldüğü kadar değil. Üçüncüsü bu durum iyileştiği zaman tedarik tekrar yerine (kısmen de olsa) döner.
16) Ancak yine de Türkiye için KISMİ Pozitif etki söz konusu. Bu da güzel bir şey.
17) Peki gelelim benim neden İhtiyatlı Optimist olduğuma. Dün Harvard Profunun açıklaması var. Bu virüsün nüfusun %40’ını enfekte edebileceğine dair. Hocam bunun neresi optimist diyebilirsiniz.
18) Bazen bir olayın gerçekleşmesi, gerçekleşme korkusundan daha az korkunçtur. Eğer bu 1-2 sıkıntılı ay atlatılıp gerçekleşenin düşünülen kadar kötü olmadığı anlaşılırsa Tedarik zincirlerindeki kırılma onarılabilir.
19) Peki başka olumlu yan var mıdır? Evet vardır. Bu olay tüm malların Çin’den alınmasının, yumurtaları aynı sepete koymak demek olduğunu anlattı Dünya’ya. Bu ilerleyen yıllarda üretimin daha dengeli yayılmasına yol açabilir.
20) Türkiye’nin bu olumlu yandan faydalanması için ise o zamana kadar her zaman tekrar ettiğim yapısal reformlarını yapması gerekir. Yani EV ÖDEVİNİ yapması gerekir.
21) Peki olumsuz yan yok mudur? Elbette Tedarik Zinciri Problemleri çözmesi SON DERECE zor non-linear problemlerdir. Virüs konusu uzar ise Zincirleme Reaksiyon olabilir. Bu reaksiyonda en küçük taşın devrilmesi Büyük kayaları oynatabilir.
22) Ama bu tarafını da başka bir zaman (belki yarın) anlatayım. Şimdilik Moral bozmak yok. Her zaman ihtiyatlı ama optimist. Optimist ama ihtiyatlı olalım. Herkese iyi geceler.
