Thread by @sdmohajer

چرا کووید-۱۹ پاندمیک شد؟

توی این #رشته_توییت میخوام به یکی از سئوال هایی که ازم زیاد پرسیده بودند جواب بدم. این سئوال یکی از سئوالهای رایج توی کامنت های توئیت زیر بود. اگه توییت رو نخوندینش توصیه میکنم اول اون توئیت رو بخونید.

https://twitter.com/sdmohajer/status/1239481214769098754?s=20

اول این رو بگم که من متخصص این مسئله نیستم ولی به عنوان یک علاقه مند از منابع موجود اطلاعاتی رو جمع کردم که فکر میکنم حیفه با شما در میون نگذارم و امیدوارم به درد بخوره. مسلما دنیای بعد از کووید-۱۹ اصلا شبیه دنیای قبلش نخواهد بود و اطلاع رسانی این روزهای ما و بحث درباره ایرادت ⬇️

دنیای فعلی در مواجهه با این پدیده نوظهور و سایر پدیده های مشابه خودش کمک میکنه که دنیای بهتری رو برای فردای بیماری کرونا طرح ریزی کنیم. خوب حالا بریم سر اصل مطلب.
ازم سئوال پرسیدند که این عادت غذایی در مردم چین چیز تازه ای نیست و اینها یک عمره که حیوانات غیراهلی میخورند ⬇️

و این بازارهای زنده فروشی توی کشورشون هم رایج بوده و اگر این ویروس منشا حیوانی داره (مثلا از خفاش و مورچه خوار) چطور تا به امروز خبری از این ویروس ها نبوده ؟!

خوب اول از همه باید بگم که این فرض که قبلا خبری از این ویروس ها نبوده یک فرض اشتباهه. این ویروس ها همیشه در حال ایجاد ⬇️

شدن هستند و بدن این حیوون ها، از جمله شخص شخیص خفاش، یکی از بهترین انکوباتور های این ویروس هاست.
تولید ویروس جدید به خاطر جهش در رشته ژنتیکی ویروس های موجود در زمان تکثیره. اگر چه احتمال این جهش های ژنتیکی کمه ولی چون تعداد ویروس ها زیاده در نتیجه بالاخره اتفاق می افته و ویروس ⬇️

جدید شکل میگیره. یک مسابقه بخت آزمایی رو تصور کنید که شانس برد هر کس یک به میلیارد باشه (خیلی خیلی کم) ولی اگه یک میلیارد نفر توی مسابقه شرکت کنند حتما اون مسابقه به احتمال زیاد توی هر دورش یک برنده خواهد داشت. توی این مسابقه تولید ویروس جدید هم اگر چه احتمال برنده شدن ⬇️

پایینه ولی چون تعداد ویروس ها زیاده بالاخره این ویروس جدید تولید میشه. البته همه این ویروس های جدید پایدار نیستند و نمی تونند توی بدن اون حیوون خاص تکثیر بشند. ولی وقتی این مسابقه رو برای روزهای طولانی تکرار کنیم بالاخره یک برنده ای پیدا میشه که هم مسابقه رو میبره و هم میتونه ⬇️

یک عالمه مثل خودش رو تولید کنه. تازه اینجوری به قضیه فکر کنید که این فقط مال زمانیه که این ویروس جدید فقط آپشن زنده موندن توی بدن میزبان خودش رو داشته باشه. ما انسان ها متاسفانه به صورت مصنوعی این حیوون ها رو کنار هم میگذاریم و به این ویروس ها آپشن بیشتر میدیم. یک ویروس اگه ⬇️

نتونه توی بدن حیوون اصلی خودش رو تکثیر کنه این آپشن رو حالا داره که توی بدن یک حیوون دیگه خودش رو تکثیر کنه. یعنی ما خودمون اومدیم و شرایط بهتری برای این ویروس ها فراهم کردیم. دامداری صنعتی و این بازارهای زنده فروشی و قرار دادن ده ها گونه جانوری مختلف کنار هم احتمال شکل گیری و ⬇️

حیات این ویروس ها رو چندین هزار برابر کرده.
خوب امیدوارم تا اینجاش روش باشه که این ویروس ها مرتب دارن در طبیعت تولید میشند، حالا سئوال اینجاست که چرا اونقدر بین انسان ها پخش نمیشه؟ این سئوال هم اشتباهه. این ویروس ها مرتب بین آدم ها در حال شیوع اند. همه ساله خبر شیوع این ⬇️

ویروس ها رو از اقصی نقاط مختلف جهان می شنویم. شیوع گونه های مختلف ابولا در غرب آفریقا یک مسئله تقریبا عادی شده. یک سر به صفحه ویکی پدیای ابولا بزنید، می بینید انواع مختلفش هر چند سال یک بار توی آفریقا پخش میشه. نکته اش اینجاست که چون ما سریع براش واکسن پیدا میکنیم اون گونه های ⬇️

موفق ویروس رو مهار میکنیم و دیگه توی اخبار چیزی ازشون نمی شنویم. توی خود چین هم شیوع بیماری های ویروسی امر شایعی یه ولی دولت چین سریع مهارشون میکنه و چندان هم علاقه ای به رسانه ای کردن این موارد نداره. رسانه ای کردن و اطلاع رسانی درباره این اپیدمی ها نه تنها برای صنعت توریسم اش⬇️

بده، بلکه برای اعتبارش به عنوان بزرگترین تولید کننده دنیا هم بده. مطمئنم گوشتون به شنیدن واژه “آنفولانزا” عادت کرده ولی همین ویروس هم هر سال شکل های جدیدش بین مردم شیوع پیدا میکنه و تلفات زیادی هم میگیره. این ویروس از مرغ و خروس و خوک به آدم منتقل میشه ولی چون ما منشاء اش رو ⬇️

می دونیم و صنعت واکسن سازی هم این ویروس ها رو رصد میکنه، به اندازه باقی ویروس ها بهش حساس نیستیم. چون خیالمون راحته که صنعت واکسن سازی اول فصل سرما برای گونه های جدید خطرناک آنفولانزا واکسن آماده کرده. تازه یک چیز دیگه بهتون بگم، دامداری های صنعتی بزرگ به مقدار خیلی زیاد به مرغ⬇️

و خروس و گاو و گوسفند و خوک آنتی بیوتیک میدند تا این ویروس ها رو داخل بدن همین حیوون ها بکشند، اگه اون آنتی بیوتیک ها نبود که دیگه هر سال فاجعه های شدیدی داشتیم.
خوب بازم امیدوارم تا اینجا خوب توضیح داده بشم که هم این ویروس های خطرناک مرتب در طبیعت شکل می گیرند و هم اینکه این ⬇️

ویروس ها مرتب بین ما آدم ها پخش میشند، حالا بریم سراغ پاندمیک ها. چی میشه که یک ویروس پاندمیک میشه؟ یک جوکی بود هم سن و سالهای من یادشونه که ما توی دبستان بهم میگفتیم که اگه برق رو ادیسون اختراع نمی کرد کی اختراع میکرد؟ بعدم جواب میدادیم یکی دیگه اختراع میکرد و کلی هم بهش ⬇️

میخندیدیم 😄(نمیدونم چرا؟ اصلا هم جوک بامزه ای نبود) حالا اینجا هم شبیه همون جوکه است، یعنی ویروس مهم نیست، مهم شرایط خود پاندمیکه. پاندمیک ها هم یک شرایطی دارند و اگه اون شرایط فراهم بشه خیلی از ویروس ها که در سطح اپیدمی باقی موندند می تونستند پاندمیک بشن (به قول حافظ فیض ⬇️

روح القدس ار باز مدد فرماید، دگران هم بکنند آنچه مسیحا میکرد). این شرایط چیه؟ جواب علمی و دقیق این رو باید اهل فن بگن، ولی من چند تا از شرایطی که خودم شخصا فکر میکنم باعث این پاندمیک شد رو اینجا میگم. اول از همه اینکه باید این ویروس قبل از طی کردن دوره و نابود شدنش بتونه به ⬇️

بدن آدم های زیادی وارد بشه و بعدش به نقاط جغرافیایی وسیعی سفر کنه. دولت چین معتقده اولین فرد در ۱۷ نوامبر این بیماری رو گرفته. حالا اگه دو ماه به ویروس وقت بدیم که به تعداد زیاد توی اون منطقه بازار زنده فروشی ووهان پخش بشه میرسم به ابتدای ژانویه، یعنی روزهای قبل سال نوی چینی. ⬇️

یعنی وقتی که همه مردم اون منطقه پخش و پلا شدن و به شهرهای مختلف سفر کردند، یک چیزی شبیه همون عید نوروز خودمون (احتمالا با همون ماچ و بوسه و بغل های فراوان)، یعنی یک فرصت استثنایی برای ویروس که خودش رو به صورت زیاد توی میزبان های مختلف تکثیر کنه. اینجاست که پای حکومت وسط میاد. ⬇️

حکومت چین از این مسئله خبر داشت ولی چون نمیخواست سال نوی چینی رو به مردمش زهر کنه و یا شایدم نمیخواست از خیر اقتصاد نزدیک سال نو (مثل اقتصاد دم عید خودمون) بگذره به مردم خودش هیچی نگفت و متاسفانه اون چیزی شد که نباید میشد شد. به قول آمریکایی ها، این جن از داخل بطری بیرون اومد.⬇️

یعنی حتی توی این مورد اگه حکومت سریع تر عمل میکرد هم شاید این بیماری پاندمیک نمیشد.
ولی باز هم اگه این چین شبیه چین سال ۲۰۰۳ می بود، باز هم این بیماری در حد اپیدمی توی چین باقی می موند. یک فرق هایی این کشور توی این ۱۸ سال کرده که باعث شد این ویروس پاندمیک بشه. یکی از این ⬇️

تفاوت ها ثروتمند شدن طبقه متوسط چینه. این باعث شده که در سال نوی چینی ۲۰۲۰ نزدیک ۳ میلیارد جابه جایی (تریپ) توی بازه ۷ روزه ۲۱ ژانویه تا ۱ مارچ صورت بگیره. ۳ میلیارد سفر!!! فکرش رو بکن! یک جورایی این ویروس با باسن اش افتاده توی ظرف عسل. متاسفانه این فقط سفرهای داخل چینه. در ⬇️

همین زمان میلیون ها چینی از خارج به چین میرند تا سال نو رو با خانواده شون جشن بگیرند و میلیون ها توریست چینی هم از این فرصت تعطیلات استفاده می کنند برای سفر به خارج از چین. اگه شیوع بیماری کووید-۱۹ با سال نوی چینی متقارن نمیشد و اگه چین مثل سال ۲۰۰۳ فقیر بود و نمی تونست این قدر⬇️

سفر داخلی و خارجی تولید کنه، مطمئن باشید که کووید-۱۹ هم در سطح یک اپیدمی ساده باقی می موند. چه بسا کمتر هم حاشیه ایجاد میکرد چون این ویروس میزان کشندگی اش کمتر از سارسه. ⬇️

ولی این همه داستان نیست. گفتم که یک بخش پاندمیک پخش شدنش بین آدم های کافی و پخش شدنش در نقاط جغرافیایی مختلفه. یک بخش دیگه اش ویژگی های خود ویروسه. اگه پخش شدن این ویروس به میزان خیلی زیاد رو با ویژگی های ذاتی ویروس مثل کم تر خطرناک بودن، انتشار از طریق قطرات، زنده موندن طولانی⬇️

خارج بدن ناقل، خاموش بودن در بدن ناقل برای ۶ روز و نداشتن علائم برای ۸۰ درصد مبتلایان جمع کنید، حالا دیگه رسما یک سلاح کشتار جمعی پاندمیک دارید و این طوری میشه که این ویروس از بیخ گوش همه فرودگاه ها و سیاستمدارا و دکترا برای مدت دو ماه رد میشه و به همه دنیا سفر میکنه و هیچ کی⬇️

هم نمی فهمه تا زمانی که اون قدر قضیه اش جدی میشه که کل دنیا و بازارهای مالی رو یک جا زمین می زنه.
این جا دوباره تاکید کنم که اگه این ویروس علائمش رو خیلی زودتر نشون میداد خوب شما سریع خودتون رو قرنطینه میکردید. اگر هم نرخ مرگ و میرش بالا بود مردم سریع پنیک میکردند و اصلا ⬇️

داستان توی همون ووهان چین جمع میشد و به این جا کشیده نمیشد. ولی همون طور که می بینید این ویروس همه المان های یک ویروس موفق برای تبدیل شدن به پاندمیک رو داره. هم اون قدر خطرناک نیست که به شدت جدی گرفته بشه. هم اون قدر به ناقل وقت میده که حسابی ویروس رو بین دوستان و اطرافیانش پخش⬇️

کنه.
خلاصه امیدوارم متقاعد شده باشید که همه چیز دست به دست هم داده بودند که کووید-۱۹ یک پاندمیک بشه و مثل خیلی اتفاق های عجیب و غریب دیگه اگه یکی از این قطعات پازل جور دیگه ای چیده میشد کلش فرو میریخت و اصلا شکل نمی گرفت که ما درباره اش بشینیم و بحث کنیم. خلاصه این جواب من بود ⬇️

به سئوالی که ازم پرسیده بودن. من چون توی این زمینه تخصص ندارم سعی کردم در حد همون عامیانه ای که خودم فهمیدم براتون توضیح بدم و میذارم به عهده متخصصا که قسمت های تخصصی اش رو توضیح بدند و اگه جایی هم اشتباه کردم بیان و بهم بگند که یا توضیحاتم رو تکمیل کنیم و یا اینکه تصحیح کنم.⬇️

منبع
مقاله ای از نشریه business insider که رد بیمار اولیه رو دنبال کرده
businessinsider.com/coronavirus-pa…
صفحه ویکیپدیای بیماری ابولا
en.wikipedia.org/wiki/Ebola_vir…

مقاله سی ان ان درباره تعداد مسافرت های زمان سال نوی چینی ۲۰۲۰
cnn.com/travel/article…

توی این مقاله توضیح میده که کشور ایتالیا برای توریست های چینی در نزدیکی های سال نوی چینی مثل آهنرباست و مخصوصا بیشترین بازدید از شمال ایتالیا (منطقه لامباردی) صورت میگیره. دقیقا همون منطقه ای از ایتالیا که رسما به خاطر شیوع کووید-۱۹ به فنا رفت.
china.org.cn/travel/2020-01…

راستی یادم رفت. البته فکر کنم دیگه خیلی دیر شده ولی اگه خواستید کل این مطلب رو یک جا بخونید کلش رو توی مدیوم ام گذاشتم. اینم لینکش bit.ly/3d4HtgV

يكي از دوستان تذكر دادند كه خوراندن آنتي بيوتيك به حيوون ها نه براي كشتن ويروس و بلكه براي كشتن باكتري هاي مضره. بررسي كردم، درست بود. خطاي من بود. اين آنتي بيوتيك ها ربطي به ويروس ندارند، لطفا اون قسمت متن رو نديده بگيريد. ممنون 🙏