Thread by @HurAyse

1/20 İSLAMİYETTE EZAN, CAMİ VE MİNARE
İslam kaynaklarına göre namaz (Kuran’daki terimler ‘ibadet’, ‘dua’ muadili olup, gelenekte ‘namaz’ diye özetlenmiş) Mekke döneminde emredildiği halde, Peygamber ilk namazını Hicret’in (622) birinci veya ikinci yılında Medine’de kılmıştı.

2/20 Başlarda namaz günde bir kere (güneş batmazdan önce) iki rekattı.Hicret’ten (622) 1-1,5 yıl önce yaşandığına inanılan Miraç'tan 633'e kadar, günde iki kez (biri güneş doğmadan önce,diğeri güneş batmadan önce), dört secdeli ikişer rekat ve ezan çağrısı olmaksızın kılınırdı.

3/20 Miraç’tan sonra neden namazın beş vakit olduğu, kaç rekat kılınması gerektiği ve neden namaza ezanla çağrı yapılması gerektiğini İslam uleması farklı farklı açıklar çünkü Kuran’da (ve Miraç’ı konu edinen İsra Suresi’nde) bu konulara dair açık bir hüküm yok.

4/20 628'e tarihlenen Cum’a/9 ayetinde “Ey iman edenler,Cuma günü namaz için çağrıldığınızda, hemen Allah’ın zikrine koşun, alım satımı bırakın, eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır” ifadesiyle sadece vakti belirtilmeksizin bir Cuma namazına atıf yapılırken,

5/20 629'a tarihlenen Maide/58 suresinde “Kafirler,siz namaza ezan okuduğunuz zaman onu alaya alıp eğlence yerine koyarlar,bu işte onların akılları ermez bir güruh olmalarından” şeklinde genel bir ifade geçer.Hadis kitaplarında yer alan "Yüce Allah Miraç gecesinde ümmetim üzerine

6/20 50 vakit namazı farz kıldı. Ben ise O’na müracaat ederek hafifletilmesini istedim. Sonunda namazı bir gün ve gecede beş vakte indirdi” şeklindeki hadislerde ise namazın neden ikiden 50’ye çıkarıldığı,sonra neden 5’e indirildiğinde açıklık olmadığından yorumlar farklıdır.

7/20 Ayrıca hadis kitaplarına göre, bugün sabah ezanında yer alan “namaz uykudan daha hayırlıdır” ifadesi Bilal-i Habeşi bir gün sabah ezanını okurken, herkesin birer birer camiye gelirken Peygamber’in henüz uyanmadığı kendisine bildirilince sarfettiği bir söz olup bu ifade

8/20 Peygamber’in henüz uyanmadığı kendisine bildirilince sarfettiği bir söz olup, bu ifade, Peygamber’in hoşuna gidince, sabah ezanına eklenmiştir. Şiilerde bu ifade “Amelin hayırlısına geliniz” şekline dönüşmüştür.

9/20 Ayrıca, Şiiler ezanın ilk şeklinde,“Ali’nin Allah’ın velisi olduğuna şehadet ederim” veya “meşru devlet başkanının Ali olduğuna şehadet ederim” anlamına gelen ifadeler olduğunu, ancak bunların Halife Ömer tarafından çıkarıldığını ileri sürerler.

10/20 Öte yandan Buhari’ye göre Peygamber döneminde, sadece Cuma namazında, hutbeden önce ‘iç ezan’ okunurdu. Cuma ezanının dışarıya yönelik okunması, Halife Osman Dönemi’nde (644-656) olmuştu. (Not: Topkapı'daki "Osman Mushafı değil, üzerindeki kan lekesi değildir.)

11/20 Gelelim ezanın hangi sesle okunacağına. Rivayete göre, Peygamber, ezanla ilgili rüyayı gören Zeyd’in değil de sesi gür olan Bilal-i Habeşi’nin ezan okumasını tercih etmişti ama onu görevlendirirken kullandığını terim “namaz için seslen” idi.

12/20 Yine bazı İslam uleması, Lokman/19 ayetindeki “sesini alçak tut! Çünkü seslerin en kötüsü, elbette eşeğin sesidir” ifadesinden veya İsra/110 ayetindeki “namaz kılarken pek bağırma, (sesini) pek de gizleme,ikisinin arasında bir yol tut” anlamına gelen ifadelerden hareketle,

13/20 ezanın bağırmadan okunması gerektiğini düşünürler. Fıkıh kitaplarında ezanı aşırı uzatmak (temdid) ve ezan sözlerinin anlaşılmasına engel olan nağmeler yapmak (telhin) mekruh sayılmıştır. Mevlana'ya göre de "kötü okunan ezan insanı dinden çıkarır".

14/20 Kuran’da ibadet mekanı hakkında da bir hüküm yoktur. Peygamber zamanında ilk ibadet mekanı Peygamber’in Medine’deki eviydi. Mescit veya cami olmadığı için ezanın minareden okunma geleneği de yoktu. İlk ezan Neccaroğullarından bir kadının evinin damından okunmuştu.

15/20 Halifeler Ömer ve Ali’nin “camide öldürüldüğü” rivayet edilirse de kaynaklarda kullanılan terim ‘maksura’dır ki bu mescit ya da cami değil,yöneticilerin güvenlik altında tutulduğu bölüm anlamına gelir. Bu arada Osman da maksura’da değil, evinde Kur’an okurken öldürülmüştür.

16/20 Bugünkü anlamıyla ilk caminin Emevi Halifesi Muaviye döneminde inşa edildiği rivayet edilirse de bunda da kesinlik yoktur. Abbasilerle birlikte fethedilen yerlerin merkez ibadethanesinin (kilise, sinagog, tapınak vb.) cami olarak kullanılması kurumsallaşmaya başladı.

17/20 Minareye gelince, ilk camilerde bugünkü minarelere benzer bir yapı yoktu. Emevi Halifesi Abdülmelik tarafından 691’de yapılan Kubbet’üs Sahra’nın bile minaresi yoktu. Minare Abbasiler döneminde tek tük ortaya çıktı ancak bunun esas işlevi camiyi görkemli

18/20 göstermek ve caminin uzaktan görülmesini sağlamaktı. Nitekim Arapça’da ‘manara’ kelimesi İbranice ‘menorah’tan türemiş olup “ışık veren yer veya şey” anlamına geliyordu ve ilk camilerin minareleri yakınlarında bulunan

19/20 Roma veya Bizans döneminin deniz fenerlerinin dikdörtgen veya helezoni biçimlerinin kopyasıydı.Bu tipteki en eski minare Tunus'taki Kayrevan Camii (836) minaresidir (31,5 m). Bugünkü silindirik minareler 11 veya 12. yüzyılda İran’da ortaya çıkmıştı.

20/20 Makrizi’ye (15.yy) göre bir müezzinin ilk kez minareden ezan okuması 9.yüzyılda Kahire’de Tolunoğlu Ahmet Camii’nde olmuştu. Osmanlı'nın katkısı ezanı musiki makamlarıyla okumak oldu. Şimdiyi ne siz sorun ne ben söyleyeyim.

Ateisten bedava Ramazan sohbeti şimdilik bitti😊