Thread by @erenbilal

Elon Musk, internet hizmeti amacıyla binlerce uyduyu uzaya gönderiyor.

Bu uyduları göndermek için izin aldığı kurucuları arasında olduğumuz 155 yıllık kurumun hikayesini, yarım kalmış teknoloji serüvenimizi ve projenin hangi yeteneklere sahip olacağını öğrenmek ister misiniz? +

"Savaşların sıklıkla yanlış anlamalardan kaynaklandığı düşünüldüğünde bu olağanüstü elektrikli aygıt (telgraf) savaşın en büyük nedenlerinden birini ortadan kaldıracaktır.."

17 Mayıs 1865'te Paris'te yapılan "Posta ve Telgraf Kongresi" katılımcıları bu konuşmayı alkışlıyordu..

Ancak sözlerin sahibi Osmanlı İmparatorluğu'nu temsil eden Krikor Agaton yanılmış ve insanlık tarihinin en kanlı savaşları (1. ve 2. Dünya Savaşı) elektrikli telgrafın bulunmasından sonra gerçekleşmişti.

(Not: Araçların tek başına mutluluk getirmediğinin en güzel örneği)

Telgrafın önemi;

Dünyada elektrik enerjisinin kullanıldığı mühendislik temelli ilk ürün olarak interaktif iletişimin de atası sayılır.

İnsanlığı iletişimden taşımacılığa, sosyal hayattan üretime kadar her alanda bugünün internet teknolojilerinden daha fazla etkilemiştir.

Dönelim hikayemize;

Kongre ile telgrafı kamuya açık hizmet olarak vermek, ortak dil oluşturmak, standartları belirlemek ve ülkeleri birbirine bağlamak isteyen aralarında Osmanlı İmparatorluğu'nun da olduğu 20 ülke, Uluslararası Telgraf Birliği'ni kurar.

search.itu.int/history/Histor…

Peki, "Hasta Adam'ı" bu kuruculuğa götüren motivasyon neydi?

1832'de Samuel Morse, elektrikli telgraf için çalışmaya başlar. Bir elektrik devresinde bobinin bir kolu çekmesiyle rulo kağıt üzerine izler bırakma mantığına dayanan projesi geliştirilmeye muhtaçtır.

Kendisinden önceki çalışmaları da inceleyen Morse, cihazını geliştirmek için arkadaşı Chamberlain aracılığı ile Osmanlı İmparatorluğu'ndan destek ister.

Abdülmecid'in olumlu yanıtıyla yola çıkan Chamberlain, bindikleri vapur Tuna'da alabora olunca sunumu yapamadan vefat eder.

Morse, 1843'te aradığı mali desteği ve ortakları ABD içinden bularak hem cihazını hem de cihazın dilini (Mors Alfabesi) geliştirir.

24 Mayıs 1844'te dünyanın ilk elektrikli telgraf hattını Washington ile Baltimore (65 Km) arasına kurar.

İlk mesaj; "Tanrı nelere kadir!" olur.

Morse, cihazın dünya çapında yaygınlaşması için İstanbul'un kapısını bir kez daha çalar ve iki cihazı padişaha jeoloji danışmanlığı veren Prof. J. Smith'e gönderir. 1847'de Beylerbeyi Sarayı'nda padişaha başarılı bir sunum yapılır.

İlk mesaj; "Avrupa'da ne havadisler var?" olur.

Ertesi gün 10 Ağustos 1847'de Babıali'nin üst düzey memurlarının katılımıyla sunum tekrar edilir.

Çok etkilenen 24 yaşındaki Abdülmecid, Morse'a birlikte çalışmayı teklif eder ve İstanbul-Edirne arasına telgraf hattı çekilmesini ister.

Ayrıca Morse'a bir saray beratı yazdırır.

1847'de beratla birlikte elmastan yapılmış bir de madalya gönderilir.

Morse'a verilen bu ilk devlet madalyasını, 1856 Fransa&Danimarka, 1859 İspanya, 1860 Portekiz ve 1864'de İtalya'nın verdiği madalyalar takip eder.

Morse bir mektubunda: "Bu ilk madalya benim patentimdi" der.

Çeşitli nedenlerden ilk telgrafın kullanılması 1853'de Kırım Savaşı'nda olur. 1854'de İstanbul-Varna arasına 644 km denizaltından; Şumnu, Ruşçuk, Bükreş'e karadan hat çekilir.

Sonra 1855'de Edirne, 1856 İskenderiye ve Süveyş, 1860 Ankara, 1861 Kerkük, 1865 İzmir'e hat çekilir.

1874 yılına gelindiğinde imparatorluktaki toplam telgraf hattı uzunluğu 37.643 km olmuştur.

Böylece hat uzunluğunda dünya beşincisi olan imparatorluk, 1861'de telgraf okulu, 1869'da ise telgraf fabrikası kurarak 5.000 adet cihaz üretir.

Fabrika, 1916'da üretimini durdurur.

Dünyanın en eski uluslararası teşkilatı olan Uluslararası Telgraf Birliği'nin (UTI) 1865'deki kuruculuğuna giden motivasyon bu yollardan geçer.

(Not: 1866 Posta, 1868'de Nafia Nazırlığı görevleriyle Osmanlı'nın ilk garimüslim bakanı Krikor Agaton'un çabaları asla unutulmamalı.)

UTI, değişen teknoloji sonrası 1947'de "Uluslararası Telekomünikasyon Birliği" adı ile BM'e bağlı devletlerarası hukuk tüzel kişiliğine sahip uzmanlık kuruluşu olur.

(Not: Kurumun kuruluş tarihi olan 17 Mayıs, "Dünya Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu Günü" olarak belirlenmiş.)

E. Musk'a dönelim;

2002'de uzay ve havacılık şirketi SpaceX'i kurar. NASA&Pentagon'un maddi/manevi destekleriyle yeniden kullanılabilen roket üretip, uydu taşımacılığında lider olur.

2015'de dünyanın dört bir köşesine uzaydan internet hizmeti için "Starlink" projesine başlar.

2017'de Amerika'daki şirketlerin uydu fırlatmak için izin almak zorunda olduğu ABD Federal İletişim Kurulu'na (FCC) başvurur.

İlk başvuruda onay alamayan Musk, 2019'da ikinci denemede 12 bin adet haberleşme uydusu için onay alır.

(Not: Toplamda 40 bin fazla uydu planlanıyor.)

Sıra uluslararası anlamda tek yetkili kurum olan UTI'den izin almaya gelir. Aynı yıl 30 bin uydu için radyo frekansı izinlerini alır.

Ve uydular atılmaya başlanır.

(10 milyar dolarlık projenin 2021'de dünyanın heryerine bugünkünden 40 kat hızlı internet vermesi planlanıyor.)

Gelelim zor konulara;

1. Uzay, tüm insanlığa ait ve hiçbir devletin tek başına hak edemeyeceği bir alan. Ancak çok sayıda hukuki düzenlemeye muhtaç boşluk var. Bu boşlukları "güç" dolduruyor. Tıpkı 16 ve 17. yüzyıl denizlerindeki gibi.

21. yüzyılın denizi uzay ve yöneten ABD.

2. UTI, uzayla ile uluslarası güce sahip tek kurum. Ama BM gibi ismi güçlü, içi boş. FCC'nin onay verdiği projeye hayır deme şansı yok.

3. Elon Musk ve diğerleri (Amazon, iflas etse de Oneweb vb.) projeleri için yüce ABD'yi ikna etmeleri yeterli.

4. Güçlülerin hukuku işliyor.

Bu proje ne demek?

1. Tüm iletişim hizmetlerinin tekelleşmesi demek. (Yerelin olmadığı tek global bir operatör)

2. Hangi bilginin kime gösterilip kime gösterilmeyeceğine karar vermek demek.

3. Uyduların yeteneklerine göre istihbarat ve mahremiyete hükmetmek demek.

4. Ülkeler, toplumlar ve bireylerin taleplerini (örneğin, işlenen suçlar ve log'lar gibi) sadece SpaceX'den istemesi demek.

5. Uzay ve özellikle yakın yörüngenin mekanik çöplüğe dönmesi demek.

2015 sonundaki hali..

Tüm bu olumsuzluklar bir yana hakkını vermek gerekir ki; SpaceX Şirketi inanılmaz bir başarıyı temsil ediyor.

Birçok açıdan marjinal bir adama nasıl tahammül edildiğini ve daha önemlisi devlet mekanizmasının siyasi hesaplaşmaların üstünde bir vizyona sahip olduğunun göstergesi.

Bize bakan yönüyle;

Neden "yarım kalmışlıklar" ülkesiyiz?

Neden Telgraf Fabrikası 1916'da kapandı?

17 Mayıs - Dünya Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu Günü öncesinde;

Bu önemli tarihin bize bakan yarım kalmışlık hikayesini blog yazısı haline getirdim.

link.medium.com/XICAucLSn6