Thread by @sadik0707

Sparta'yı ne kadar biliyorsunuz?
300 Spartalı filmini unutun...
Buyrun Sparta, Likurgos ve Ütopya...
5 bin yıllık uygarlık tarihi, aynı zamanda ütopyalar tarihidir.
Akdeniz havzasında ütopya Sparta’yla başlar.
Bunu, Sparta’nın efsanevi lideri Likurgos’a borçluyuz. >>

2. Spartada yürürlüğe konan Likurgos Yasaları, tarihin ilk sistemli ve toplumcu anayasasıdır.
Sonradan bu anayasanın izine Platon'un, Aristoteles'in, Kadıköylü Phaleas'ın, Miletli Hippodamos'un, Ksenofon'un, Aristophanes'in, Jambulos ve Lukianos'un eserlerinde rastlıyoruz>>

3. Antikçağ filozoflarının neredeyse tamamı -Platon, Ksenofon, Herodot, Aristoteles, Polybios, Plutarkos, D. Laertius, D. Siculus ve Çiçeron- eserlerinde Sparta’dan bahsetmişler, Likurgos’a hayran kalmışlar ve yasalarını da “kaybedilmiş güzellikler “olarak değerlendirmişler.>>

4. Platon Devlet’i yazarken ondan esinlenmiş. O dönemdeki “komünist” devlet modellerinin hepsi Sparta’nın etkisiyle yazılmışlardır. Ksnenofon’un toplumsal modelleri, Sparta’nın bir benzeridir. Hatta bu Thomas More, T. Campanella için de geçerlidir.
Peki nedir Sparta’nın önemi?>>

5. Sparta’nın ilk dönemine ilişkin bilgileri bize Herodotos, Plutarkos, Ksenofon, Diodorus Siculus, Polybios gibi ünlü tarihçiler ve yazarlar ulaştırdılar.
Plutarkosun Likurgos’un Yaşamı adlı kitabı Rönesans aydınlarına ve Aydınlanma filozoflarına ilham kaynağı olmuştur. >>

6. Likurgos Devrimi
Likurgos’un siyasi yöntemi, dönemine göre olağanüstü ileri ve devrimcidir. O, MÖ 8. yüzyılda toplumsal çürümeye, eşitlikçi bir yasalarla karşılık veriyor ve bunu yapmadan önce de dönemin medeniyet ocağı olan Mısır’ı, Fenike’yi ve Girit’i dolaşıyor. >>

7. Gezdiği yerlerde tarih, felsefe ve siyaset öğreniyor; ülkesine dönüyor, gizli bir teşkilat kuruyor ve sonra da Delphi Tapınağını (antikçağda tapınaklar aynı zamanda devletin hazinesini de barındırırdı) işgal ederek siyasi ayaklanma başlatıyor. 28 kişilik çekirdek kadrosuyla>>

8. ordu ve devleti yeniden inşa ediyor. Henüz gençken üst üste devrimler gerçekleştiriyor. Ama bununla da kalmıyor; ölürken de halktan ve yöneticilerden, Delphi Tapınağından yeni bir yasa getirinceye kadar yürürlükteki yasaların değiştirilmemesi konusunda yeminle söz alıyor >>

9. ve sonra da bir daha dönmemek üzere gidip kayboluyor. Böylece yasaların “400 yıl daha hüküm sürmesini” sağlıyor.
Eskiden galip gelen kavimler, mağlup olanları kılıçtan geçirirdi.O bunu yasaklıyor ve mağlup olanları yarı-köle olarak kendi köylerinde devlet adına çalıştırıyor>>

10. Devlette kuvvetler ayrılığını uyguluyor. Eş-kralların yarı sıra hem bakanlar kurulu hem de bir senato kuruyor. Ülke içinde kralların yetkisi yok. Onların yetkisi dışardaki savaşlarda başlıyor. Dışarda da senatonun yetkisi yok. Makamlara seçimle geliniyor. Parayı kaldırıyor>>

11. Normal paranın yerine insanların kaldıramayacakları kadar ağırlıkta demir sikkeler bastırıyor. Üretim ortaktır. tüketim de ortaktır.
Kadın ve erkekler eşittir. Herkes aynı eğitimden geçer. Erkekler eşlerini kaçırarak evlenebiliyor. Açıkta değil gizli gizli sevişiliyor. >>

12. çocuklar herkesin çocukları sayılıyor. Birinin kendi çocuğunu "bu benim çocuğum" deyip sevmesi ayıplanıyor. Evlenene kadar cinsel ilişkiye girilemiyor fakat evli erkek ve kadınlar birbirine aşık olunca da eşlerden izin alarak birlikte olunabiliyor. >>

13. Ordu düzeninde devrim yapan Likurogos onlu, yirmi beşerli, otuzlu ve yüzerli takımlardan oluşan birlikler kurarak, birlik dayanışmasını güçlendiriyor. Buna phalanks (kendi içinde düzenli bir birlik) taktiği deniyor. Mısrakla savaş başat savaş aracı haline geliyor.>>

14. Sparta’da üretilen ürünlerin namı tüm Yunan diyarında yayılmıştı. İçme suyunun toz ve toprağını süzen ve ağzı kıvrımlı Sparta tası; sıvıyı damlatmayan Sparta imbikleri, vazoları ve kaseleri; koltukları, sallanan sandalyeleri, sağlam ve sade kapıları, hızlı ve etkili savaş >>

15. arabaları, iki tarafı keskin baltaları, düşmanın böğrünü delen ünlü kısa kılıçları, sağlam ve heybetli miğferleri, kalkan ve zırhları, tozlu ve taşlı yollara dayanıklı kösele ayakkabıları, manto ve üstlükleri çok işlevseldi ve ünlüydü.>>

16. Sparta’da felsefi, siyasi ve toplumsal yapı öylesine etkilidir ki Spartalılar kısa bir zaman dilimi içinde kendi benzerleri içinde sivrilmekle kalmamış, bütün bölgenin liderliğin de üstlenmişlerdi. Sporda tam 160 yıl boyunca Olimpiyat yarışlarında lider olmuş.>>

17. Sparta seramik üretiminde öncüydü. Akdeniz havzası, Sparta’da üretilmiş seramik ürünlerinin pazarı konumundaydı. Bu ürünlerin sağlam ve işlevsel olmaları değil, aynı zamanda bunların çeşit çeşit resimlerle de süslü olmasıydı. 8. yy resim sanatı Spartada doruğuna ulaşmıştı.>>

18. Sparta müzikte de ileriymiş. Savaşta müziği kullanma yöntemini onlar ilk uygulamışlar. Bölgenin bütün müzisyenlerini Sparta'da toplamış ve müzik okulları açmışlar. Edebiyat ve şiir yarışları düzenlemişler. Spartalı demek aynı zamanda boş zamanını okumak, müzik yapmak, ortak>>

19. çadırlarda oturarak felsefi tartışmalar yapmak demekti. Spartalı kadın toplumda o kadar etkindir ki Aristophanes komedyalarının baş kadın oyuncuları Spartalı kadınlardan oluşurdu. Bunlar etkin, ne yaptığını bilen akıllı, zeki ve çekici kadınlardır. >>

20. Sparta’da ahlaki değerler her şeyin üstündeydi. Ki bunlar vatan sevgisi, özgürlük, dostluk, dayanışma ve vicdandı. Bunlar Sparta toplumunun temel taşlarıydı. Anlatıldığına göre esir düşen bir Spartalı kadına sahibi “en iyi ne yapabildiğini” sormuş. >>

21. O da “özgür yaşamak” diye yanıt vermiş. Eğer Spartalı kadının onurunu kırmayı amaçlayan sahibi onu, aşağılatan bir işe koşarca Spartalı kadın: “ne yazık ki beni satın alarak cimrilik yaptın ve büyük bir zarara uğradın” der ve hayatına son verirmiş

Likurgos ve Sparta