उद्या भूमिपूजन होताना माझ्या मनात असणाऱ्या भावना विलक्षण असणार आहेत. शब्दातीत असणार आहेत.
शब्दातीत असल्या तरी गुंतागुंतीच्या नसतील. स्पष्ट असतील.
"रामजन्मभूमी हा जखम चिघळत ठेवण्यासाठी, जखमेचं भांडवल करण्यासाठी पेटवलेला मुद्दा आहे" अशी मतं असलेल्या अनेकांपैकी मी एक होतो.
१/n
शब्दातीत असल्या तरी गुंतागुंतीच्या नसतील. स्पष्ट असतील.
"रामजन्मभूमी हा जखम चिघळत ठेवण्यासाठी, जखमेचं भांडवल करण्यासाठी पेटवलेला मुद्दा आहे" अशी मतं असलेल्या अनेकांपैकी मी एक होतो.
१/n
तेव्हाचा मी आणि आजचा मी - हा फरक, हे स्थित्यन्तर भारतात हिंदुत्वाचा झालेल्या प्रवासाला समांतर आहे.
रामजन्मभूमीचा मुद्दा बघत बघत आमची पिढी लहानाची मोठी झाली आहे.
"हिंदुत्व" हा विषय भारतात कसा - आणि त्याहून महत्वाचं - का - रुजत गेला हे समजून घ्यायचं असेल तर फक्त
२/n
रामजन्मभूमीचा मुद्दा बघत बघत आमची पिढी लहानाची मोठी झाली आहे.
"हिंदुत्व" हा विषय भारतात कसा - आणि त्याहून महत्वाचं - का - रुजत गेला हे समजून घ्यायचं असेल तर फक्त
२/n
राम मंदिर विषय कसकसा वळणं घेत या अंतिम टप्प्यावर आला आहे आणि हा प्रवास होताना विविध सामाजिक-राजकीय शक्तींनी भारतीय जनमानस कसं घडवत नेलं आहे इतकं बघितलं तरी भागतं.
रामजन्मभूमीवर मंदिर व्हावं की होऊ नये - हा प्रश्न श्रीराम "खरे" होते की नव्हते - यावरून ठरवणाऱ्यांना
३/n
रामजन्मभूमीवर मंदिर व्हावं की होऊ नये - हा प्रश्न श्रीराम "खरे" होते की नव्हते - यावरून ठरवणाऱ्यांना
३/n
वरील गोष्टी कधीच समजणार नाहीत. त्यांच्या आवाक्यापलीकडे आहे सर्व.
हिंदू मन मुळातच सेक्युलर असतं. म्हणूनच हिंदुत्व, हिंदू धर्मियांचे भावनिक-सामाजिक-राजकीय प्रश्न असं काही बोलायला सुरुवात झाली की स्वाभाविकपणे त्यातील धार्मिक झालर प्रत्येकालाच नकोशी होते. थेट नाकारली जाते.
४/n
हिंदू मन मुळातच सेक्युलर असतं. म्हणूनच हिंदुत्व, हिंदू धर्मियांचे भावनिक-सामाजिक-राजकीय प्रश्न असं काही बोलायला सुरुवात झाली की स्वाभाविकपणे त्यातील धार्मिक झालर प्रत्येकालाच नकोशी होते. थेट नाकारली जाते.
४/n
ही पहिली, नैसर्गिक, स्वाभाविक प्रतिक्रिया असते.
परंतु जसजशी सामाजिक जाणीव सशक्त होऊ लागते, तसतसे तथाकथित सेक्युलर धागे किती बेगडी, दुटप्पी आहेत हे जाणवायला लागतं.
युनिफॉर्म सिव्हिल कोड समजतो. शाह बानो केस वाचली जाते.
५/n
परंतु जसजशी सामाजिक जाणीव सशक्त होऊ लागते, तसतसे तथाकथित सेक्युलर धागे किती बेगडी, दुटप्पी आहेत हे जाणवायला लागतं.
युनिफॉर्म सिव्हिल कोड समजतो. शाह बानो केस वाचली जाते.
५/n
"या देशातील साधनसंपत्तीवर पहिला हक्क मुस्लिमांचा आहे" अशी विधानं ऐकू येणं सुरु होतं. हिंदू सणावाराच्या वेळी टोकाचे पुरोगामी असणारे चेहरे ईदला टोप्या चढवून फिरताना दिसतात.
मग इथे गुंडांचे आधी धर्म बघितले जातात हे कळतं. एखाद्या भगव्या गुंडाने फक्त शाब्दिक धमक्या दिल्या तर
६/n
मग इथे गुंडांचे आधी धर्म बघितले जातात हे कळतं. एखाद्या भगव्या गुंडाने फक्त शाब्दिक धमक्या दिल्या तर
६/n
कित्येक दिवस चालणाऱ्या चर्चा, लिहिले जाणारे अग्रलेख दिसतात. परंतु "विशिष्ट समूह" भावना दुखावल्यामुळे वाट्टेल तसा वागत जातो तेव्हा "पोलिसांनी जमावावर लाठीचार्ज नं करून मायनॉरिटीचं मन जिंकण्याकडे मोठं पाऊल टाकलं आहे!" असं रिपोर्टींग दिसतं.
७/n
७/n
मग काश्मीर प्रश्न दिसायला लागतो. भारत-पाकिस्तान मॅचच्या वेळी आपल्याच देशात आपलीच टीम जिंकल्यावर जल्लोष केला म्हणून "तणाव" निर्माण झाल्याच्या बातम्या नजरेला पडतात.
हे सगळं जोपासणारे, टिकवणारे, वाढवणारे चेहरे स्पष्टपणे समोर यायला लागतात.
८/n
हे सगळं जोपासणारे, टिकवणारे, वाढवणारे चेहरे स्पष्टपणे समोर यायला लागतात.
८/n
हजारो वर्षांपासून विविध संस्कृती सहज सामावणाऱ्या या मेल्टिंग पॉटमध्ये नसलेल्या भेगा निर्माण करणारे चेहरे स्पष्ट दिसायला लागतात. हिंदू दैवतांची जाणीवपूर्वक खिल्ली, हिंदू सिम्बॉलिझ्म्सचं काळजीपूर्वक थिल्लरीकरण करण्याचे उपद्व्याप टोचायला लागतात.
९/n
९/n
इथे हिंदुत्व हे प्रतिक्रियात्मक लढाऊ शस्त्र किती गरजेचं आहे हे कळायला लागतं.
चित्रपटांमध्ये गरीब असहाय माणूस टोपीवालाच का? नाईका कठीण परिस्थितीत असल्यावर मदतीस येणारे लोक बरोब्बर मिशनरीच का? गरिबांच्या झोपड्या उध्वस्त करण्यासाठी पाठवलेले गुंड "भगवे"च का?
१०/n
चित्रपटांमध्ये गरीब असहाय माणूस टोपीवालाच का? नाईका कठीण परिस्थितीत असल्यावर मदतीस येणारे लोक बरोब्बर मिशनरीच का? गरिबांच्या झोपड्या उध्वस्त करण्यासाठी पाठवलेले गुंड "भगवे"च का?
१०/n
हे प्रश्न डोक्यात जन्मतात - आणि मग हिंदुत्वाची व्हॅलिडिटी उमगते.
७०% हुन अधिक लोकसंख्या असलेल्या धर्माचं एक साधं मंदिर बांधून हवं आहे म्हणून न्यायालयीन लढाई लढली जाते - ही इथल्या मातीची लोकशाहीची बांधिलकी आहे.
कल्पना करा - हिंदुत्ववादी संघटना ४ दशकं ज्या मुद्द्यावर सतत
११/n
७०% हुन अधिक लोकसंख्या असलेल्या धर्माचं एक साधं मंदिर बांधून हवं आहे म्हणून न्यायालयीन लढाई लढली जाते - ही इथल्या मातीची लोकशाहीची बांधिलकी आहे.
कल्पना करा - हिंदुत्ववादी संघटना ४ दशकं ज्या मुद्द्यावर सतत
११/n
भांडत होत्या, त्याचा "आपल्याबाजूने" निकाल लागला म्हटल्यावर किती जल्लोष व्हायला हवा होता? किती फटाके, किती मिठाई, किती मोठा उत्सव व्हायला हवा होता?
पण काय घडलं ९ नोव्हेम्बर ला?!
अक्षरशः काहीच नाही!
"हा भारताचा विजय आहे!" असंच सगळे म्हणत राहिले. कसल्याही प्रकारचं
१२/n
पण काय घडलं ९ नोव्हेम्बर ला?!
अक्षरशः काहीच नाही!
"हा भारताचा विजय आहे!" असंच सगळे म्हणत राहिले. कसल्याही प्रकारचं
१२/n
"दाखवून देणं" नाही, कुणाला ही खिजवणं नाही.
हा इथल्या "कट्टर" "खुनशी" "हिंसक" "फॅसिस्ट" हिंदुत्ववादी लोकांचा स्वभाव आहे.
या उलट "एक विशिष्ट समुदाय" कसा वागतो हे आम्ही वेळोवेळी बघत आलो आहोत.
राम जन्मभूमीवरील मंदिर - या सगळ्या दुटप्पी, स्युडो लोकांना दिलं गेलेलं उत्तर आहे.
१३/n
हा इथल्या "कट्टर" "खुनशी" "हिंसक" "फॅसिस्ट" हिंदुत्ववादी लोकांचा स्वभाव आहे.
या उलट "एक विशिष्ट समुदाय" कसा वागतो हे आम्ही वेळोवेळी बघत आलो आहोत.
राम जन्मभूमीवरील मंदिर - या सगळ्या दुटप्पी, स्युडो लोकांना दिलं गेलेलं उत्तर आहे.
१३/n
कित्येक दशके न्यायालयीन लढा दिला गेला.
पुरात्वखात्यातर्फे सर्व शहनिशा झाली.
संवैधानिक मार्गाद्वारे राम मंदिर निर्माण होत आहे - तरीसुद्धा तुम्हाला ते मंजूर नाही.
"राम मंदिर बांधल्याने कोरोना जाणार आहे का?" असा प्रश्न विचारता.
पण आपण मात्र "आषाढी एकादशीच्या दिवशी मुद्दाम
१४/n
पुरात्वखात्यातर्फे सर्व शहनिशा झाली.
संवैधानिक मार्गाद्वारे राम मंदिर निर्माण होत आहे - तरीसुद्धा तुम्हाला ते मंजूर नाही.
"राम मंदिर बांधल्याने कोरोना जाणार आहे का?" असा प्रश्न विचारता.
पण आपण मात्र "आषाढी एकादशीच्या दिवशी मुद्दाम
१४/n
बीफ खातानाचे फोटो फेसबुकवर टाकल्याने कोणतं शोषित पीडित लोकांचं भलं होऊन प्रिव्हिलेज्ड क्लासेसचं दमन होणार आहे?" हा प्रश्न विचारायचा नसतो.
"तारीख नहीं बताएंगे" म्हणत खिजवत राहिलेल्यांना उद्याची तारीख नकोशी असते.
१५/n
"तारीख नहीं बताएंगे" म्हणत खिजवत राहिलेल्यांना उद्याची तारीख नकोशी असते.
१५/n
हे बघत, शिकत, अनुभवत घडलेल्या पिढीला, म्हणूनच, उद्याचा दिवस विलक्षण वाटणार आहे.
आता कुठलाही गझनीचा महमूद वा कोणताही मुघल बादशाह इथल्या मातीशी पंगा घेऊ शकणार नाहीये.
रामाचं अधिष्ठान नेहेमीच होतंच इथे.
आता ते तुमच्या समोर उभं राहिलेलं आहे.
कायम उभं असणार आहे.
१६/n
आता कुठलाही गझनीचा महमूद वा कोणताही मुघल बादशाह इथल्या मातीशी पंगा घेऊ शकणार नाहीये.
रामाचं अधिष्ठान नेहेमीच होतंच इथे.
आता ते तुमच्या समोर उभं राहिलेलं आहे.
कायम उभं असणार आहे.
१६/n
या विटांवर लिहिलं गेलेलं श्रीरामांचं नाव भरतभूमीच्या इतिहासाने घेतलेल्या एका विलक्षण वळणाची साक्ष देणारं असणार आहे.
या क्षणाचे आपणही साक्षीदार आहोत...ही भावना म्हणूनच विलक्षण असणार आहे.
जय श्री राम!
: ओंकार दाभाडकर
d.omkar1@gmail.com
@threadreaderapp please unroll.
या क्षणाचे आपणही साक्षीदार आहोत...ही भावना म्हणूनच विलक्षण असणार आहे.
जय श्री राम!
: ओंकार दाभाडकर
d.omkar1@gmail.com
@threadreaderapp please unroll.
