2. วัคซีนสร้างภูมิคุ้มกันได้อย่างไร: ร่างกายคนสร้างเซลล์ หรือสารต่อต้านสิ่งแปลกปลอมที่ไม่เหมือนร่างกายมนุษย์เรียกว่าการตอบสนองภูมิคุ้มกัน
3.วัคซีนสร้างอย่างไร: 1) เอาเชื้อโรคมาทำให้พิการหรืออ่อนแรงลง ทำให้มันกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ แค่ก่อโรคที่เป็นอันตรายไม่ได้ เช่น วัคซีนโรคหัด
3.วัคซีนสร้างอย่างไร: 1) เอาเชื้อโรคมาทำให้พิการหรืออ่อนแรงลง ทำให้มันกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ แค่ก่อโรคที่เป็นอันตรายไม่ได้ เช่น วัคซีนโรคหัด
2) เอาเชื้อที่คล้ายกับเชื้อก่อโรคมนุษย์มาพัฒนาเป็นวัคซีน เช่น วัคซีนวัณโรค (BCG)
3) เอาเชื้อโรคมาฆ่าแล้วฉีดให้มนุษย์ (killed หรือ inactivated vaccine) เช่น วัคซีนโปลิโอชนิดฉีด (IPV)
4) เอาโปรตีนเฉพาะส่วนของเชื้อโรคมาใช้ โดยวิธีเลี้ยงเชื้อโรคแล้วมาแยกเฉพาะส่วนที่ต้องการก็ได้
3) เอาเชื้อโรคมาฆ่าแล้วฉีดให้มนุษย์ (killed หรือ inactivated vaccine) เช่น วัคซีนโปลิโอชนิดฉีด (IPV)
4) เอาโปรตีนเฉพาะส่วนของเชื้อโรคมาใช้ โดยวิธีเลี้ยงเชื้อโรคแล้วมาแยกเฉพาะส่วนที่ต้องการก็ได้
หรือ ใช้วิธีสมัยใหม่ตัดยีนของเชื้อโรคเฉพาะส่วนที่ต้องการมาผลิตวัคซีนก็ได้ เช่นวัคซีนตับอักเสบบี
5) ใช้ยีนของเชื้อโรคฉีดเข้าร่างกายโดยตรง ยีนนี้จะผลิตโปรตีนของไวรัสแล้วกระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกายขึ้น (เช่น HIV vaccine - ยังไม่สำเร็จ)
5) ใช้ยีนของเชื้อโรคฉีดเข้าร่างกายโดยตรง ยีนนี้จะผลิตโปรตีนของไวรัสแล้วกระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกายขึ้น (เช่น HIV vaccine - ยังไม่สำเร็จ)
4. ในอดีตใช้เวลาเท่าไรในการพัฒนาวัคซีนจนกระทั่งได้รับอนุญาตมาใช้ป้องกันโรค - ประมาณ 10 ปี
5. ขั้นตอนในการพัฒนาวัคซีน 1) ในหลอดทดลอง 2) ในสัตว์ทดลองขนาดเล็ก เช่น หนู 3) ในสัตว์ทดลองที่ใกล้เคียงคน เช่น ลิง 3) การทดสอบในคนซึ่งเป็น 3 ระยะ
5. ขั้นตอนในการพัฒนาวัคซีน 1) ในหลอดทดลอง 2) ในสัตว์ทดลองขนาดเล็ก เช่น หนู 3) ในสัตว์ทดลองที่ใกล้เคียงคน เช่น ลิง 3) การทดสอบในคนซึ่งเป็น 3 ระยะ
i) ระยะแรก ทดสอบว่าวัคซีนปลอดภัย
ii) ระยะสอง ทดสอบว่ากระตุ้นภูมิคุ้มกันได้
iii) ระยะสาม ทดสอบว่าภูมิคุ้มกันนั้น “ป้องกัน” การติดเชื้อ หรืออย่างก็ป้องกันโรคได้*
ภูมิคุ้มกันชื่อทำให้สับสน จริงๆหมายถึงการตอบสนองของร่างกายต่อสิ่งแปลกปลอมเท่านั้น ป้องกันโรคได้หรือเปล่ายังไม่รู้
ii) ระยะสอง ทดสอบว่ากระตุ้นภูมิคุ้มกันได้
iii) ระยะสาม ทดสอบว่าภูมิคุ้มกันนั้น “ป้องกัน” การติดเชื้อ หรืออย่างก็ป้องกันโรคได้*
ภูมิคุ้มกันชื่อทำให้สับสน จริงๆหมายถึงการตอบสนองของร่างกายต่อสิ่งแปลกปลอมเท่านั้น ป้องกันโรคได้หรือเปล่ายังไม่รู้
โดยประวัติศาสตร์ จำนวนวัคซีนมีมากในระยะแรกๆ เช่น ในหลอดทดลอง สัตว์เล็ก สัตว์ใหญ่ และค่อยๆน้อยลงในระยะทดสอบในมนุษย์ระยะที่ 1 และระยะที่สอง กว่าจะถึงระยะที่สามแล้วทำออกมาใช้ได้จะเหลือวัคซีนอยูไม่กี่ตัว วัคซีนบางชนิดไม่เคยผ่านระยะสามเลย เช่น HIV vaccine เป็นต้น
ในขณะที่เราหวังว่าเราจะมีวัคซีน #โควิด ภายในปีหน้า ตามที่นักวิทยาศาสตร์หลายท่านได้กล่าวอ้างไว้ แต่ประวัติศาสตร์สอนเราว่าการพัฒนาวัคซีนมันไม่ได้ง่ายอย่างนั้น ระหว่างไม่มีวัคซีน เราก็ต้องป้องกันตัวเองไว้ก่อน และในขณะเดียวกันป้องกันผู้อื่นไม่ให้ติดเชื้อด้วย
