Thread by @KAYAMERTHASAN_

Ağustos 2020'de Beyrut'ta yaşanan korkunç patlamada en fazla kaybı şehrin patlamanın gerçekleştiği doğu yakasında yaşayan Hristiyanlar verdi. Kentte yaşayan Hristiyan gruplar içerisinde Maruniler en kalabalık grup. Peki kimdir Maruni Hristiyanlar?

Özellikle Lübnan’da önemli bir yeri olan Maruniler, anadili Arapça olan, Katolik Kilisesi’nin Doğu ayin usulüne bağlı en geniş cemaatlerinden biri. Maruni Kilisesi’nin kökleri, Suriye’deki Asi Nehri kıyısında inzivaya çekilmiş olan Suriyeli keşiş Aziz Marun’a dayanıyor.

Asi Nehri'nin bugün Türkiye'de, Antakya sınırlarında kalan kıyısında 800 keşişin Aziz Marun'a katıldığı ve şehir ile civarındaki yörede Hristiyanlığı yaydıkları biliniyor. Aziz Marun’un 410 yıllarında öldüğü düşünülüyor.

Müritleri mezarının üzerine bir kilise inşa etmişler, zamanla burası önemli bir ibadet merkezine dönüşmüş, kilisenin etrafına bir manastır da inşa edilmiş. Hz.Muhammed'in mektupla İslam'a davet ettiği Bizans İmparatoru Heraklius 628’de bu manastırı ziyaret etmiş.

Maruniler Vatikan Katolik Kilisesi / Papalık ile iyi ilişkiler kurmuş. 12. yy.da İtalya, Foligno’da da Aziz Marun adına bir kilise kurulmuştur. Aziz’in müritleri özellikle paganların yoğun olduğu, kalabalık Lübnan Dağı’nda görüşlerini yaymaya devam etmiş, piskoposlar yetiştirmiş.

Maruniler, 451 yılında yapılan İstalbul Khalkedon (Kadıköy) Konsili’nden sonra ortaya çıkan bir topluluk. 451 yılında yapılan IV.Ekümenik Konsil, Hz. İsa’nın biri ilahi, biri insani, iki doğası olduğunu karara bağladı (Diofizitlik).

Bu karara iman eden Batı Kilisesi, Bizans Kilisesi, Yunan Katolik Kilisesi (Melkitler) ve Maruniler ile Hz. İsa’nın tek, ilahi doğası olduğuna inanan Monofizitler ayrıştı. Antakya ve Asi Nehri vadisinde Süryanice konuşan cemaatler de Hz. İsa’nın iki doğası olduğuna iman ettiler.

Tabi bu ayrışmanın tek nedeninin akide konusundaki uyuşmazlık değildi. Ayrışmayı Konstantinopolis ile kendisini Roma’dan sonra ikinci önemli merkez olarak gören İskenderiye’nin politik çekişmesi de çok güçlü bir nedendi.

Bu ayrışma, ciddi ve kanlı katliamlara neden oldu. Miladi 517 yılında 350 Maruni keşiş Halep yakınlarında feci şekilde öldürüldü. Bu kayıplar karşısında Maruniler, Bekaa Vadisi’nin kuzeyinde kayalara oyulmuş, ulaşılması güç bir manastıra çekilmek zorunda kaldılar.

Bizans İmparatoru I.Jüstinyen zamanında, 536 yılında toplanan Konsil kararıyla, daha önceden 512 yılında Bizans İmparatoru Anastasius’un desteği ile Antakya patriği olan Severus ve Monofizitler aforoz edildiler.

Jüstinyen’den sonra Yakubiler’in (Monofizitler, Süryani Kadim Kilisesi) kiliseleşmelerine izin verildi. 610’da imparator olan Heraklius ise Marunileri destekledi. 7. yüzyılın ilk yarısında Sasaniler Suriyeyi, Lübnan’ı ve Filistin’i işgal ettiler ama Yakubilere karışmadılar.

Ancak 609 yılında Sasaniler patriğin öldürdüler. Antakya’daki patriklik makamı 36 yıl boş kaldı. 635 yılında Müslüman Araplar Suriye’yi, Lübnan’ı, Filistin ve Mısır’ı Bizans’tan, Mezopotamya’yı İranlılardan aldılar.

Toros ve Amanos Dağları’nda yaşayan, Bizans’a asker olarak hizmet veren, Hıristiyan Merdeiler, Araplarla olan savaşların sonucunda yenilip Lübnan Dağı’na çekildiler. Aynı dili, Süryaniceyi ve aynı inancı taşıyan Merdeile ve Maruniler birlikte İslam ordularına karşı savaştılar.

Ancak İslam orduları karşısında hiç tutunamadılar ve savaşlarda her defasında yenildiler. Süryani tarihçi Gregory Ebu'l Farac Müslüman Araplar karşısında uğranılan bu hezimetleri Allah'ın Hristiyanlara karşı bir azabı olarak niteler. Yenilgiler büyük ve şaşkınlık vericiydi çünkü.

Bizans / Doğu Roma ile birleşip Müslüman Araplara karşı verdikleri savaşları kaybetmelerinde dünya savaş tarihinin gelmiş geçmiş en büyük komutanlarından, girdiği tüm savaşları kazanmış olan bir ismin payı büyüktü: Ebu Süleyman Halid bin Velid el Mahzumi el Kureyşi.

Maruniler zaman zaman Bizans ile de çeşitli sorunlar yaşadı. Bizans'ın İstanbul'dan St. Marun Manastırı’na bir ordu gönderip, 500 keşişin öldürüldüğü, Yuhanna Marun'un son anda kaçmayı başardığı biliniyor. Maruniler de intikam için 12.000 kişilik bir ordu ile Bizans'ı yenmişti.

Miladi 650 yılından itibaren Maruniler'in yaşadığı tüm bölgeler İslam hâkimiyetine girdi. İslam hukuku gereği idareye cizye vergisi ödeyerek can, mal ve inanç özgürlüklerini korudular.

1054 yılında Bizans Kilisesi ile Roma Kilisesi arasındaki bağlar koptu. Bizans sarayının dini işlere karışmasından rahatsızlık duyan Maruniler Roma Katolik Kilisesi yanında yer aldılar. Ardından başlayan Haçlı Seferleri esnasında Müslümanlara karşı Haçlı ordularını desteklediler

Tüm Haçlı Seferleri boyunca onları desteklemeleri, rehberlik yapmaları ve lojistik yardım sağlamaları bölgede unutulmadı. Haçlı Seferleri bitip, tehlike savuşturulunca cemaat liderleri cezalandırıldı. Maruniler Osmanlı hâkimiyeti boyunca levant bölgesinde varlıklarını sürdürdü.

20.yy Suriye, Lübnan ve Filistin toprakları için parçalanmanın, yeni oluşumların, birbiri ardına gelen değişimlerin yüzyılı oldu. Bu dönemde Maruniler büyük göçler verdi. Latin Amerika, Avrupa, Avustralya ve Kanada başta gelen göç rotalarıydı.

Bugün Lübnan 18 etnik - dini unsurun bir arada yaşadığı (yaşamaya çalıştığı), potansiyel bir çatışma alanı. Sistem hassas dengeler üzerine kurulu. Örneğin cumhurbaşkanı Maruniler'den, Başbakan Sünniler'den, Meclis Başkanı Şiiler'den seçilmek zorunda. Mevcut cb Mişel Avn.

Halil Cibran Maruni cemaatinin en tanınmış ve sevilen isimlerinden.

Bir başka efsane isim ise kuşkusuz Feyruz... Ezgileriyle sadece bütün bir Arap dünyasının değil, hemen herkesin gönlünde yer eden yaşayan diva...

Latin Amerika'ya çoğunlukla Osmanlı döneminde göç eden Maruniler orada ''el-Turco'' adıyla nitelendiler. Ünlü şarkıcı Shakira, Arjantin eski devlet başkanı Carlos Menem hep ''el-Turco'' olarak bilinen Maruni cemaatindendi.

Son olarak, bugün i-phone kullanan herkes Maruni kökenli bir isme teşekkür borçlu: Steve Jobs...

V'esselam