Thread by @muratonderman

Araçsal davranış başka, yöntem başka, metod başka.
Araçsal davranışta sonuç önemlidir ama sonuca pek çok yoldan varılabilir. Araçsal davranışta sonuca ulaşınca faaliyet biter.
Bir davranış davranışın kendisi için de yapılabilir.Banyoda şarkı söylersiniz ve bunda sonuç önemsizdir.

Aynısı doktora vs için de geçerlidir. Doktorayı bilime bayıldığınız için de yapabilirsiniz, o zaman diploma ikincil önemdedir. Ama davranış araçsal da olabilir yani diploma önemli olabilir.Fakat bu sizin gerekenleri yapmayacağınız anlamına gelmez.Araçsallık her yolu mubah kılmaz.

Yani oyunu kuralına göre oynayabilir ama yine de araçsal bir yönelime sahip olabilirsiniz. Zaten gerekenleri yapmazsanız doktora diplomasını da size vermemeleri gerekir.
Fakat Makyavelist de olabilirsiniz. Burada da araçsallık vardır. Ama her araçsal davranış makyavelist değildir

Akademi yeriliyor diye her söze balıklama atlamayın.
Hemen herkes için bulaşık yıkamak araçsaldır; zira kimse bulaşık yıkamak için bulaşık yıkamaz. Tabak çanak temiz olsun diye yıkar. Temizlik sonuçtur. Ama elle de yıkayabilirsiniz makinada da sabunla da deterjanla da.

Bulaşık yıkamak için bulaşık yıkıyor olsaydınız komşununkini de yıkardınız.
Öbür türlüsü yani araçsal olmayan davranış bir kendini adamaya da işaret edebilir. Bilim için bilim filan gibi. Böyle kahramanlıklar Tr gibi ülkelerde pek sevilir. Ölürüz de dönmeyiz pürupaklığı filan.

Gerekeni yapan insanın saikiyle uğraşmak bana pek gerekli gelmiyor. Onun için sonuç mu önemli ne önemli. Önemli olan gerekeni yapması, liyakatı. Niyeti onu ilgilendirir.
Yoksa yalan testine filan mı alalım insanları. Ruhlarını mı daraltalım.
3. Dünya idealizmi yani.

Bana sorarsanız ben de araçsal davranışı tercih etmem. Ama ondan da anlamsızı vardır: Hiçbir sonuca varmayan çalışma. Naziler bunu yaptılar. Bilerek.

Benim bulaşık makinam yok. Elde yıkıyorum ve davranışım tamamen araçsal. Temizlenmesi gerekiyor o kadar. Ama bu bulaşıkları kötü yıkadığım ve gerekeni yapmadığım anlamına gelmez.

Bir insan eserini kendisinin sembolü olarak görürse üretirken yaptığı iş araçsal mıdır?
Bir filmde esir askerler bir köprü yapmaya zorlanmış, önce işi sabote etmiş daha sonra da sahiplenmişlerdi. Çünkü köprü onların sembolü olacaktı. Harika bir köprü yaptılar. Sembol köprü.

Köprü yapmak için, köprü yapmaya bayıldıkları için köprüyü yapmadılar yani davranışları araçsaldı ama sonuçta ortaya çıkan şahane köprü onların ve liyakatlerinin sembolü olacaktı. Bakanlar vay be adamlar ne biçim köprü yapmışlar diyecekti.

Fakat akademi araçsal davranışa batmıştır felaket bir yerdir.

Tamamen araçsal bir yönelimle şahane bir iş, harika işler yapabilirsiniz. Mesela para kazanmak için. Ama para kazanmak için de işinizi iyi yapmanızın gerektiği kültürler, bize buna inanmak çok zor gelse de, vardır.

Ama biz yine de inanmayalım tabii. Ne olur ne olmaz.

Araçsal davranan insan yozun, ahlaksızın, suçlunun tekidir diye düşünmek nasıl bir bakış açısı yahu.

Uç örnek: İşini sevmiyordur ama sorumluluk duygusu hissi gereği işini iyi yapmaya çalışıyordur ve bunu yapmaya da ehildir.

Pragmatizm araçsalcıdır mesela. Bazı çok önemli filozoflar pragmatist. Bunlar yozluk savunucuları mı şimdi. Herkes Platoncu mu olacak?