Thread by @benmbs

Bir süredir kendimin ve az biraz tanıdığım insanların geçmişteki düşünceleri, dünya görüşü ve kararları üzerine düşünüyorum. Doğru olduğunu zannettiğim bir sonuca ulaştım: Düşünceler psikolojiden yalıtık değil.

Ne demek bu? Şu demek: Bir konu hakkında gayet rasyonel bir şekilde düşünüp rasyonel bir neticeye vardığını zannediyorsun ya hani, o kadar da emin olma. Karar mekanizmasında birkaç sorun var. Bunlardan birisi o anki psikolojik durumunun kararlarına ve sorgularına etki etmesi.

Sınıfları doğrudan geçip gerçekleri gören bıçkın delikanlı, o bilmiş sırıtışını yere bırak ve buraya odaklan, zannettiğini zannettiğim şeyden, o anki ruh halinin alacağın karara etki etmesinden (arkadaşına kırılmışsındır ve buluşma teklifini reddetmişsindir)

değil, bütün karar mekanizmalarının psikoloji evreninin içerisinde şekillenmesinden (paranoyaksındır ve evreni paranoyanla yorumluyorsundur.) bahsediyorum. [Parantez içindeki 2 örneğin bambaşka boyutlarda olduğunu fark ediniz ve üzerine düşününüz lütfen.]

Yani sadece sonuca götüren nihai kararı verirken değil, seni o kararı almaya mecbur bırakan tüm süreçten, o süreç içerisinde kendini bulmana (kendini bulmaktan kasıt kendinin bilincine varmak değil, bahsi geçen sürecin içerisine fırlatılmış olmaktır.)

sebep olan etmenlerden ve etmenlerin yorumlanışından bahsediyorum.

Geçen günkü kıskanma tweeti üzerinden de örnek verebilirim sanırım. Sağlıklı bir insanın sorusu vardır sağlıklı düşünemeyen bir insanın sorusu vardır.

https://twitter.com/benmbs/status/1377396686683799557

Sağlıklı bir insan eşi birileriyle mesajlaşırken kiminle mesajlaştığını salt meraktan sorar ya da hiç sormaz. Sağlıklı düşünemeyen bir insansa eşine kiminle mesajlaştığını değil, kendisini kiminle aldattığını sorar. Fark ettiyseniz sorular ve soruların içeriği değişti.

Bu durumu daha düzgün ifade edemeyeceğimden, bu ifadeyi ileri bir tarihe erteleyip kendimize acımamızın kalmayacağı satırlara geçelim.
Geçmişteki özellikle fikri kırılmalar yaşadığım son 3-4 yılı düşündüğümde o yıllarda psikolojimin hiç de iyi olmadığını fark ediyorum şimdilerde.

4 yıllık bozuk psikoloji de iyiymiş ha :DD O kadar değil elbette, kırılmalar 4 yıllık, kırılmanın din alanında yaşanması 3 yıllık, bunun ilk 2 yılı bozuk psikoloji diyebilirim sanırım. Teşhis koymuyorum elbette, sadece sağlıklı düşünemediğimden bahsediyorum.

Bu da teşhis değil mi? Neyse geçelim :D
Bunu yukarıyla bağlayacağım. Aldığım bütün kararlar ve bütün düşüncelerim (sorular, sorgular, cevaplar, seçişler ve vazgeçişler) bir psikoloji uzayında gerçekleşiyor. Peki uzayın bozuksa ne edeceksin? Sorduğun sorular bile sakat olacaktır.

Sağlıklı bir insanın sormayacağı sorular sorup bunları sorduğun için kendini “aynada iskeletini görmeye kadar varan” üç beş kişiden birisi sanacaksındır. Oysa durum öyle değil.
Öz bakımı azalmış, saçı başı dağılmış, giyimine kuşamına dikkat etmeyen, okulu bırakma noktasına gelmiş

depresyondaki bir Batu’yu düşünelim. Bütün bu halini “toplumun normlarını reddediş” olarak yorumluyor örneğin kamuoyuna mâl olmuş bir hocanın yanına herkes takım elbise, yapılmış saç, büyük özen ve ihtimamla giderken bu Batu eskimiş bir yeşil parka, yırtık çorap

(çorabının yırtık olduğundan bile bîhaber), dağılmış ve taranmamış saç, eskimiş, sünmüş ve rengi solmuş bir kapşonluyla gidiyor. Allah’tan pantolon giymeyi akıl etmiş. Bunun bir kısmını bilinçli, bir kısmınıysa bilinçsiz yapıyor.

Çıkışta tanıştığı adam ona numarasını verirken “alayım ama buluşacağımızı zannetmiyorum” diyerek toplumun birbirine söylediği yalanları sürdürmeyen, toplumun sahteliğini kendisine bulaştırmamış özü sözü bir Batu olduğunu vehmediyor.

Oysa olan bu değil. Sen depresyondasın ve ne yapıp ettiğinin farkında değilsin Batucum. Sakin ol ve aldığın kararları yere bırak.
Oysa bu arkadaş bu dönemde aldığı kararları gayet mantıklı ve rasyonel hatta tek makul karar olarak görüyordu.

Senin zihnin bozuk abicim, ne anlatıyon sen?

Gelelim daha kötü noktaya. Daha ne kadar kötü olabilir :) Görelim.

Karar mekanizmasında problemlerin olduğu dönemlerde aldığın kararlar (o bozukluk doğrudan kararla ilgili değil, bunu önceki satırlarımızda yazdık. Düşünce evrenini kuşatan psikoloji, hatırla) karar mekanizman düzeldiğinde kolay değişmiyor.

Söz gelimi saçına başına ve çorabına dikkat etmeye başlıyorsun ama daha derin kararları sorgulaman çok daha zor oluyor. Çünkü sağlıklı insanların sormayacağı soruları ve öncülleri kendi iç tutarlılığında (kısmen) izah etmişsin.

Şimdi sağlıklı psikolojinle halinden memnun vaziyette yanlış kararlarınla yol alıyorsun. Aferin sana.

Çözüm ne? İhmalkâr gözle pek çok sayfasını atlayarak bitirdiğin kitabın başından başlamak sanırım. Ya yeni psikoloji uzayın? Onu netcen? Bilmiyorum.

Burada kesmek gerek.