Thread by @IAAAAI3

🎑 Misterioak gustoko al dituzue? #Arkeologia gogoko baduzue seguru baietz! #ArkeologiaOstegun hau aprobetxatuz, Iruñako Damaz hitz egingo dizuegu…

📜 Estatua 1845. urtean aurkitu egin zen Larrabeako praedioan, #Iruña-ko herrian. Irudiaren lehenengo albistea Miguel Madinabeitiak eman zuen El Lirio astekarian.

Kontsultatzeko jo honako estekara: euskalmemoriadigitala.eus/handle/10357/2…

✍️ Egilearen hitzetan, nekazari batek aurkitu zuen urriaren 10ean Iruñako herriko soro batean “estatua elbarri bat, bururik, oinik eta eskurik ez zituena”. Estatua honi Iruñako Damaren ezizenarekin ezagutzen zaio.

📷 Irudiak hainbat ikertzaileen interesa sustatu zuen. Adibidez, honako argazkian, Federico Baraibar bere bulegoan dugu, Iruñako Damaren marrazki batekin. Iturria: “Erromanikoa errebelatua. Federico Baraibar eta Lorenzo Elorzaren argazki-bilduma”.

🔎 1892. urtean, Edil Hübner izan zen estatua interpretatu zuen lehenengo ikertzailea. Bere iritziz, marmolezko eskultura Zeres, nekazaritzaren, zerealen eta ugalkortasunaren jainkosa erromatarraren irudikapena izan liteke.

Irudia tunika darama eta hymation izeneko mantuarekin estalita dago. Mantuak lepoaldean duen bukaeragatik pentsatu da estatuak izan ahal zuela burua estalita.

Lau emakumezkoen-eskultura mota daude ezaugarri horrekin (capite coperto): funerarioak, apaizak, jainkosak eta jainkoturiko enperatrizak.

Hementxe dituzue mota horietako zenbait adibide:
1. Funerarioa: Servilia (Carmona, Sevilla)
2. Apaiza: Minia Procura (Bulla Regia, Tunisia)
3. Jainkoturiko enperatriza: Faustina Minor (Palazzo Massimo alle Terme, Erroma)

🧐 Bere atzekaldea gutxiago landu zuten, horregatik, segur aski nitxo batean edota arku batean jarriko lukete, Grosse Herkulanerinaren moduan.

⏳ Eskuineko eskuan kornukopia bat eraman zezakeela pentsatu zuen Hübnerrek, eta ezkerrekoan, aldiz, gubernaculum bat. Kronologikoki, K.o. II. mendean kokatu zuen, Adrianoren aroan.

⚔️ Urteak pasa ahala, teoria desberdinak agertu ziren Damaren tematikaren eta kronologiaren arloan. Aditu batzuentzat, irudiaren zenbait ezaugarri ezin ziren kronologia horietako eskulturekin konparatu.

📚 Jose Maria Blazquezentzat, adibidez, mantuaren tolesturak ez datoz bat momentu horretako estiloarekin. Gainera, Zerez ordez Livia izan ahal zela adierazi zuen, eta Flaviar aroan kokatu zuen.

💻 Blazquezen artikulu osoa irakurri nahi izatekotan, jo hurrengo estekara: cervantesvirtual.com/obra/estatua-f…

🤚 1983. urtean, Damaren misterioa handitu zen. Izan ere, ia 140 urte eta gero, Zoilo Callejak Arabako Foru Aldundiko Arkeologia Museora donatutako marmol erromatarreko pusketa Iruñako Damaren besoarekin bat zetorren.

🗣 Horrela azaldu zuen Amelia Baldeonek urte horretako Arkeoikuskan: euskadi.eus/contenidos/inf…

🌾 San Vicententzat, Damak opio-belarrak zeramatzan ezkerreko eskuan eta, eskuinekoan, antortxa txiki bat. Nahiz eta Hübnerren teoriarekin desberdintasunak izan, Zeres jainkosaren irudikapena dela adierazi du San Vicentek (2009).

🏛 Egun, Iruñako Damak Bibat Arkeologi Museoan deskantsatzen du, hirugarren solairuan. Bisitatu behar duzue, faltarik gabe!
Joaten zareten bitartean, honako esteka gomendatzen dizuegu, @arkeoaraba-k egindakoa: arkeologiamuseoabibat.eus/eu/-/pd-011-da…

Oraindik falta zaizkigu Damaren burua, sorbaldaren eskuinaldea, hymationaren beheko aldea, eskuineko hankaren erdia; ezkerrekoaren orkatiletik beheko zatia eta eskuineko eskua. Baina nork daki, agian noizbait agertuko dira!!

👩🏻‍💻 Ildo honetako ia informazio osoa “Consideraciones sobre la estatua romana la Dama de Iruña” artikulutik aterata dago. Irakurtzeko, jo hurrengo estekara: academia.edu/46914481/Consi…
Laster arte!

@threadreaderapp unroll please!