Thread by @AntikorJR

ABDULHAMİD DEVRİ.

1908 İSTANBUL.

FES GİYENLER SOKAKLARDA DAYAK YİYOR.

Çünkü Avusturya o senenin 5 Ekimi'nde kâğıt üzerinde de olsa Osmanlı toprağı görünen Bosna-Hersek’i birdenbire işgal edivermiş, o günlerde hayli güçsüz olan devletimiz bu işgale askerî karşılık yerine çok daha hafif bir tepki ile,

Avusturya’dan ithal edilen fesleri boykot ederek karşılık vermeye çalışmış ama boykot tarihe geçmekten başka işe yaramamış ve maalesef Avusturya’nın istediği olmuş, yani Bosna-Hersek elimizden tamamen çıkmıştı!

Aşağıdaki resimde Fes boykotu sırasında halk fesleri çiğniyor fes kullanmakta ısrar edenleri kalpak giymeye zorlaması gösteriliyor. Bayraklarla süslenmiş olan dükkânın tabelâsında “Kalpak Mağazası” yazıyor.

Tahtta Sultan Abdülhamid vardı, iktidarının otuz ikinci yılıydı.

Türk karikatürünün önemli isimlerinden Cem’in bir çizimi:

Altta, “Avusturya İmparatoru fes fabrikalarını korumak maksadıyla kendisi ve ordusu için fesi resmî başlık olarak kabul etmiştir” yazmışlardı.

Avusturya ve İmparator François-Joseph, 1908’in 5 Ekim’inde yayınladığı bir kararnameyle o zamana kadar kâğıt üzerinde de olsa Türk toprağı sayılan Bosna-Hersek’i ilhak ettiklerini açıkladı!

Bâbıâli, Viyana’nın sebep olduğu bu şaşkınlığın içerisinde iken, aynı gün bu defa Sofya’dan bir başka haber geldi: O zamana kadar yine kâğıt üzerinde Osmanlı toprağı sayılan ama yarı bağımsız prenslik olan Bulgaristan artık “bağımsız bir krallık” olduğunu ilân etti.

Bütün bunların üstüne, Yunanistan da hemen ertesi günü Girit’i topraklarına kattığını duyuruverdi!

Bâbıâli’nin, bütün bu oldu-bittilere protesto dışında bir karşılık vermeye ne gücü, ne de hâli vardı.

Viyana’ya, Sofya’ya ve Atina’ya gönderilen telgraflarla Osmanlı topraklarına yapılan bu tecavüzler kınandı ama bu arada herkesi şaşırtan bir de karar alındı:

Avusturya’yla yapılan her türlü ticaret boykot edildi ve ithalât durduruldu.

İstanbul’un hemen her meydanında nutuklar çekmekde, halkı Avusturya malı fesleri kullanmamaya ve daha önceden satın aldıklarını da parçalayıp atmaya çağırmadaydılar.

Gazeteler boykotu destekliyor, Avusturya malı satan dükkânların önünde gösteriler yapılıyordu. O senenin Ekim’i ile Aralık’ı arasında İstanbul limanına gelen Avusturya malları ile dolu 26 gemi yüklerini boşaltamadı,

Avusturya şirketleri zararlara uğradılar ama Viyana işgal kararından geri adım atmadı!

Boykota katılanların sayısı da gün geçtikçe arttı, Avusturya’dan gelen fesler satılmaz oldu, fesin yerini kalpağı andıran serpuşlar aldı ama millî galeyan sadece dört ay devam edebildi:

Viyana ile masaya oturan Bâbıâli 1909’un 26 Şubat’ında imzaladığı anlaşmayla Bosna-Hersek’in Avusturya’ya ait olduğunu kabul edip bu topraklar üzerindeki haklarından feragat etti.

Koskoca Bosna Hersek’e mukabil yüzde 11 olan gümrük oranlarının yüzde 15’e çıkarılmasına ve bazı maddeler üzerinde tekel kurulmasına karar verildi.

Kaan Koru'dan ALINTIDIR.