1) بیایید از یک #سوگیری_شناختی دیگر به نام #خطای_بنیادی_اِسناد (Fundamental Attribution Error) صحبت کنیم؛ تمایلمان برای قضاوت درباره رفتار دیگران با پررنگ کردنِ ویژگی‌های شخصیتی‌شان و کم‌رنگ کردن شرایط محیطی که در آن قرار دارند.
2) طرف با ماشین جلویمان می‌پیچد و راه می‌گیرد و چند تا فحش نثار شخصیت نداشته‌اش می‌کنیم در حالی که ممکن است اتفاقا یکی از مبادی آداب‌ترین آدم‌ها باشد و فقط دارد خود را برای یک وضعیت اورژانس به بیمارستان می‌رساند.
3) در واقع در اینجا وضعیت «پیش‌فرض» ذهنی‌مان این است که ویژگی‌های شخصیتی آدم‌ها بیشتر روی رفتارهایشان تأثیر می‌گذارد تا شرایط محیطی و وضعیتی که در آن قرار دارند. برای همین هم ممکن است قضاوت‌های شتاب‌زده و بعضا ناعادلانه بکنیم. این مورد در ساحت اجتماع هم صادق است.
4) و موجب دور شدن‌مان از یکدیگر و در نتیجه بسته شدن درهای گفتگوی اجتماعی می‌شود. گیر دیگرش این است که وقتی رفتارها را نشانه شخصیت افراد بدانیم و معمولا نتیجه بگیریم شخصیت‌شان عیب دارد، وارد اولین قدم فرایند بسیار بسیار خطرناک «ناانسانی‌سازی» می‌شویم که همه می‌دانیم آخرش کجاست.
5) یک پدیده دیگر هم هست که اغلب با این خطایی که گفتیم قاطی می‌شود. اسمش هست #عدم_تقارن_عامل_و_ناظر که نشان می‌دهد آدم‌ها وقتی به قضاوت درباره رفتار خودشان می‌رسد، شرایط محیطی را پررنگ می‌کنند و وقتی نوبت بقیه می‌شود، رفتار را برآمده از شخصیت طرف قلمداد می‌کنند. استاندارد دوگانه!
6) حالا این سوگیری از کجا می‌آید؟ این طور نیست که ندانیم باید شرایط محیطی‌ای را که رفتار در آن انجام شده است هم در قضاوت‌مان در نظر بگیریم، بلکه به صورت ناخودآگاه این کار را نمی‌کنیم.
7) بعضی‌ها می‌گویند شاید چون اطلاعات مربوط به شرایط محیطی را نداریم این‌طور رفتار می‌کنیم؛ اما بعضی‌ها تحقیق کرده‌اند و دیده‌اند حتا اگر کاملا در جریان آن اطلاعات باشیم هم ممکن است دچار این سوگیری شویم.
8) بعضی وقت‌ها هم از قصد می‌خواهیم شرایط محیطی را نادیده بگیریم. چون به خودمان قبولانده‌ایم که آن رفتار خاص فقط و فقط از یک شخصیت شیطان‌صفت و طینت بد برمی‌آید و لاغیر.
9) حالا چطور اجتناب کنیم؟ اول اینکه سعی کنیم خودمان را جای طرف مقابل بگذاریم و کمی هم‌ذات‌پنداری کنیم. راحت است درباره یکی قضاوت کنیم در حالی که اگر خودمان جای او بودیم دوست داشتیم جور دیگری قضاوت شویم. تقویت هوش هیجانی اینجا خیلی کمک می‌کند.
10) راه دوم این است که سعی کنیم روی نقاط مثبت طرف تمرکز کنیم. همه ما آدم‌های چندوجهی هستیم با خوبی‌ها و بدی‌های خاص خودمان. وقتی دیدید دارید درباره شخصیت یکی قضاوت می‌کنید، سریع ویژگی‌های مثبت طرف و ویژگی‌های منفی خودتان را مرور کنید. این مرور کردن هم کمک‌کننده است.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
