اگه یادتون باشه، بحثهای مربوط به امکان نشت ویروس #کرونا از #موسسه_ویروسشناسی_ووهان چین از همون اوایل مطرح بود، ولی به طور جدی تو محافل علمی بهش بها داده نشد. چرا؟
میخوام کمی در موردش بنویسم و چون فالوئر کم دارم و زحمت زیادی هم کشیدم، خیلی ممنون میشم #ریت کنید تا دیده بشه.(۱)
اول یک توضیح اینجا لازم داریم که این آزمایشگاه ووهان اختصاصا رو تغییر و تقویت ویروسهای کرونا تحقیق میکرده و یکی از سهتا موسسه از این نوع تو دنیا بوده. پس اصلا عجیب نیست وقتی یک ویروس تقویتشده کرونا تو این شهر سروکلهش پیدا بشه، آدمها فکرشون سراغ منشا آزمایشگاهی بره. (۲)
یک نقطه عطف بیانیهای بود که ۲۷ تا ساینتیست ۷ مارس ۲۰۲۰ تو مجله معتبر لنست در حمایت از دانشمندان چینی چاپ کردند و توش هر اعتقاد به منشا غیرطبیعی ویروس رو یک تئوری توطئه اعلام کردند. تعداد و اعتبار امضاکنندههای نامه یک جورایی ادامه بحث در مورد نشت آزمایشگاهی رو تابو کرد.(۳)
البته این تنها دلیل تابو نبود. ترامپ و آدمهاش از همون اول پاندمی شروع به تحقیر ومحکومکردن چین کردند و رفتار و نحوه بیانشون رنگ ریسیستی داشت و همین هم باعث میشد که بحث بیشتر در مورد چیزی که کلی ساینتیست هم ردش کردند آب به آسیاب ریسیستها ریختن به نظر بیاد. (۴)
از اون طرف، ظاهرا خود سازمانهای دولتی هم خیلی علاقه به بررسی ماجرا نداشتن و وقتی هم گروههایی شروع به تحقیق در مورد این موضوع میکردند، از بالا مستقیم یا غیرمستقیم جلوی کار گرفته میشد. حتما میپرسید چرا؟ دلیل اول اینکه ساخت ویروس تقویتشده به قصد تحقیق در خود امریکا (۵)
هم در جریانه و اون دو تا موسسه دیگری که گفتم تو تگزاس و کارولینای شمالی هستند. ولی دلیل مهمتر اینکه بخشی از بودجه همون موسسه ووهان هم با واسطه از دولت امریکا تامین میشده. تحقیق زیاد در مورد موضوع باعث میشده توجهها به این داستان جلب بشه و خوب؛ کسی دنبال دردسر نمیگرده! (۶)
حالا برگردیم سر اون بیانیه لنست و داستان نوشته شدنش که به رهبری آقای پیتر داسزاگ انجام میگیره که متن رومینویسه و امضاها رو جمع میکنه. حالا ایشون چهکارست؟ مدیر یک موسسه تحقیقاتی در نیویورک که بودجههای تحقیقاتی بزرگ از موسسه سلامت امریکا میگیره و پروژههای کوچکتر تعریف میکنه (۷)
و به موسسات کشورهای دیگه بودجه میده. درست حدس زدید که بخشی از بودجه موسسه ووهان از زیر دست آقای داسزاگ گذشته و ایشون هم به تخته شدن مغازهش علاقهای نداشته. از اون طرف، به خاطر سالها تامین مالی ویروسشناسان دنیا، در حدی اعتبار داشته که بتونه راحت برای اون بیانیه امضا جمع کنه. (۸)
حالا بریم چین و داستان مخوف خفاشهای معدنچیهای موجیانگ!
سال ۲۰۱۲ شش تا معدنچی ماموریت میگیرن که برای تحقیقات، از تو معدن موجیانگ خفاش جمع کنند. اوامر انجام میشه، ولی چند روز بعدش همهشون مریض میشن و نهایت ۳ تاشون هم میمیرند؛ با نشانههایی شبیه به همین کوید!(۹)
اینکه ویروس کرونا تونسته مستقیم به انسان منتقل بشه باعث میشه توجه محققین چین به جمعآوری خفاشهای معدن موجیانگ و ژانگولربازی باهاشون جلب بشه. تو مقاله توالی ژنتیکی ویروس کرونا که همین موسسه ووهان چاپ کرده بود هم گفته که ویروس شباهت زیادی به یک ویروس دیگه در آریشوشون داره!(۱۰)
ولی از منشا اون ویروس طفره میره و بعد کاشت به عمل میاد که همین ویروس معدن موجیانگ بوده! جالب نیست؟ از اون طرف یک سری نتایج تحقیقی که خیلی زود از ویروس کرونا از موسسه ووهان بیروناومد طوریه که انگار از چندین ماه قبلش پروژههاشون کلید خورده بودند. (۱۱)
خسته شدم و بقیه را میذارم برای بعد. ولی قبلش چند تا نکته: اول اینکه حساب ساینس را باید از ساینتیست جدا کرد. با اینکه روش علمی بهترین ابزاره،اما انگیزههای شخصی، مستقیم یا ناخودآگاه ساینتیستها را هم تحت تاثیر قرار میده و باعث میشه از روش علمی و پرسشگری انتقادی فاصله بگیرند.(۱۲)
دوم اینکه رفتارهای افراطی در فضای سیاسی فقط ذهن طرفداران اون رفتارها را نمیبنده، بلکه میتونه به گارد فکری مخالفان هم تبدیل بشه. آخر هم اینکه هنوز چیزی اثبات یا رد نشده و کاملا ممکنه تهش ویروس کاملا حاصل جهش طبیعی بودهباشه؛ (۱۳)
ولی این نظام انگیزشی که اتفاقا جلوی روش علمی رو میگیره و گارد جامعه علمی و وابستگیش به فاندهای تحقیقی و انگیزه سکوت سازمانهای دولتی همه جای تامل داره. اکر هنوز اینجایید، مرسی و تا بعد! (۱۴)
این لینک اون بیانیه لنست؛ که پیتر داسزاگ هم نویسنده پنجمشه:
به لطف آقای شنبهزاده، مستند زخمه بر زخم رودیدم که بیوکآقا تارنواز گمنام و خلوتگزیده مراغهای را معرفی میکنه. از بیوکآقا قبلا چند تا ویدیو دیده بودم و به خصوص همراهیش با آواز امید مظهری کار پرحس و تاثیرگذاری بود. برام سوال بود که چرا اینقدر اسم بزرگی داره (۱)
در حالی که به نظرم با اینکه نوازنده خوب، ولی دور از استادی و این شهرت میومد. دیشب حس کردم این مستند که نقطه شروع نامداری بیوکآقاست جواب این سوال رو میده. بیوکآقا نمود خارجی تصور مُثُلی خیلیها از موسیقیدان سنتیه: (۲)
پیر آشفتهحال و گوشهنشینی که حدیث سرگشتگیهاش رو به زبان ساز و بدون توجه به جهان و هرچه در او هست بیان میکنه. از اون گذشته پیشیگرفتن مهارت هنریش از ظاهر و وضع زندگیش شگفتی ایجاد میکنه؛ (۳)