Thread by @Seda_Ozen

Ecole des Beaux Arts’da eğitim görmüş mimar Constantin Pappa’nın tasarladığı bilinen yapılar arasında en görkemlilerden biri;
Elmadağ’da “Arif Paşa Apartmanı”

Mimar Constantine Pappa’nın Ecole des Beaux Arts’da eğitim gördüğünü özellikle vurguladım, çünkü 1793-1907 arasında Türkiye’den sadece 7 mimar bu okulda öğrenim görmüş; Farra, Pappa, Thadadjan, Vallaury, Vedat Bey (Tek), Zenop, Zipcy

*Makale Pınar Öğrenci tekesin.org.tr/en/wp-content/…

Yıldız Sarayı’nda doktor olarak çalışmış Dr. Arif Paşa’nın 1902 yılında inşa ettirdiği “Arif Paşa Apartmanı”, Paşa’nın 1933 yılında vefatı sonrasında oğullarının adlarını alır.
Bu tarihten sonra yapının giriş kapısına;
“Sarıcazade Abdullah & Osman Apartımanı” ibaresi eklenir.

Sarıca Paşa’nın (vefatı 1811) ailesi, 19.yüzyılda Yunanistan’ın Eğriboz (Evvia) adasından göç ederek İstanbul’a gelmiş.
Yapının projelerini hazırlarken aileden öğrendiğime göre ise; ailenin kökleri Osmanlı Devleti’nin ilk deniz komutanı Saruca Paşa’ya (vefatı 1454) dayanıyor.

Fatih Sultan Mehmed, Rumelihisarı’nın inşasıyla (1452) yakından ilgilenmiştir. Mimar Müslihiddin tasarımı olan yapıda, her bir kule bir Paşa denetiminde inşa edilmiş ve paşaların adları kulelere verilmiştir.
Saruca Paşa Kulesi de, deniz yönünden bakışta sağ üstteki kuledir.

Guillaume Berggren’in 1880 tarihli fotoğrafında Rumelihisarı; sol üstte Zağanos Paşa, sağ üstte Saruca Paşa, sahilde Halil Paşa Kuleleri görülüyor.
Fotoğrafın sol üstünde, Robert Koleji’nin (Boğaziçi Üniversitesi) ilk binası olan, 1871’de tamamlanmış “Hamlin Hall” kadraja girmiş

Arif Paşa Apartmanı’nda (1902)
1. katta yer alan bir dairenin tavanında, bu apartmandan tam 450 yıl önce inşa edilmiş Rumelihisarı (1452) resmedilmiştir. Aileden öğrendiğime göre, ailenin Saruca Paşa’ya dayanan soyu;
Arif Paşa Apartmanı’nda bu şekilde zarifçe belirtilmiştir.

Arifpaşa Apartmanı’nda (1902) bir daire tavanında yer alan Rumelihisarı (1452) panoraması, benim tahminime göre Guillaume Berggren’in fotoğrafından (1880) yararlanılarak -değişikliklerle- resmedilmiş. Arifpaşa Apartmanı, Berggren fotoğrafı ve Rumelihisarı ile içiçe geçmiş öyküsü.

Arifpaşa Apartmanı girişindeki “Salve” ile yeni haftaya merhaba.

Latince selamlama, bizdeki “merhaba” anlamına gelen bu kelimeye, yurtdışında birçok yapının giriş kapısı kemerinde ve yer döşemesinde rastlayabiliriz.

Arifpaşa Apartmanı’nın taşıyıcı sisteminde, dönemin yapılarından farklılaşan bir detay olarak, -fotoğrafta sağ tarafta görülen- demir kolonlar yer almaktadır. Büyük hacimli bazı odalarda, kargir duvar içine demir kolonlar yerleştirilmiştir.

Arifpaşa Apartmanı’nın projelerini hazırlarken yapıdan çıkarılmış iki demir kolon tespit etmiştik.

O tarihte avluda duran bu demir kolonlar bana Mimar Sinan’ın Süleymaniye Cami avlusunda bıraktığı, Çanakkale Kestanbol granit sütunlarını anımsattı.

Avluda, muhteşem ıhlamur ağacından dolayı pek seçilemeyen bir sokak lambası da mevcuttur. Dökme demirden lamba, havagazı ile çalışıyormuş.

Füreya, Arifpaşa Apartmanı’ndaki ev ve atölyesinde

“Sonra buraya, Arif Paşa Apartmanı’na geldikten sonra tam bir aile hayatı yaşadım. Çok garipti, caddeden sadece 200 metre içerdeyim ve bir aile apartmanındayım.Karşımızda evler var.Onların içerideki hayatlarını az çok seziyorum”

Füreya, Arifpaşa Apartmanı’nda 1. katta bir dairede idi. Fotoğrafta yapının taşıyıcı sistem özelliklerinden olan, duvardaki demir kolonlar dikkatimi çekiyor. Bu kolonlar sadece avluya bakan dairelerde, büyük odalarda var. Ve bir de perde, Füreya’nın bu perde önünde fotoğrafı var.

Füreya, aile apartmanları olan Şakirpaşa Apartmanı yıkıldığında, bir arka sokaktaki Arifpaşa Apartmanı’na taşınmıştı. 1925 tarihli Pervititch haritasında her iki apartman görülebiliyor.
*5 katlı Şakirpaşa Apartmanı yıkılarak, 9 katlı bir işhanı inşa edilmiş.

İstanbul’un İşgal dönemini gösteren ve Talimhane’den çekilmiş bu fotoğrafta da, Arifpaşa ve Şakirpaşa Apartmanları görülebiliyor.
İşgal döneminde, yine mimar Constantine Pappa’nın tasarımı olan Moda’daki Arifpaşa Köşkü işgal edilmişti.
* @SALT_Online arşivi

Talimhane’yi gösteren Pervititch paftasında -en üstte- Arifpaşa ve Şakirpaşa Apartmanları da yer alıyor. Talimhane’de 1940’larda oldukça nitelikli apartmanlar inşa edilmeye başlanacaktı. 2000’li yıllarda ise bu yapılara fazlaca kat ilavesi gelecek, bölge oteller bölgesi olacaktı.

https://twitter.com/Seda_Ozen/status/1353275717623160833

1952 yılına ait bu açılı hava fotoğrafında Arifpaşa Apartmanı ve az bilinen, ahşap kaplı yan cephesi (işaretli), hemen karşısında Surp Agop sıraevleri ve İstanbul kültür hafızasının kayıp bir parçası Şan Tiyatrosu…

Moda’daki deniz feneri, Elmadağ Arifpaşa Apartmanı.

Arif Paşa; Moda’da, yine mimar Constantine Pappa’nın tasarladığı köşkünde ikamet ediyordu. Mimar C. Pappa da Moda’da oturuyordu. Rumelihisarı gibi, Arif Paşa’nın hayatından bir işaret bu barok üsluptaki tavanda yerini bulmuş.

Pınar Kür, uzun yıllar Arifpaşa Apartmanı’nda oturmuştu, biz de yapının projelerini hazırlarken tanışmıştık. Avluda bulunan ıhlamur ağacı, Bir Deli Ağaç kitabına ve aynı adlı öyküye adını vermiştir
“Her gün sabahtan akşama pencerenin kıyısında oturuyorum. Deli ağacı seyrediyorum”

Arifpaşa Apartmanı, Pınar Kür’ün birçok öyküsünde geçer. “Bir Deli Ağaç” ise apartmana dair öykülerden en çok bilinendir.

“Bakıyorum, bakıyorum, bakıyorum, dallarını camlara uzatışına, dört yanını saran kara duvarlardan kurtulmak için hiç durmadan boy atışına”