Thread by @IngridLeijten

Dit draadje verdient wel een kleine follow up.
Ik gaf een aantal voorbeelden van 'onjuiste' of 'misleidende' opmerkingen over #grondrechten.
Maar hoe zit het - in het kort - dan wel? 1/14

https://twitter.com/IngridLeijten/status/1476881927483367428

Als ik het heb over grondrechten, dan bedoel ik de fundamentele rechten die we vinden in de Grondwet en in verdragen zoals het EVRM.
De meeste daarvan zijn niet absoluut (een uitzondering is het folterverbod, folteren mag nooit). Dit betekent dat beperkingen zijn toegestaan. 2/

MITS die beperkingen aan de gestelde eisen voldoen. Die vinden we ook in de Grondwet en het EVRM. De belangrijkste: de Grondwet verlangt in beginsel dat beperkingen in een wet zijn opgenomen waarover het parlement heeft meebeslist. Het EVRM verlangt vooral proportionaliteit. 3/

Dat beperkingen mogelijk zijn is ook logisch. Grondrechten zijn door de jaren heen behoorlijk opgerekt. Onder een breed recht als persoonlijke levenssfeer/privéleven kun je heel veel scharen. Dat je voldoende privacy hebt, niet uit je huis wordt gezet, 4/

maar ook dat je geen last hebt van geluids- of milieuoverlast, dat je geen mondkapje hoeft te dragen... Uitkeringen vallen onder het eigendomsrecht en vergaande vernederende uitingen onder het recht op vrijheid van meningsuiting. 5/

Daarbij komt dat we ook 'sociale' grondrechten hebben als die op gezondheid, wonen, onderwijs en sociale zekerheid. Het is simpelweg onmogelijk om al die dingen absoluut te beschermen. Beperkingen zijn toegestaan om de rechten van anderen te beschermen, of het algemeen belang. 6/

Het fundamentele, GRONDrechtelijke zit hem dus niet in het feit dat beperkingen verboden zijn. De waarborg zit hem in de strenge eisen die aan beperkingen gesteld worden - dat onze volksvertegenwoordigers erover meepraten en beperkingen niet verder mogen gaan dan nodig. 7/

Dus: 'als de Staat last heeft van grondrechten, maken ze gewoon een wet' is an sich niet kwalijk - de Grondwet biedt die mogelijkheid expliciet en wij hebben de personen gekozen die namens ons grondrechten in een complexe context vorm moeten geven. 8/

En natuurlijk is proportionaliteit iets om over te twisten, ook bij coronamaatregelen. En dat mag ook: als je het niet eens bent met het dragen van een mondkapje in de trein, kun je naar de rechter om een rechtvaardiging voor het beperken van jouw grondrecht te verlangen. 9/

Waarbij geldt dat wanneer niet klip en klaar is wat proportioneel is, de rechter vaak het voordeel van de twijfel geeft aan de politieke besluitvorming daarover. De keuze voor bepaalde maatregelen is tot op zekere hoogte politiek, grondrechten geven niet één juist antwoord. 10/

En ik ben de laatste die beweert dat de regering en de politiek altijd goed onderbouwen, en nooit de plank misslaan.
Het punt is: door te doen alsof grondrechten per definitie X verlangen, of Y niet toestaan, doe je de juridische realiteit en het politieke karakter tekort. 11/

ALS je je punt maakt onder verwijzing naar grondrechten, en je (impliciet) beroept op de autoriteit van het recht, DAN moet het wel kloppen wat je zegt. (En dan is 'ja maar zo zou het moeten zijn' geen excuus.) 12/

Grondrechten vormen een belangrijke waarborg, en zouden moeten bijdragen aan vertrouwen in de overheid. (Of in elk geval wantrouwen moeten kanaliseren, door burgers in staat te stellen - voor de rechter - een rechtvaardiging voor beperkingen te verlangen.) 13/

Dat grondrechten op fora als Twitter (steeds meer?) worden gebruikt als stok om mee te slaan, wantrouwen te zaaien en discussies niet op gang te brengen maar meteen dood te slaan, is kwalijk en iets waar ik me zorgen om maak. 14/14