Thread by @WLoon

Een draad over wat Denemarken wel doet, en Nederland niet. Ik was een week Kopenhagen, en liep met een verpleegkundige door een ziekenhuis, sprak met de Deense Van Dissel, keek op een vaccinatielocatie en zag hoe dinsdag alle regels werden opgeheven (vanuit isolatie, want besmet)

Die Deense aanpak is interessant om twee redenen:
1. De regels waren hier praktisch de hele crisis minder streng, of minder lang dan in Nederland
2. De gezondheidsschade is minder groot.

Het is weliswaar ongelooflijk ingewikkeld om landen te vergelijken: hoe hard een virus kan toeslaan is afhankelijk van de bevolking (bijvoorbeeld leeftijdsopbouw), culturele gebruiken (nemen kinderen ouders wel/niet in huis), etc

En Denemarken ligt toch wat meer in de periferie van Europa dan Nederland, het klimaat is anders. Maar Denemarken deed het ook beter dan bijvoorbeeld buurland Zweden (dat ook een eigenzinnig beleid had). Zie bijv het aantal patiënten op de IC

De strategie van Denemarken was wat we de afgelopen jaren ook regelmatig uit de monden van Nederlandse beleidsmakers hebben gehoord, maar wat in Nederland nooit écht is uitgevoerd: het virus "op de hielen" zitten door zo veel mogelijk betrouwbare data te verzamelen.

Dat hoorden we in de zomer van 2020 ook. Er kwam een dashboard, iedereen die zich wilde kon zich laten testen. Maar dat bleek al binnen een paar maanden niet toereikend, daarna is er anderhalf jaar gemodderd in de marge. Onvergelijkbaar met Denemarken

Daar is enorm geïnvesteerd in teststraten: in Denemarken zijn er drie keer zoveel testlocaties dan in Nederland (450 vs 150) terwijl de bevolking drie keer zo klein is (5,8 vs 17,4). Dat mes snijdt aan twee kanten: aan de ene kant worden er véél meer besmette mensen geïsoleerd

Zij kunnen het virus dan niet meer doorgeven, je kunt hun contacten opsporen die mogelijk besmet zijn. Dat maakt dat er minder algemene maatregelen nodig zijn. Aan de andere kant is er heel veel informatie over waar het virus rondgaat, waardoor er gerichter kan worden ingegrepen.

Dat was de Deense strategie, zei Tyra Grove Krause, de topadviseur van de Deense overheid, tegen me: beslissingen nemen op basis van zo goed mogelijke data.

De verwerking van de gegevens is veel beter op orde: waar in Nederland het RIVM soms dagen of weken wacht tot een positieve test wordt doorgegeven (de achterstand was afgelopen tijd opgelopen tot tienduizenden tests), kan het Deense SSI in real time meekijken met de labresultaten

Niet alleen in het testen is er enorm geïnvesteerd. Van praktisch elke positieve test wordt gekeken om welke variant het gaat. Nieuwe varianten kunnen razendsnel worden opgespoord én in de gaten worden gehouden.

Hoe snel gaat een variant rond in huishoudens? Wie belandt in het ziekenhuis? Daardoor kunnen besluiten razendsnel worden bijgesteld. Het plan was in december nog om ouderen niet één maar twee keer te boosteren. Toen bleek dat dat niet nodig was, en werd dat last minute afgelast.

Voor die infrastructuur zijn heel bewuste keuzes gemaakt: de afgenomen tests worden centraal, in twee labs, verwerkt zodat positieve tests snel naar een groot lab gebracht kunnen worden waar de variant wordt achterhaald. Zie dit stuk daarover nrc.nl/nieuws/2021/12…

Een ander voorbeeld: wil je weten hoeveel gevaccineerde mensen in het ziekenhuis belanden? In Nederland moeten twee databases deels handmatig aan elkaar worden geknoopt, een arbeidsintensieve klus. In Denemarken worden die gegevens automatisch aan het BSN-nummer gekoppeld

(Ja, daar zijn privacybezwaren tegen te maken)

En als dan wordt besloten om bijvoorbeeld de vaccinatiecampagne razendsnel uit te breiden kan dat ook. In Nederland duurde het weken voor de boostercampagne op stoom kwam, er moesten nog prikkers worden gezocht. In Denemarken waren de voorbereidingen al weken gaande voor de start

Er moesten nieuwe locaties komen, want de samenleving was open en oude locaties (bijv sporthallen) waren in gebruik genomen. Het lukte daardoor om in twee weken het aantal prikken te vertienvoudigen, met hulp van oa het leger.

Voor Omikron dominant was in Denemarken waren alle 60+'ers geboosterd. Het ging sneller dan de toch al ambitieuze planning van de overheid. Omdat het goed was voorbereid.

Je zou zeggen: waarom heeft Nederland eigenlijk niet ook zo'n Deense strategie? Het is ogenschijnlijk simpel, maar je moet er duidelijke keuzes voor maken: het vergt enorme investeringen, de hele infrastructuur moet ervoor worden aangepast

Dat is juist wat Nederland niet heeft gedaan: er is vertrouwd op de al bestaande infrastructuur van de GGD's en kleine labs. Er is hier geprobeerd de crisis te beheersen met de bestaande infrastructuur. In Denemarken was er een plan en daar is de infrastructuur op gebouwd.

Lees meer in mijn interview met Tyra Grove Krause, 'de Deense Jaap van Dissel', die ook vertelt over hoe zij de toekomst ziet nrc.nl/nieuws/2022/01…

En hier een reportage, waaruit ook blijkt hoe belangrijk vertrouwen in de overheid is nrc.nl/nieuws/2022/02…