Thread by @KriptoTurkiye81

Jeton Ekonomisine Giriş💥

Arkadaşlar KEMERLERİ BAĞLAYIP, ÇAYINIZI VE NOT DEFTERİNİZİ ALMAYI UNUTMAYIN! Söz verdiğimiz gibi jeton Ekonomisine giriş yapıyoruz, buyrun flood’a 🤓

Jeton Ekonomisine ilk parametresi Arz ve Market Hacmidir. Piyasa Değeri kriptonun piyasadaki toplam değerini gösterir. Bu değeri jetonun fiyatını piyasada olan jeton sayısıyla çarparak buluruz Marketcap'i yüksek olan bir jetonun 5 katına çıkması biraz daha zor olabilir

Düşük marketcap değerinin 5 katına çıkması daha muhtemel görülür. Son zamanlarda tahmini piyasa değeri kavramı ortaya çıkmıştır. Bu kavram, projenin tüm jetonları dolaşımdaysa teorik anlamdaki piyasa değerini gösterir. Özellikle piyasa değerine yüzdece bakmak oldukça önemlidir. +

Örneğin, Dogecoin 18 Milyar$ gibi bir piyasa değerine sahiptir ve dolaşımda 132 milyar adet Dogecoin bulunur. Bir diğer taraftan Aimedis(AIMX) jetonuna bakalım. Aimedis 240 Bin$ gibi bir piyasa değerine ve dolaşımda 3,5 milyon adet AIMX jetonuna sahiptir. +

Bu noktada Aimedis projesinin 5 kat artması Dogecoin’in 5 kat artmasına göre daha muhtemel görülebilir. O yüzden piyasa değerini iyi okumak gerekir. Bunu yaparken piyasada dolaşan jeton miktarlarına bakmamız gerekir. Yani, jetonun Arz miktarları. +

Toplam Arz ve Dolaşımdaki Arz. Toplam Arz, projenin tüm jetonlarının toplam sayısını gösterir. Bir jetonun maksimum arzı sınırlıysa buna hard cap adını veririz. Hard cap, bir sayıyı ifade etmekten çok, sınırlı olan bu duruma denir ve bu yaklaşım genellikle deflasyonist olur. +

Deflasyonist yaklaşımlar, jetonların piyasa girmesi (vesting/salınım) durumuna göre değerlendirilir. Enflasyon yaratmaması adına salınım miktarı dengede gitmeli veya jetonun bir kısmının yakılarak enflasyon yaratmaması hedeflenir. Bunun örneklerini görebilmek mümkündür. +

Maksimum arzdan enflasyon oluşmaması için istenen miktarı çıkararak toplam arza ulaşırız. Örneğin bitcoin hard cap’i belli olan ve salınımlara göre enflasyon dengesi kurulmak istenen bir değerdir. Buna halving adı verilir. Nedir bu halving? +

Her 4 yılda bir bitcoin kazanımı yarı yarıya düşerek toplam arza doğru ilerler. Şu anda 6.25 BTC blok ödülü bulunur. Önümüzdeki yıllar içinde bu miktar yarıya düşerek 3.125 BTC miktarına gelecek ve bu oranda devam edecek. +

Deflasyonist jetonlara diğer bir örnek ise Ripple, Cardano diyebiliriz. Bunlar Hard Cap (Maksimum Arzı) belli olan ve enflasyona karşı jeton yakabilen kripto paralardır. O yüzden bir jetona bakarken enflasyonist/deflasyonist olup olmamasına bakmak önemlidir. +

Bitcoinin maksimum arza sahip olması demek, yatırımcıların bitcoin tuttuğunu ve ileride şu andan fazla değer aracı olarak kabul edilebildiğini görebiliriz. Jetonların arzlarının sınırı olması, sınırsız arza sahip jetonlara oranla daha olumlu olarak görülebilir. +

Taa ki Ethereum gerçeğini görene kadar. Ethereum arzı belli olmayan (sınırsız demek doğru olmaz) enflasyonist bir coindir. Fakat deflasyonist yaklaşımlara göre kötüdür yorumu yapmak oldukça yanlış olacaktır. O yüzden enflasyonist jetonlara diğer açılardan bakmak gerekir. +

Bu noktada enflasyonist jeton, toplam arzı sınırsız/belli olmayan anlamına gelir. Örneğin: Ethereum, Cosmos ve ABD doları gibi. Enflasyon, satın alma gücünün düşmesi anlamına gelir. Enflasyonist yaklaşımlarda piyasaya giren jetonlar enflasyonu ve değerini etkiler. +

O yüzden piyasaya jetonların girişlerini iyi takip etmek gereklidir. Gelelim Dolaşımdaki Arz miktarlarına. Dolaşımdaki Arz bugüne kadar piyasaya giren jeton miktarını gösterir. Bu sayıya bakarak jetonların girişlerini ve toplam arzı varsa o sayıya göre yorumlayabiliriz. +

Genellikle dolaşım arzı, toplam arza yakın olan jetonlar için volatilitenin(oynaklık) daha düşük olması beklenir. Bu da aşırı fiyat oynamalarını dengeleyebilir diyebiliriz. Fakat şunu unutmamak gerekir, bu piyasada kesin diye bir kavram yoktur.Kendiniz en güvenilir rehbersiniz. +

Örneğin, Near Protocol 1 milyar adet toplam arza sahiptir ve dolaşımda 631 milyon adet Near vardır. Bu da ilerleyen günlerde dolaşıma Near girmesiyle enflasyon oluşturabilir ve fiyatı etkileyebilir. Diğer bir taraftan toplam arza ulaşan jetonlara bakabiliriz. +

Örneğin, YearnFinance(YFI) toplam arza ulaşmış ve enflasyondan daha az etkilenecektir diyebiliriz. Bu sayede oynaklık daha az olacak ve bu projede fiyat dengesi diğerlerine oranla daha stabil olacaktır. Bu konuda da hemfikir olduysak gelelim diğer aşamadaki sorularımıza. +

Peki bu arza ve piyasa değerine ulaşan jetonlar ilk olarak nasıl piyasaya girdi? Bunun cevabı 2’e ayrılır. Coinler/Jetonler genellikle Adil Lansman veya Ön Madencilik gibi 2 yoldan piyasaya giriş yaparlar. +

Adil Lansman dediğimiz kavram, erken erişim, ön madencilik veya kullanıcılara jeton tahsisinin olmadığı durumlarda, başlangıç tarihinden itibaren topluluk tarafından kazanılan ve yönetilen jeton kazanımıdır. +

Küçük bir topluluk tarafından madencilik yapılarak kullanıcılara eşit miktarlarda jeton/coin verilir ve buna Adil Lansman denir. Örneğin, bitcoin, dogecoin ve litecoin adil lansmanı yapılmış kripto projeleridir. +

Ön madencilik dediğimiz kavram ise önceden çıkarılmış/üretilmiş jetonların/coinlerin dağıtımlarının yapılmasıyla gerçekleşir. Bu dağıtım genellikle proje gelişimi için kullanılır. Bunlara örnek olarak, Solana (Sol), Polkadot (Dot), Avalanche (Avax) verilebilir. +

Bu dağıtımlarda bakılması gerekenler, belli bir yüzdeye sahip çoğunluğun olup olmamasıdır. Gerçekten merkeziyetsizlik temelli projeler genellikle bu yüzdeleri yaymayı düşünür. Belli bir kişiye-sınıfa yüksek yüzdeli dağıtımlar ayırmak projeler için olumsuz kabul edilebilir. +

Bunun nedenleri de piyasanın suiistimal edilip edilemeyeceğinden kaynaklanır. Örneğin, dağıtımda yatırım şirketlerine %30 ve üzeri veya belli kişilere %30 ve üzeri ayırmak projeye güveni zedeleyebilir. Sonuçta negatif piyasada, bunların satılması fiyatı olumsuz etkiler. +

Buna satış baskısı diyebiliriz. Eğer satış baskısını dengede tutarak fiyatı stabil ayarlamak istiyorsak, dağıtımın adil olması ve belli cüzdanların yüklü alım yapmamalarını isteriz. Adil ve merkeziyetsiz yaklaşımlar blok zincir felsefesinin temelinde vardır. +

Bu dağıtımları görmek için Icodrops ve messari.io üzerinden de bu alımların örneklerine kolayca ulaşabiliriz. Ayrıca blok zincir işlemlerini takip ederek bu alımları görebiliriz. Örneğin etherscan, bscscan, solscan vb. adreslerinden ulaşıp dağıtımları görebiliriz.

Tabii ki bütün bu bahsettiklerimiz olumsuzluktur diyemeyiz. Fakat yeni bir projenin, bunları dikkate almasını ve Dogecoin gibi sadece bir cüzdanda %25’lik bir kısmına sahip olmasını istemeyiz. O yüzden kendi değerlemeniz, en doğru değerlendirmedir. +

Bazı projelerde ise belli cüzdanlarda yüksek oranları görebiliriz. Bunları hemen olumsuz düşünmemeliyiz çünkü bu cüzdan adresleri akıllı kontratlara, borsalara, projenin akıllı sözleşmelerine ait olabilir. Az önce örnek verdiğimiz Doge’de ise bu cüzdan bir kişiye aittir. +

Bu sebepten ötürü dağıtımları ve cüzdanları iyi analiz etmek gereklidir. Bugün Jeton Ekonomisine girişimize başladık. İlerleyen günlerde kalan kısımları da sizlerle paylaşmaya çalışacağız. Bizi takipte kalmayı ve bildirimlerinizi açmayı unutmayın. 💥💥💥🤓