Thread by @talhaB62

Mina Protocol Staking Rehberi – 2
Daha önce yazdığım staking rehberindeki bazı bilgilerin güncellenmesi nedeniyle yeni staking rehberi sizlerle.

#MinaProtocol #MINA

Öncelikle yukarıdaki tablo üzerindeki seçeneklerden hızlıca bahsedip, ardından Mina staking sisteminin teknik detaylarından bahsetmek daha uygun olur diye düşünüyorum.

Cüzdanda mı borsada mı stake etmeliyim?
Seçim sizin, ancak en soranlara cüzdanda staking öneriyorum çünkü bakiyenizi cüzdanda stake ettiğinizde Mina’larınız üzerinde tek söz sahibi siz oluyorsunuz, bakiyenizi herhangi bir borsaya vb. merkezi kuruma emanet etmemiş oluyorsunuz.

Ayrıca cüzdanda staking, sizi Mina ağında söz sahibi yapıyor ve eğer fee alan bir validatörde stake ederseniz bu durum validatörü node çalıştırmaya teşvik ettiği için Mina ağının merkeziyetsizliğinin kuvvetlenmesine de fayda sağlıyorsunuz.

Cüzdanda hangisi validatörü tercih etmeliyiz diye soran olursa, #MinaTürkiye topluluğunun kurucularından olan Piconbello ve TheNOP’u tercih etmeleri naçizane tavsiyemdir. Çünkü her ikisi de Mina GFM’lerinden ve Mina ekibi ile imzaladıkları antlaşma gereği 4 yıl boyunca ++

node çalıştırma zorunlulukları var.
. Bunun yanında, Mina’da ödül dağıtımları manuel yapıldığı için herhangi bir sorun yaşamanız durumunda direkt Türkçe iletişime geçip, detaylı bilgi alabileceğiniz validatörleri seçmeniz önem arz ediyor.

Ben bu iki validatörün de Telegram gruplarına üyeyim, orada hangi gün kaç blok bulundu, bu dönem ödül az mı olacak çok mu olacak vb. her konu sohbet ortamında devamlı takip ediliyor. Tabloda yer verdiğim tüm delegeler, Mina ağında en çok tercih edilen 10 delege arasında.

Daha önceki floodda Amsterdam Stake Club adıyla bahsettiğim validatör, "TheNOP io" adıyla yeniden markalaşmaya gitti. Kendisi Mina’nın yanısıra Avax, Cardano, Agoric vb. projelerde de validatörlük/core validatörlük hizmeti sunuyor. Yeni markasıyla başarılar dilerim. @Emre_NOP

TheNOP io
Web: thenop.io
Telegram Grubu: t.me/thenopio
Twitter: @Emre_NOP

Piconbello, Mina’nın seed teknik destekçileri arasında yer alıyor. bkz. minaprotocol.com/tr/blog/seed-p…
Web: mina.piconbello.com
Telegram Grubu: t.me/piconbello
Twitter: @piconbello

Mina Explorer
Web Site: docs.minaexplorer.com/minaexplorer/s…
Discord: discord.gg/bfvXkPMK
Twitter: @_garethtdavies

Auro
Web: aurowallet.com/mina-staking-g…
Telegram: t.me/aurowallet
Twitter: @BitCat365

Borsalar üzerinde stake etmek isteyenler için kısaca özet geçip, en altta da Mina cüzdanlarına dair bilgi vereceğim.
Binance ve OKX’te Mina stake ederken bakiyenizi tabloda belirtilen sürelerde kilitlemeniz gerekiyor. ++

Ödüller günlük dağıtılıyor ancak kilit süresi tamamlanmadan anaparanızı çekmeniz durumunda o güne dek size gönderilen stake ödülü anaparanızdan kesiliyor.
Kraken ve Coinlist’te ise staking için kilit yok Bakiyenizi tuttuğunuz süreye karşılık gelen miktarda ödül alıyorsunuz++

yıllık ödül oranları yine tabloda yer alıyor.
Coinlist, Mina yatırma ve çekme işlemlerini genelde uzun süre bekletiyor. Bakiyesini Coinlist’ten çekmek isteyenlerin 25-30 gün bekletildiğine bile şahit oldum, kesinlikle tavsiye etmiyoruz. Kraken’de böyle bir şe olacağını sanmam.

Borsaların Mina staking duyuruları:
Kraken: blog.kraken.com/post/12470/ear…
OKX: okex.com/support/hc/en-…
Binance: binance.com/tr/earn/MINA
Coinlist: coinlist.co/help/informati…

-Kullanabileceğiniz Mina Cüzdanları-
AURO WALLET
Web: aurowallet.com üzerinden Auro’yu kullanabileceğiniz ilgili app marketlere ulaşabilirsiniz.
Auro, Android, iOs ve Chrome eklentisi olarak çalışıyor.

@NakoTurk tarafından hazırlanan Auro Wallet kullanım ve cüzdan üzerinden staking rehberi:

CLORIO WALLET
Web: clor.io, web ve masaüstü sürümleri bulunan bir cüzdan.

Cüzdanların ikisi de Mina’nın resmi cüzdanı değil. Çünkü ekip, bu tip uygulamaların kendilerince değil, topluluk tarafından geliştirilmesini istiyor.

İki cüzdanın da güvenlik denetimleri Mina tarafından yaptırıldı ve güvenilir oldukları Mina resmi kanalları üzerinden duyuruldu:
Auro Wallet: link.medium.com/yV1RJirHDib
Clorio Wallet: link.medium.com/v51Xj7TFXhb

Gelelim stake sisteminin işleyişine… Mina stakingindeki birkaç ekstradan bahsetmek istiyorum. Bunların birincisi, total supply enflasyonunun üzerinde staking geliri elde etme imkanı. Mina ağı başta yıllık 12%’den başlayıp, zaman içerisinde azalarak++

4. yılın sonunda 7%’ye sabitlenecek bir enflasyon oranı ile çalışacak şekilde dizayn edilmişti. Ancak daha sonra Mina holderlarını ve dışarıdaki yatırımcıları Mina stake etmeye teşvik etmek amacıyla “supercharged/güçlendirişmiş” stake sistemi hayata geçirildi.

1 Mart 2021 orijinli olarak çalışacak bu yeni sistemde ödül oranları yıllık 24%’ten başlayıp, 15 ay içinde 12%’ye kadar düşecek şekilde belirlendi. Oranlar 12%’ye düştükten sonra yine eski programda olduğu gibi 4. yılın sonunda 7%’ye düşüp, sabitlenecek.

Mina’nın toplam arz enflasyonunun yıllık 12% olduğu göz önünde bulundurulduğunda 12%’nin üzerinde oranla staking geliri elde etmek, hiçbir şey yapmadan enflasyonun üzerinde kazanç anlamına geliyor.
Bundan geçenki floodumda da bahsetmiştim:

https://twitter.com/talhaB62/status/1502651721994186756

Mina’nın toplam arzı yıllık 12% enflasyonla artıyor ve şu anda staking apy 18-20% civarında. Civarında diyorum çünkü Mina stakinginde ödüller net değil, bunun sebebi de Mina altyapısında devamlılığı sağlayan bir unsur olarak şans faktörünün de yer alması.

Bildiğiniz üzere staking ödülleri, networkte bulunan blokların üretimi neticesinde ortaya çıkıyor. Diğer birçok chainden farklı olarak Mina’da blok üretim mimarisi, hangi validatörün hangi bloğu bulacağı önceden bilinmeksizin çalışıyor.

Bloğu bulma ihtimali, validatörün nodeunda stake edilen Mina sayısıyla doğru orantılı olarak artıyor ancak yine de validatörün bloğu bulma ihtimali kesin olmuyor. Mina’da blok time yüksek olduğu için o slotta üretilmesi gereken bloğun validatörden kaynaklı bir sorun nedeniyle++

+üretilememesi durumunda 3 dakikada gerçekleşmesi gereken işlemler 3 dakika sonraki bloğa ötelenmiş olmaması için aynı bloğu birden çok validatör üretiyor ve bloklar arasında boşluk olması önleniyor. Bu yönüyle devamlılığı güçlendiren bu sistem, aynı zamanda kısa vadede staking++

+gelirlerinde oynaklığa sebep olabiliyor ancak uzun vadede ağ genel ortalaması yakalanıyor.

Örn. siz Mina’larınızı X validatörün havuzunda stake ediyorsunuz. Ağ ortalamasına göre tam 10 Mina ödül almanız gerekirken bir dönem 10 Mina ödül alıp, diğerinde 8 Mina ya da 12 ödül alabiliyorsunuz. Dönemler arasında oynaklıklar olsa da uzun vadede yine ağ ortalaması yakalanıyor

Bu temel bilgilerden sonra Mina’yı ne zaman stake etsem, ne kadar ödül alırım vb. sorular üzerinden sistemin bize dönük tarafının işleyişine…
Öncelikle Mina’da staking sistemi, kilitsiz olarak çalışıyor ve epoch adı verilen yaklaşık 15’er günlük periyotlardan oluşuyor.

Stake ettikten sonra işleminin aktivasyonu, 2 epoch yani yaklaşık 1 ay sürüyor. Stake işlemini başlattığınız günün mevcut epochun bitişine olan uzaklığına bağlı olarak tarafınıza ilk ödül gönderimi, 30-45 gün içinde yapılıyor. Daha sonraki ödüller, her 15 günde bir gönderilir.

Burada kavranması gereken önemli şeyler var. Örn. bakiyenizi stake ettikten sonra 2 epoch boyunca ödül almıyorsunuz ama bu süre boş geçmiyor. Mina’da sistem, cüzdandaki bakiyeyi 2 epoch sonra görüyor. Çünkü Mina ağı tepeden tırnağa #snark adı verilen #zk sistemiyle çalışıyor.

Peki sistem stake ettiğiniz bakiyeyi 2 epoch sonra görünce ne oluyor? Size ilk ödül de 2 epoch sonra veriliyor çünkü sistem sizi ilk kez 2 epoch sonra staked bir cüzdan olarak görüyor.

Böyle bakınca yakalamamız gereken detay şu, “cüzdanı stake ettiğimi 2 epoch sonra görüyorsa cüzdandan bakiyeyi çektiğimi de 2 epoch sonra görmeli ve ilerde cüzdanımı boşaltsam da bana 2 epoch boyunca daha ödül vermeli.”

Evet, sistem aynen bu şekilde çalışıyor. Cüzdanda staking namına yaptığınız tüm işlemler 2 epoch yani 1 ay geriden geliyor. Bir de cüzdandaki bakiyelerin sistem tarafından epoch sonlarında görülmesi durumu var. Cüzdanınızı stake ettikten sonra bu durum anında sistem tarafından++

+görülmüyor. Sistem, epoch sonlarında cüzdanların snapshotını alıyor daha sonrasıyla ilgilenmiyor.
Yani örneğin 24 epochta isek ve bu epochun bitmesine 2 gün varsa, bakiyeyi cüzdana gönderip, stake edip, epoch sonun da sistemin cüzdandaki bakiyeyi not etmesini sağlayıp++

+25. epoch başladıktan yaklaşık 1 gün sonra bakiyeyi cüzdan dışına çekebiliyoruz. Stakingin bozulmaması için stake ettiğiniz bakiyeyi epoch sonundan 1 gün önce cüzdana çekip, yeni epoch başladıktan 1 gün sonra cüzdan dışına çekebiliyorsunuz ve bu, alacağınız ödülde herhangi bir++

+eksikliğe vs. sebep olmuyor çünkü Mina’da staking, kilitsiz çalışıyor.

Daha önceki floodlarım:
1-) Snarkları Bizzat Kullanmak - #ProofOfAlpha

https://twitter.com/talhaB62/status/1484261752720273412

2-) Mina zk-Snarkları nasıl kullanıyor? Günlük yaşamdan bir örnek üzerinden anlatım:

https://twitter.com/talhaB62/status/1477652672824197132

3-) MINA’nın arzı hızlı mı artıyor?

https://twitter.com/talhaB62/status/1502651721994186756

4-) @MinaProtocol Stake Sistemine Tokenomics ile Birlikte Bakış ve Staking Rehberi:

https://twitter.com/talhaB62/status/1478754929309368320

unroll @threadreaderapp