Thread by @DawidKamizela

@MarcinNiedbala opisuje dziś wysokie piętro OPL więc ja dla odmiany zajmę się jej drugim końcem a więc systemami VSHORAD.

Dokładniej jednym z ich bardziej nietypowych i awangardowych przedstawicieli, wokół którego narosło ostatnio wiele mitów - tj. systemem Starstreak. 1/

Właściwie to zacząć należy od wyjaśnienia poziomów/warstw z jakich składa się współczesna OPL. W dużym uproszczeniu mówimy o 3 głównych klasach systemów, tj. MRAD, SHORAD i VSHORAD. Każda z nich ma swoją niszę i co oczywiste najlepiej gdy wzajemnie się uzupełniają 2/

Nie odbiegając zbytnio od tematu, VSHORAD czyli obrona bardzo krótkiego zasięgu jest najniższą z owych 3 warstw i dotyczy systemów o zasięgu do 10 km i pułapie 5 km.

Do systemów VSHORAD zalicza się np. Stingery czy Pioruny ale też cięższe RBS-70, Mistrale czy Starstreak 3/

Jednocześnie do VSHORAD zaliczają się również systemy o zupełnie innej aparycji, czyli samobieżne zestawy artyleryjskie takie jak Loara czy Marksman czy kombinowane artyleryjsko-rakietowe jak IM-SHORAD czy nasza Pilica.

Ok, wracamy jednak do bardziej poręcznego Starstreaka. 4/

Rakietowy VSHORAD taki jak Piorun czy Starstreak to bowiem w pewnym sensie "broń biednych" cechująca się w porównaniu do bardziej kompleksowych rozwiązań mniejszymi kosztami opracowania i pozyskania. Co pozwala na znaczne nasycenie nią SZ w tym tych o ograniczonym budżecie. 5/

Żeby zrozumieć dlaczego Starstreak wygląda jak wygląda należy sięgnąć 60 lat wstecz, tj. do okresu gdy na uzbrojenie trafiły pierwsze ręczne rakietowe systemy przeciwlotnicze. Radziecka Strzała-2 i amerykański Redeye. Obydwa dysponujące głowicami naprowadzanymi na podczerwień. 6/

Lekkie, proste w obsłudze bo należące do syst. "odpal i zapomnij". Brytyjskie SZ też zapragnęły mieć podobne systemy, jednak nie podobała im się ich niska skuteczność wynikająca z małych możliwość detektorów IR 1 generacji. 7/

By skutecznie naprowadzić się na cel wymagały dużego kontrastu pomiędzy nim a otoczeniem. Stąd możliwość zwalczania celów tylko w tylnej półsferze czyli tam gdzie dzięki dyszom silników sygnatura termiczna była największa oraz ich podatność na zmylenie za pomocą flar 8/

Brytyjczycy postanowili więc zarzucić układ w którym "pocisk wie lepiej" i dorzucić do układu naprowadzania człowieka który utrzymując cel w celowniku pozwalał na przekazanie do pocisku komend korekcyjnych odnośnie jego toru lotu. 9/

Taką metodę naprowadzania nazywamy MCLOS (Manual Command to Line of Sight), w teorii jest ona pewniejsza niż własna głowica naprowadzania ale wymaga dobrze wyszkolonego operatora.

Zgodnie z tym założeniem skonstruowano pociski Blowpipe i Starburst. 10/

Pierwszy z nich został na dość dużą skalę użyty bojowo. Np. przez obydwie strony konfliktu o Falklandy. Na około 100 odpaleń zanotowano jednak jedynie 2 trafienia (sic!).

Okazało się że przy kiepskiej pogodzie czy w nocy operatorom trudno było śledzić cel. 11/

Kolejnym utrudnieniem było jego gwałtowne manewrowanie za którym "nie nadążali" operatorzy.

Spowodowało to ewolucyjne zmiany w systemie, wprowadzenie celowników optycznych jednak prawdziwą zmianę przyniósł system Starstreak. 12/

Powodem jego pojawienia było rosnące zagrożenie ze strony śmigłowców szturmowych i przenoszonych przez nie kierowanych pocisków przeciwpancernych.

Te tzw. pop up targets oznaczały że nowy system musiał dysponować bardzo dużą prędkością. 13/

Stąd zresztą nazwa zwycięskiego projektu - High Velocity Missile zaoferowanego przez firmę Shorts (później Thales).

Sam HVM mierzy 1.4 metra, ma średnicę 13 centymetrów oraz masę 16.8 kilograma i składa się z aż 3 stopni. 14/

- pracującego tylko w tubie startowej przyśpieszacza
- silnika marszowego który na dystansie zaledwie 400 m rozpędza pocisk do prędkości ponad 1.3km/s
- beznapędowego stopnia "bojowego" w postaci 3 "strzałek"

To głównie one czynią Starstreaka tak specyficznym 15/

Każda strzałka ma 40 centymetrów długości, 22 milimetry średnicy oraz waży 900 gram z czego 450 to materiał wybuchowy z zapalnikiem uderzeniowym ze zwłoką

W locie 3 strzałki tworzą "konstelację" w której każda znajduje się nie dalej niż 1.5 metra od 2 pozostałych. 16/

Za naprowadzanie strzałek na cel odpowiadają generowane przez układ celowniczy 2 wiązki laserowe. Mamy więc do czynienia z bardzo specyficznym, przeciwlotniczym "beam riderem". 17/

Uzupełnieniem tego arcyciekawego z technicznego punktu widzenia pocisku jest układ celowniczy który wykorzystuje kamerę światła dziennego oraz we współczesnych wariantach kamerę termowizyjną. 18/

System posiada też kilka wariantów wyrzutni. Zarówno samobieżne osadzone na platformach gąsienicowych i kołowych jak i mniej lub bardziej przenośne, przeznaczone dla 1 lub 3 pocisków.

Z pewnością to właśnie te ostatnie trafią na Ukrainę

19/

Dla wytrwałych, moja opinia dot. porównania Starstreaka z już obecnymi na Ukrainie Piorunami i Stingerami.

Tak szybkie wprowadzenie ich użycie było związane m.in z tym że na poziomie filozofii użycia (Stingery) czy podobieństw konstrukcyjnych (Pioruny) 20/

Były one tożsame z używanymi od lat w UKR SZ zestawami Igła.

Tutaj nie ma tego podobieństwa i operatorów należy "przestawić" na zupełnie inny system naprowadzania a więc i choćby taktykę użycia wobec danych typów celów. 21/

Do tego dochodzi mniejsza mobilność "przenośnego" Starstreaka, który w swojej "lekkiej" naturze predysponowany jest do wykorzystania z quasi stałych pozycji, takich jak np. dachy budynków. 22/

Również sposób naprowadzania i głowica bojowa podpowiada pulę celów wobec których system może być bardzo skuteczny (np. śmigłowce szturmowe i samoloty szturmowe Su-25 wyposażone w nowoczesne systemy przeciwdziałania) 23/

Oraz takie wobec których jego użycie może być bezcelowe, BSP klasy mini których trafienie za pomocą 3 oddalonych o 1.5 metra "strzałek" może być trudne a spracowanie zapalnika uderzeniowego równie wątpliwe. 24/

Co ciekawe jest jedna nisza w której Starstreak ma niekwestionowaną przewagę nad Piorunem czy Stingerem.

Dzięki napr. w wiązce laserowej może być bez problemu użyty nie tylko wobec celów powietrznych ale i morskich czy lądowych stanowiąc namiastkę pocisków przeciwpancernych 25/