Thread by @mayurjoshi999

"मी"
हा लेख वाचून झाल्यानंतर किंवा वाचत असतानाच मध्ये मध्ये शांतपणे डोळे मिटा व हा विचार करा.
आजूबाजला एखादे टेबल असेल तर ते "मी" आहे असा विचार करू शकते का. किंवा त्याला असा फिल देखील असेल का?

माझा स्वतःचा हात जरी जिवंत वाटत असला तरी देखील त्याला स्वतःच्या अस्तित्वाची "मी" आहे अशी जाणीव असते का? मी आता हलणार नाही किंवा मी आता अजिबात बोट हलवणार नाही असा विचार तो करू शकतो का?
तुमच्या शरीरातील कोणत्याही अवयवाला या पद्धतीने "मी" आहे ही जाणीव आहे का?

माझ्या मनात जो विचार येतो त्या विचाराला देखील "मी" आहे अशी जाणीव असते का? तो फक्त येतो आणि जातो. त्याला मी आलो, मी गेलो अशी जाणीव असते का?

एक लक्षात येईल की या कोणत्याच गोष्टींना मग भले त्या निर्जीव वाटू देत किंवा जिवंत वाटू देत त्यांना "मी" ही जाणीव नाहीच आहे.

मग आपल्या आत मध्ये असे काय आहे ज्यामुळे आपल्याला "मी" ही जाणीव सतत असते. अगदी लहानपणापासून म्हणजे अगदी जन्माला आल्यापासून "मी"ही जाणीव आत्तापर्यंत कायम सतत सोबत आहे.

जर का नीट निरीक्षण केले तर तुम्हाला आढळून येईल.
कोणताही विचार घ्या त्यामध्ये मी हे जाणीव असतेच.

मी शाळेत जातो. मी आनंदी आहे. मी दुःखात आहे. मी त्रासात आहे. आकाशात चांदण्या आहेत ( हे कोण बघताय? मीच. म्हणजे indirectly मी येथे पण आहे)..

आयुष्यामधील कोणतेही घटना किंवा विचार आठवा. "मी" कधी नव्हतो असा कोणताही क्षण तुम्हाला सापडणार नाही.

परंतु आपले लक्ष मी कडे नसते तर आपण काय अनुभवत आहोत याकडे असते त्यामुळे मन सैरावैरा भटकत राहते.
मी आनंदी आहे किंवा मी दुखी आहे किंवा मी अपमानित आहे किंवा मी प्रेमात आहे. या सगळ्या गोष्टींमध्ये आपले मन आनंद किंवा अपमान किंवा प्रेम या भावनांकडे बघते

परंतु जो कायमस्वरूपी "मी" जो या सर्व भावना आणि अनुभव अनुभवत आहे त्याकडे मात्र बघत नाही.

भले मी प्रेमात पडलो किंवा माझा प्रेमभंग झाला तरी या दोन्ही घटनांमध्ये "मी" होतोच. म्हणजेच थोडक्यात त्या "मी" समोर कोणतीही घटना व कोणताही अनुभव आला तरी त्याच्यावर काहीही फरक पडत नाही.

परंतु आपण त्या "मी" कडे न बघता तो मी काय अनुभवत आहे याकडे बघत असल्यामुळे आनंद व दुख या दवैतमध्ये आपण अडकून राहतो.

अजून एक समर्पक उदाहरण देतो. जर तुम्हाला आकाशाकडे बघायला सांगितले तर तुम्ही काय बघावे व काय सांगाल?

तुम्ही सांगाल आकाशात इंद्रधनुष्य आहे किंवा आकाशाचा रंग निळा आहे किंवा पक्षांचा थवा, पतंग किंवा विमान आकाशात उडत आहे वगैरे वगैरे. परंतु यातील कोणतीच गोष्ट म्हणजे आकाश नाहीये. या सर्व गोष्टीही आकाशाच्या पटलावरती येणाऱ्या व जाणाऱ्या आहेत.

आकाश तसेच स्थिर निरंतर व कोणत्याही रंगाचे देखील नाहीये. तसेच "मी" असतो. आकाशाकडे भक्तांना ज्या पद्धतीने आपण प्रत्यक्ष आकाशा पेक्षा आकाशाच्या पटलावरती येणाऱ्या गोष्टींमध्येच हरवून बसलो तसेच आयुष्यातील प्रत्येक अनुभवाबाबत आपले होत असते.

अनेक विचार त्या मीच या अथांग व अनंत पटलावर येतात आणि जातात परंतु आपले लक्ष त्या "मी" कडे नसते तर त्यावर ती येणार्‍या विचारांकडे असते.

त्यामुळेच कोणत्याही परिस्थितीमध्ये असताना आपण सवय लावून घेतली की

त्या अनुभवाकडे बघण्यापेक्षा तो "मी" जो कोणी आहे जो ते अनुभवत आहे त्याकडे बघितले तर समोरील सुख, माज येऊ देणार नाही व समोरील दुःख, निराशा येऊन देणार नाही.

हळूहळू तो मी प्रत्यक्ष जाणवत जाईल. स्थैर्य येऊ लागेल. कोणत्याही परिस्थितीत मन ढासळणार नाही, किंवा त्याचा प्रभाव कमी होत जाईल. याचा परिणाम म्हणून काही काळाने शेवटी सर्व काही मीच आहे ही अनुभूती येईल.

हेच अद्वैत वेदांताचे सार.

#mayurthelonewolf

@KelkarJai @BrahmandSundari @SjAmruta @__aninda @omkarthatte @ROHITKUMBHOJKAR @Nishad_N7
#अद्वैत #nondual #वेदांत #vendanta