ـ #رشتو:
ماجرای شاهکُشی در دوران هخامنشی.
(اول ریتوییت کنید و بعد شروع کنید به خوندن)
دوران هخامنشی یکی از باشکوهترین دوران تاریخ ایران بود. از عدالت و جوانمردی #کوروش، تا قدرت سیاسی و نظامی #داریوش و اقتدار #کمبوجیه و #خشایارشا، دورانی بینظیر رو در تاریخ ایران رقم زد.
٢-
اما این حکومت مقتدر که ٢٢٠سال بر ایران حکمرانی کرد، در اواخر دورانش دچار انحطاط سیاسی، اخلاقی و پریشانی مفرط شد. یکی از معضلاتی که در این دوره اتفاق افتاد، پدیده شوم شاهکشی بود که در سقوط هخامنشیان نقش پررنگی داشت. اتفاقی که از دوران مادها تا زمان حکومت خشایارشا بیسابقه بود.
٣-
اولین مورد شاهکشی که باعث شد تا این بدعت شوم در این سلسله پایهریزی بشه، مربوط به کشتهشدن شاهنشاه هخامنشی، خشایارشا بود. پدیدهای که باعث شد تا شاهان بعدی هم از امنیت جانی در امان نباشند.
۴-
خشایارشا در سال ۴۶۵ پیش از میلاد و بعد از بیست سال سلطنت، با خیانت اردوان (رئیس گارد شاهنشاهی) و یک خواجه به نام سپندمیترا (اسفندمهر) مخفیانه کشته شد. سپس پسر و جانشین خشایارشا که داریوش نام داشت نیز توسط همین دو فرد از بین رفت.
۵-
آنها قصد داشتند اردشیر پسر دیگر خشایارشا را نیز از بین ببرند که اردشیر پیشدستی کرد و اردوان و اسپندمیترا و فرزندان اردوان رو از بین برد. دوران پادشاهی اردشیراول آخرین دوره درخشان در تاریخ ایران بود.
اما بعد از مرگ اردشیر، بدعت شاهکشی بار دیگه از سر گرفته شد.
۶-
خشايارشایدوم، پسر و جانشین اردشیر، بعد از ۴۵ روز سلطنت توسط دو برادرناتنیاش سُغدیان و اُخُس کشته شد. سپس سُغدیان ۶ ماه حکومت کرد و توسط اُخُس کشته شد. اُخُس از این پس با نام داریوشدوم بر تخت نشست و دوران شاهکشی برای مدتی متوقف شد.
٧-
داریوشدوم ١٩ سال پادشاهی کرد و به مرگ طبیعی درگذشت و بعد پسرش اردشیردوم بر تخت نشست. اردشیردوم، دهمین شاه هخامنشی بود. دوران شاهی او دورانی نیمهاستوار بود. هرج و مرج شورش در همهجا دیده میشد و بخشهایی از ایران مثل مصر از خاک ایران جدا شده و به استقلال رسیده بودند.
٨-
اردشیردوم چهار پسر به نامهای اُخس، داریوشدوم، آراسپ و آرشام داشت.
٩-
در ابتدا پادشاه، داریوشدوم رو به عنوان ولیعهد و جانشین خودش انتخاب کرد. ولی داریوش طی ماجرایی مورد غضب شاه قرار گرفت و کشته شد. سپس آراسپ به عنوان جانشین اردشیر انتخاب شد اما آراسپ هم مورد سوءظن شاه قرار گرفت و از ترس مجازات، خودکشی کرد. سپس آرشام به عنوان ولیعهد انتخاب شد.
١٠-
اما پسر دیگر اردشیر یعنی اُخس با کمک برخی از درباریان طی یک توطئه مخفیانه، آرشام رو به قتل رسوندند و از این پس اُخس به عنوان تنها وارث قانونی پدر، ولیعهد شد و کمی بعد پس از مرگ اردشیردوم بر تخت پادشاهی نشست. از این پس اُخس، اسم سلطنتی اردشیرسوم رو برای خودش انتخاب کرد.
١١-
اولین اقدام اردشیرسوم پس از نشستن بر تخت سلطنت، فاجعهبار بود. او شروع به قتلعام تعداد زیادی از شاهزادههای هخامنشی کرد. امری که بعدها باعث قحطالرجال و نبود فرد لایق و سقوط هخامنشیان شد.
١٢-
اما اردشیر به زودی پی به اشتباهش برد و تصمیم گرفت به تثبیت قدرت بپردازه. از همین روی، شروع کرد به سرکوب شورشهایی که از مدتها قبل در ایران و به دلیل ضعف حکومت مرکزی پدیدار شده بود. با سرکوب شورشها، اردشیر تونست کشور رو تا حدودی منسجم کنه.
١٣-
سپس به مصر لشگر کشید و پس از چندین سال که مصر به استقلال رسیده بود، باردیگه مصر رو تبدیل به یکی از ایالتهای ایران کرد.
از این پس ایران برای اولین بار پس از سالها، دوباره اقتدار دوران کوروش و داریوش و خشایارشا رو تا حدود زیادی به دست آورد.
١۴-
اما این دوران درخشان خیلی طول نکشید. اردشیر در سال چهارم سلطنت بود که کشته شد و این آغاز پدیده شوم شاهکشی در دوران هخامنشی بود.
١۵-
ماجرا از این قرار بود که اردشیر وزیری داشت به نام «باگواس خواجه» که بسیار بهش اعتماد داشت. باگواس اصالتا مصری بود. با وجود اعتماد فوقالعادهای که اردشیر به باگواس داشت و اختیارات بیاندازهای که بهش داده بود، اما باگواس از شاه به دلیل خشونت در مصر و کشتار مصریان کینه داشت.
١۶-
این بود که برنامهای شوم چید و پزشک مخصوص شاه رو فریب داد تا در داروهای پادشاه، سم بریزد و بدین ترتیب با دسیسه باگواس، اردشیرسوم شاه هخامنشی به قتل رسید.
این شاهکُشی که پدیدهای شوم در تاریخ ایران و بدعتی وحشتناک بود، آغاز رسمی سقوط هخامنشیان بود.
١٧-
بعد از کشته شدن اردشیر، باگواس تمام فرزندان اردشیر رو قتلعام کرد جز دو نفر. یکی از این دو نفر ارشک بود که فردی جوان و بیتجربه بود. باگواس ارشک رو با نام سلطنتی اردشیرچهارم به عنوان شاه منسوب کرد. اما دراصل قدرت در این زمان در دست باگواس بود و ارشک عروسک خیمهشببازی او بود.
١٨-
ارشک دو سال شاه ایران بود اما از قدرت بیاندازه باگواس ناراضی بود. کمکم قصد داشت تا به طریقی باگواس رو از بین ببره. اما باگواس متوجه شد و ارشک رو نیز مثل پدرش مسموم کرد و به قتل رساند. باگوس سپس تمام خانواده ارشک از پسر و دختر و خواهر و برادر و همسرش رو با سم کشت.
١٩-
همونطور که بالاتر گفتم، اردشیرسوم در آغاز سلطنتش شروع به کشتار شاهزادگان هخامنشی کرد تا مدعی تاج و تخت نداشته باشه. بعد خودش و فرزندانش و فرزندانفرزندانش توسط باگواس کشته شدند. به این ترتیب یک قحطالرجال وحشتناک در دودمان هخامنشی به وجود اومد.
٢٠-
باگواس، در این قحطالرجال، داریوشسوم عموزاده ارشک رو که در این زمان فرماندار ایالت ارمنستان بود و با باگواس رفاقتی قدیمی داشت، به پارس فراخواند و به عنوان پادشاه بعدی تاج شاهی رو بر سرش گذاشت. داریوشسوم از معدود شاهزادگان باقیمانده هخامنشی بود.
٢١-
داریوش زمانی که به تخت شاهی نشست، فردی ۴۵ ساله و باتجربه بود. لذا اولین کاری که کرد، پایاندادن به فتنههای باگواس بود. از همین روی داریوش باگواس رو مجبور کرد تا از همان زهری که به شاهان قبلی داده بود، بخوره و شرش از سر خاندان هخامنشی کم بشه.
٢٢-
اما مرگ باگواس نتونست هخامنشیان رو نجات بده. چون شاهکشیهای باگواس به اندازهای هخامنشیان رو تضعیف کرده بود که به زودی با یورش اسکندر مقدونی و کشتهشدن داریوشسوم، هیچ فرد لایقی برای جانشینی او پیدا نشد و سلسله هخامنشی به کل منقرض شد.
همهچيز درباره اشکانیان #رشتوی_جدید
(اول ریتوییت کنید و بعد شروع کنید به خوندن)
طولانیترین سلسله حکومتی در ایران، حکومت اشکانی بود. این حکومت ۴٧١ سال بر ایران حاکم بود و یکی از درخشانترین و مهمترین دوره از ادوار تاریخی ایران رو رقم زد.
اشکانیان اولین حکومت شاهنشاهی-پارلمانی در تاریخ بودند. درواقع سیستم حکومتی یونانی که به صورت دموکراسی بود، و سیستم حکومت رومی که به صورت آریستوکراسی بود، در ایران اشکانی تبدیل به پادشاهی-پارلمانی (تا حدودی میشه گفت پادشاهی مشروطه) شد.
ایران در دوره اشکانی ٣ مجلس داشت:
١- مجلس شاهی (شامل شاهزادگان دودمان اشکانی)
٢- مجلس بزرگان (شامل اشراف و سیاستمداران متنفذ)
٣- مجلس مهستان (تلفیق دو مجلس بالا)
مجلس مهستان فقط در زمان رویدادهای بسیار مهم مثل تعیین شاه جدید یا حمله قوای بیگانه به کشور تشکیل میشد.
رشتوی جدید:
تاریخچه کتاب #اوستا، بعد از هخامنشیان.
وقتی اسکندر مقدونی به ایران حمله کرد و هخامنشیان رو از بین برد، در اصطخر فارس، یا در تخت جمشید و یا در مکانی که امروز به نام کعبه زرتشت شناخته میشه، کتاب اوستا رو دید.
⤵️⤵️
٢-
این کتاب، کتاب اصیل زرتشت بود که طبق مندرجات آثار قدیمی زرتشتی، بر روی ١٢هزار پوست گاو با خط طلا نوشته شده بود و بنابر اطلاعات تاریخی، یا در آتشکده اصطخر یا کعبه زرتشت یا جایی در تخت جمشید نگهداری میشد.
⤵️⤵️
٣-
این کتاب فقط در مورد آیین زرتشتی نبود. بلکه یک دانشنامه بزرگ از آداب و رسوم آریایی، فرهنگ ایرانی، اسطورههای قدیم ایران، دانش ستارهشناسی، دانش پزشکی و... بود
⤵️⤵️
هنر اصیل و بومی ورنیبافی بیشتر در بین عشایر و روستاهای منطقه ارسباران رواج دارد. به طوری که جمعیت بسیاری از منطقه به تولید این صنعت دستی اشتغال داشته و هزینه امرار معاش خود را از تولید ورنی تامین میکنند.
⤵️⤵️
"ورنی" در میان عشایر شاهسون و روستاهای کلیبر، خداآفرین، هوراند و روستاهای بخش مرکزی، از رونق قابل توجهی برخوردار بوده و در زمان کنونی کشور ما تنها صادرکننده این صنایع دستی است.
⤵️⤵️
نقشه ورنی نشانگر اعتقادات، آداب، رسوم و باورهای مردم این منطقه است و بیشتر در بافت آن از تخیلات ذهنی و شکل حیوانات و پرندگان استفاده میشود. معمولا برای رنگبندی ورنی از رنگهای لاکی، کرم، آبی روشن، سفید و پیازی استفاده شده و در ابعاد مختلف به بازار عرضه میگردد.
⤵️⤵️
ـ #رشتوی_جدید
کمبوجیه، شاه هخامنشی و فرعون بزرگ مصر
ـ #کمبوجیه پسر ارشد #کوروش_بزرگ و شهبانو #کاساندان بود. کوروش به جز کمبوجیه، یک پسر دیگر به نام بردیا و سه دختر به نامهای آتوسا، رکسانا و آرتیستون داشت. بعد از مرگ کوروش، بنابر وصیت او، کمبوجیه بر تخت پادشاهی ایران نشست.
٢-
در دوران پادشاهی کوروش، کمبوجیه از جانب پدر مدتی فرمانروای بابل شد. در کتیبهها و اسناد بازمانده از کوروش به عنوان شاه سرزمینها (معادل شاهنشاه) و از کمبوجیه به عنوان شاه بابل و ولیعهد سرزمینها نام رفته.
٣-
بنابر گزارش هرودوت، کمبوجیه در کنار کوروش در آخرین نبرد با ماساژتها در شمالشرقی ایران حضور داشت ولی کوروش که احتمال میداد این نبرد با شکست (کشته شدن یا اسیر شدنش) به پایان برسد، پیش از آغاز نبرد دستور داد کمبوجیه به عنوان وارث تاج و تخت هخامنشیان به پارس بازگردد.
در ایران باستان، پایان سال و آغاز سال جدید، با سلسلهجشنهایی همراه بود. پنج روز پایان اسفند، (در سالهای پنجهٔ بهیزگ که مدل باستانی کبیسه بود، ده روز آخر سال) جشن فروردگان برگزار میشد. این جشن بهطورکلی به این صورت بود که همه
مردم، خانه و کاشانه خود را تمیز میکردند و بالای پشتبام منزل، آتش میافروختند تا فروهرهای اموات و درگذشتگان، هنگام بازگشت به خانه برای بازدید نوروزی از اعضای خانواده، با دیدن شادی خویشان و پاکی منزل، شادمان بشوند. این سنت به صورت خانهتکانی قبل از عید، تا امروز باقی مانده است.
یکی دیگه از رسوم پایان سال که چهار یا پنج روز مانده به نوروز انجام میشد، جشن #سوری بود که امروز با نام چهارشنبهسوری میشناسیم.
برای آشنایی بیشتر با جشن سوری، اینجا را بخوانید 👇
در ایران باستان بزرگترین گناه، #دروغ بود. دروغ هیچ توجیهی نداشت و چیزهای مثل دروغمصلحتی و دروغسیزده همه ضدفرهنگهای وارداتی هستند و هیچیک ایرانی نیستند.
١/۴
در مهریشت از کتاب #اوستا، یکی از بزرگترین ایزدان ایرانی یعنی #ایزد_مهر مردم را از دروغگویی نهی کرده و به ایرانیان گفته است که از «مهردروج» که دیوی آفریده شده توسط اهریمن است و مردم را به دروغگویی ترغیب میکند، دوری کنند.
٢/۴
اهمیت راستگویی و پرهیز از دروغگویی تا آنجاست که #داریوش_بزرگ در کنار «دشمن» و «خشکسالی»، از دروغ به عنوان سومین رکن بدبختی ملت نام میبرد و از اهورامزدا میخواهد تا ایران را از دشمن و خشکسالی و دروغ، پاک نگه دارد.
٣/۴