Thread by @MPiatkowski1

Niestety w ostatnich godzinach eskalował konflikt Armenia-Azerbejdżan, atakowana jest granica "właściwej" Armenii. Wątek o aspektach prawnych konfliktu. /1
#Armenia #CIL #IHL

https://twitter.com/ArmeniaMODTeam/status/1570047667354619904

Punkt zapalany w stosunkach pomiędzy tymi państwami to oczywiście Górny Karabach. Zgodnie z zasadą uti possidetis iuris, w przypadku rozpadu państw, dawne granice części składowych rozpadającego się tworu stają się granicami międzynarodowymi. /2

Zasada ta przyjęła się w okresie dekolonizacji Afryki w latach 60. XX w. Ostatnio wspomniał o niej w bardzo ważnym wystąpieniu przedstawiciel Kenii w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, wytykając Rosji przykład państw afrykańskich, które uszanowały dawne granice wewnętrzne. /3

Miała również zastosowanie w procesie rozpadu byłej Jugosławii. W czasach ZSRR Górski Karabach miał charakter autonomicznego okręgu w ramach Azerbejdżańskiej SSR. /4

W ramach procesu rozpadowego ZSRR dawna granica związkowa pomiędzy Armeńską SSR a Azerbejdżańską SSR stała się granicą międzynarodową. De iure Górski Karabach jest częścią Azerbejdżanu. /5

W latach 1992-1994 doszło do konfliktu, zakończonego pokojem w Biszek, na mocy którego "zamrożono" status quo. Górski Karabach stał się tzw. quasi państwem, nieuznanym przez społeczność międzynarodową. /6

W 2020 roku Azerbejdżan w wyniku ofensywy odzyskał kontolę nad częścią Górskiego Karabachu. Interwencja rosyjska doprowadziła do zawarcia kolejnego rozejmu, którego "gwarantem" mają być rosyjskie siły pokojowe. /7

W 2020 roku pojawił się spór w doktrynie prawa międzynarodowego dotyczącego legalności działań Azerbejdżanu. Państwo to powołało się na art. 51 KNZ, stanowiący o samoobronie w przypadku napaści zbrojnej. /8

@PBPaszportu @wolski_jaros @PiotrZychowicz

Prof. Tom Roys podniósł, że państwo, które zwlekało z odbiciem okupowanego traci prawo na powoływanie się na art. 51 KNZ: okupacja o charakterze długotrwałym i niekontestowanym nie stanowi "przewległej" napaści zbrojnej. /9

justsecurity.org/73310/the-nago…

Wywołało to polemikę ze strony prof. Dapo Akande, który stwierdził, że o ile istnieje prymat pokojowego roztrzygania sporów międzynarodowych, to art. 51 KNZ jest wyjątkiem od zakazu użycia siły w stosunkach międzynarodowych, a okupacja będąca wynikiem napaści zbrojnej uprawnia...

... państwo do powołania się na samoobronę wynikającej z art. 51 KNZ. /11

ejiltalk.org/use-of-force-i…

Obecne walki to pewne "novum". Zgodnie z art. 51 KNZ odpowiedź państwa na napaść zbrojną powinna mieć m.in charakter proporcjonalny. Czy w związku z tym Azerbejdżan ma prawo do rozszerzania działań zbrojnych przeciwko Armenii "właściwej"? /12

Czy też powinien ograniczyć zakres odpowiedzi zbrojnej jedynie do Górskiego Karabachu? Pytanie o podobnej treści stawiono np. w kontekście japońskiego ataku na Pearl Harbor - czy uprawnia to Aliantów do rozszerzenia działań zbrojnych o np. właściwe Wyspy Japońskie? /13

W 1982 roku Argentyna zajęła Falkandy i pojawiło się również zagadnienie, czy w ramach tego izolowanego konfliktu, Wielka Brytania w świetle art. 51 KNZ może rozszerzyć działania zbrojne chociażby przeciwko bazom argentyńskiego lotnictwa na kontynencie. /14

Tu się pojawia zagadnienie proporocjonalności, jednak komentatorzy uważają, że decyduje skala zagrożenia i wszelkie działania zmierzające do jego usunięcia mają wymiar "proporcjonalny" /15

ejiltalk.org/understanding-…

Armenia jest stroną Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Jest to w założeniach pewien posowiecki odpowiednik NATO. Stronami CSTO jest m.in Białoruś i oczywiście Rosja. /16

Odpowiednikiem art. 5 NATO jest w CSTO art. 4, który stanowi, że napaść na jednego z członków jest traktowana jako napaść na wszystkie strony Układu, stosownie do prawa tzw. samoobrony kolektywnej z art. 51 KNZ państwa-strony powinny udzielić pomocy wzywającemu członkowi. 17/

Armenia właśnie uruchomiła procedurę z art. 4 CSTO pierwszy raz w historii. Czas pokaże jaka będzie reakcja państw-stron i jak zinterepretują one działania Azerbejdżanu (napaść zbrojna/agresja czy samoobrona). /18

https://twitter.com/NeilPHauer/status/1570042320363589634

Jak widzimy, ocena konfliktu z perspektywy ius ad bellum jest bardzo trudna i mająca niestety pewną najgorszą cechę prawa międzynarodowego czyli "miękkość interpretacyjną". Pozostawiam poza wątkiem kwestie samego Górskiego Karabachu i zagadnień dotyczących samostanowienia itd./19

Co jest też bardzo trudną kwestią do rozwiązania: czy Górski Karabach powinien ogłosić niepodległość? czy może liczyć na realizacje swojego samostanowienia w ramach Azerbejdżanu? /20

Abstrahując od wszystkiego, mamy do czynienia z międzynarodowym konfliktem zbrojnym pomiędzy Armenią i Azerbejdżanem, w którym jest stosowane pełne jego spektrum prawne: cztery KG z 1949 i PD I z 1977 roku. /21

@_LOAC_lawyer @Joanna_Siekiera @PatrycjaGrzebyk

Co podkreślamy z @_LOAC_lawyer to, że mało który konflikt będzie miał tak jednoznaczną ocenę z perspektywy ius ad bellum jak agresja Rosji przeciwko Ukrainie. Ale zawsze w takich konfliktach i następnych jakie będą, międzynarodowe prawo humanitarne będzie obowiązywało... /22

...niezależnie od przyczyn i legalności użycia siły. Obydwie strony są zobowiązane do szanowania zasady rozróżniania, powstrzymania się od ataków bezróżnienia i stosowania III KG z 1949 roku względem jeńców wojennych. /23