Thread by @IrBozorg

۱/
آیا #ساسانیان حکومتی دینی داشتند؟

معروف است که ساسانیان حکومتی دینی داشتند، یعنی رکن اساسی حکومتداری‌شان، نه مصلحت دولت، که منفعت #دین بوده است./۱

۲/
در مُهمَل بودن اتّهام چپی/اسلامیِ تعصّب دینی به ساسانیان، قصد داریم که به یک سری اسناد جدیداً ترجمه‌شده ارجاع بدهیم. به سرگذشت نومسیحیان روزگار #شاپور_دوم در متون سُریانیِ معروف به «اَعمال مسیحی». شاهی که به سخت‌کیشی و تعقیب #مسیحیان مشهور است./۲

۳/
داستان از این‌ قرار است که مرزبان اَربیل از دین #زرتشت به مسیحیّت می‌گرود. موبدان اربیل به موبدان‌موبد که در کاخ شاه ساکن است نامه‌ می‌نویسند تا به شاه شکایت کند که مرزبان اربیل نه‌تنها #مسیحی شده، بلکه بدرسمی کرده و آتشکده‌ٔ شهر را به کلیسا تبدیل کرده است./۳

موبدان‌موبد خبر به شاپور میرساند. شاپور تکذیب، از مرزبان دفاع کرده، بر اعتماد او پامیفشرد.موبدان در نشست با شاه اتهامات را تکرار و شاه را تهدید میکنند اگر مرزبان مسیحی شود خب شاه چرا امر نکند که ما به مسیحیت گرویم؟میگویند این مرزبان با ایران طوری رفتار میکند انگار بیوه بی‌شوهرست۴

شاپور اصرار اینان را که میبیند به مرزبان، نامه‌ای نوشته و او را دعوت میکند که به کاخ او بیاید. در نامه تٲکید میکند که موبدان هر پرسشی پرسیدند تو انکار کن، وانگهی که به اربیل بازگشتی هرکار که دوست داشتی بکن!(این مطلب در متنی سریانی آمده در دفاع از اعمال شهدای مسیحی نوشته شده است)۵

شاه از مرزبان در نشستی میپرسد نظرت درباره اتهامات چیست؟ ضمن پرسش، به مرزبان چشمک میزند انکار کن. ذوالاکتاف که خاطره‌اش بر تن اعراب لرزه میافکنده، به مرزبان خود چشمک میزند که تغییر دین را انکار کند
(بنابر مضمون این متون #سریانی در ستایش فضیلت شهادتطلبی در #مسیحیت نگاشته شده‌اند)۶

مرزبان نه انکار بلکه تایید میکند مسیحی شده. روی شاپور را زمین میاندازد و حرف را تکرار میکند. باز شاپور سعه صدر به خرج داده و او را محکوم میکند از مسیحیّت بازگردد و آتشکده‌ای که ویران کرده بازسازد در غیر اینصورت بابت سرپیچی از دستور شاه اعدام خواهد شد(چه فرمان یزدان چه فرمان شاه)۷

نه بابت خروج از مذهب بلکه بابت سرپیچی از شاه. موبدان‌موبد از شاه میخواهد که مرزبان را به او بسپارند. شاه امتناع و او را به اربیل گسیل میکند. مرزبان امتناع میکند. میخواهند اعدامش کنند باز شاپور مینویسد که به او۷ماه بیشتر فرجه بدهید اما مرزبان امتناع کرده وآتشکده را بازسازی نمیکند۸

۹/
مرزبان به زندان میافتد و میگریزد.کل نظام انکیزاسیون #ساسانی در همین حد بود. از متون سریانی درمییابیم شاه ایران، ولی‌فقیه نیست، برخلاف شاه بریتانیاHead of Churchنیست.مذهب برخلاف #واتیکان قلمرو جدایی از پادشاه ندارد. موبدان به موضوع با دید دینی مینگرند و شاه سیاسی و/۹

۱۰/
این دو موضع با یکدیگر تلفیق نمی‌شود، ضمن آنکه حرف آخر را #شاه می‌زند. و مسیحیان محترم بی‌شباهت به بسیجی‌های شیعه‌ٔ خودمان نبوده‌اند

بابت همین است که تا قبل از مرتضی #مطهری هیچ شاعر و نویسنده‌ای در ایران جز در ستایش ساسانیان زبان نگشوده است:/۱۰

۱۱/
جهان ز آتش‌پرستی شد چنان گرم
که بادا ز این مسلمانی تو را شرم

یعنی اغراض پشت پرده، در زدن اتّهام تعصّب دینی به ساسانیان چیزهای دیگری جز حقیقت تاریخ است./۱۱

t.me/IrBozorg