#पुस्तकआणिबरचकही
पुरुषोत्तम शिवराम रेगे (२ ऑगस्ट १९१०–१७ फेब्रुवारी १९७८) श्रेष्ठ मराठी कवी, तसेच कादंबरीकार नाटककार, समीक्षक व संपादक. छांदसी नावाचा त्यांचा १९६२ साली प्रसिद्ध झालेला समीक्षात्मक लेखांचा संग्रह.साधना आणि इतर कविता ह्या त्यांच्या काव्यसंग्रहानंतर त्यांचे अनेक 👇
कवितासंग्रह प्रसिद्ध झाले. सृजनशक्ती म्हणजेच स्त्रीशक्ती हा त्यांचा कवितेचा प्रधान विषय आहे. जीवनात विविध रूपाने वावरणारी सृजनशक्ती आणि विशेषतः तिचे स्त्रीदेहधारी स्वरूप हेच वेगवेगळ्या रूपांनी आणि स्त्रीप्रतिमांच्या साह्याने त्यांच्या कवितेत प्रकट होत असते. त्यांच्या कथा व 👇
कविता जर्मन, डॅनिश, स्पॅनिश व चिनी भाषांत भाषांतरे झाली आहेत.रूपकथ्थक व मनवा हे त्यांचे दोन कथासंग्रह असून त्यांच्या कथांतूनही त्यांच्या कविमनाचे नाजूक पदर दिसतात. सावित्री,अवलोकिता, रेणू आणि मातृका या रेगे यांच्या चारी कादंबऱ्या काव्यात्म व अर्थगर्भ आहेत.त्यांतील भावविश्व 👇
गूढ, तत्वस्पर्शी, सखोल व समृद्ध आहे. रेगे साहित्याला स्वतंत्र्य वस्तू मानतात. जीवन जगले तर साहित्य जगणार नसून साहित्य जगले तरच जगण्यासारखे काहीतरी उरणार आहे, असा साहित्याच्या सामर्थ्याचा त्यांनी गौरव केला आहे. कलाकृतीचे सौंदर्य तिच्या घाटात असून तिचे श्रेष्ठत्व तिच्यातील 👇
जीवनदर्शनाच्या संपन्नतेवर अवलंबून असते, असे सांगताना रेगे यांनी ‘परतत्त्वस्पर्श’ हा शब्दही वापरला आहे.रेगे यांना १९६५ मध्ये रशियाचा प्रवास करण्याची संधी लाभली. मॉस्को येथे लघुकथा या विषयावर आयोजित केलेल्या परिसंवादात एक भारतीय प्रतिनिधी म्हणून त्यांनी भाग घेतला.👇
१९६५ मध्ये केरळ येथे झालेल्या अखिल भारतीय लेखक परिषदेचे उद्घाटनही त्यांच्या हस्ते झाले. १९६९ सालच्या वर्धा येथे भरलेल्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाचे ते अध्यक्ष होते. ( संदर्भ - मराठी विश्वकोश) @Marathi_Mee@ShubhangiUmaria@threadreaderapp unroll
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
#पुस्तकआणिबरचकही
अरविंद गोखले (१९ फेब्रुवारी १९१९ - २४ ऑक्टोबर १९९२ ) दुसऱ्या महायुद्धानंतरच्या काळातील एक श्रेष्ठ मराठी कथाकार.
‘हेअर कटिंग सलून’ ही त्यांची पहिली कथा पुण्याच्या सर परशुरामभाऊ महाविद्यालयाच्या नियतकालिकात प्रसिद्ध झाली . त्यानंतर लिहिलेल्या सुमारे साडेतीनशे 👇
कथा नजराणा ते दागिना पर्यंत प्रसिद्ध झालेल्या पंचवीस कथासंग्रहांत समाविष्ट करण्यात आलेल्या आहेत. ‘कातरखेळ’, ‘मंजुळा’, ‘रिक्ता’, ‘कॅक्टस’, ‘विघ्नहर्ती’ ह्या त्यांच्या काही विशेष उल्लेखनीय कथा होत. गोखल्यांचे कथाविश्व नव्या प्रवृत्तींचा वेध घेणारी आहे. पुष्कळदा त्यांच्या कथांना 👇
चमत्कृतिप्रवण घाट प्राप्त होतो त्या नाट्यात्म घटनाचित्रणात रंगतात तसेच त्यांच्या कथा खऱ्याखुऱ्या मध्यमवर्गीय संसारकथा आहेत. मिथिला , शुभा , अनामिका ह्या त्यांच्या कथासंग्रहांना महाराष्ट्र शासनाची पारितोषिके लाभली तसेच ‘गंधवार्ता’ ह्या कथेस एन्काउंटर ह्या आंतरराष्ट्रीय 👇
#पुस्तकआणिबरचकही
गोपाळ हरी देशमुख (१८ फेब्रुवारी १८२३-९ ऑक्टोबर १८९२). थोर समाजचिंतक म्हणून गोपाळरावांनी कीर्ती मुख्यतः अधिष्ठित आहे, ती त्यांनी ‘शतपत्रे’ म्हणून लिहिलेल्या निबंधांवर. ‘लोकहितवादी’ हे टोपण नाव घेऊन त्यांनी ही ‘शतपत्रे’ लिहिली. भाऊ महाजन ह्यांच्या प्रभाकर ह्या 👇
पत्रातून ती १८४८ ते १८५० ह्या काळात प्रसिद्ध झाली. ही ‘शतपत्रे’ वस्तुतः १०८ आहेत. त्या पत्रातून लोकहितवादींनी आपली राजकीय मते, तसेच विद्याप्रसार, आचारधर्म, परमार्थ, अनिष्ट चाली, समाजसुधारणा इ. विषयांवरील विचार स्पष्ट केले आहेत. ह्या विचारांनी एकोणिसाव्या शतकातील वैचारिक 👇
प्रबोधनाचा पाया घातला, असे यथार्थपणे म्हटले जाते.लोकहितवादींनी मुख्यत: लिहिले, ते हिंदू समाजाबद्दल. तथापि अन्य धर्मीयांतील त्यांना अनुचित वाटणाऱ्या काही अपप्रवृत्तींवरही त्यांनी टीका केली आहे. इंग्रजही त्यांच्या टीकेतून सुटले नाहीत कारण त्यांची सर्व टीका एका व्यापक सामाजिक 👇
चौदा ग्रामीण कथांचा संग्रह. या कथेतील प्रमुख पात्रे भोरवाडी गावात राहणारे. प्रत्येक पात्र रेखाटताना, वातावरण निर्मिती करतांना लेखकाची सुक्ष्म निरिक्षण शक्ति , सर्जनशीलता कुठेही कमी पडत नाही. @LetsReadIndia@PABKTweets #पुस्तकआणिबरचकाही
कथेच्या ओघात ही माणसे काहीतरी संदेश देण्याचा प्रयत्न करतात. औद्योगिक प्रकल्पात जमीन गेल्यावर एका रात्रीत श्रीमंत झालेले आणि उधळपट्टी करून परत कंगाली अनुभवलेला बाळ्या, आयुष्याची कमाई मुलांसाठी दिल्यावर दुर्लक्षित झालेला मुंजबा खोटी बातमी सांगून लक्ष वेधून घेतो 👇
पण असत्याचा भार काही सहन करता येत नाही. वयाच्या पन्नाशीनंतर जोमाने आयुष्याला सुरुवात करणारा जालिंदर,गावातील राजकारणाला बळी पडून तडफडणारा बापू बेल्हेकर,मुखपृष्ठ कथा गाडा ही वाचकाला गहिवर आणते. वयाची सत्तरी पार केल्यावर फक्त गाड्याच्या शर्यतीतुन आत्मसन्मान शोधण्याच्या प्रयत्नात👇
#पुस्तकआणिबरचकाही
सुहासिनी इर्लेकर (१७ फेब्रुवारी १९३२ – २८ ऑगस्ट २०१०)मराठी साहित्यातील सुप्रसिद्ध कवयित्री आणि समीक्षक. १९७० नंतरच्या पिढीतील साहित्यात त्यांचे भरीव योगदान असून बालसाहित्य आणि ललितलेखन या साहित्य प्रकारातही त्यांनी योगदान दिले आहे. त्यांची कविता प्रामुख्याने 👇
तालबद्ध व गेयता असणारी आहे भावतरल संवेद्य जाणिवांचा आविष्कार त्यांनी आपल्या छंदबद्ध रचनांतून घडविला आहे. त्यांच्या कवितांमधून कौटूंबिक स्त्री जीवनाचे एक अनुभवविश्व प्रकट झालेले आहे. ग्राम्यसंस्कृती आणि महानगरीय सभ्यता या दोन्ही अक्षांवरून ते स्त्री जीवनातील सामाजिक मुल्यभान 👇
त्यांच्या कवितेत मांडतात. सृजनशील लेखनाबरोबरच संत साहित्याच्या डोळस कलावादी समीक्षक म्हणूनही साहित्य विश्वात परिचित आहेत. त्यांच्या संतसाहित्यविषयक संशोधकीय लेखनात एक वैचारिक आणि वैज्ञानिक शिस्त आढळते.आध्यात्मिक अशा या संशोधनात त्यांनी चिकित्मक वृत्तीला भावनिकतेची जोड दिली; 👇
#पुस्तकआणिबरचकही
मल्लिका अमर शेख ( १६ फेब्रुवारी १९५७ ) शाहीर अमर शेख ह्यांच्या कन्या. मल्लिकाने शालेय जीवनापासूनच कविता करायला सुरुवात केली. नृत्य, अभिनय, संगीत ह्या कला जोपासण्याचा प्रयत्न केला. पुढे वेगळे जीवन आणि वेगळा विचार जगणार्या कवी नामदेव ढसाळ यांच्याशी विवाह केला.👇
मॅट्रिकपर्यंतचे शालेय शिक्षण घेऊन विवाहोत्तर जीवनात त्या अनुभवाच्या शाळेतच बरेचसे शिकल्या. जे शिकल्या त्याचे प्रतिबिंब त्यांच्या लेखनात पडले आहे. १९७९ साली ‘वाळूचा प्रियकर’ नावाचा त्यांचा पहिला कवितासंग्रह प्रसिद्ध झाला. बर्याच उशिरा म्हणजे १९९३ मध्ये ‘महानगर’ कवितासंग्रह 👇
आला. संस्कृतीचा भेदक उपहास करणारी त्यांची कविता प्रामुख्याने स्त्री-मनाच्या जाणिवा व्यक्त करते. स्त्री-वादी कवयित्रींमध्ये मल्लिका अमरशेखांचे नाव ठळकपणे घ्यावे लागते. ‘देहऋतु’ (१९९९) आणि ‘समग्राच्या डोळा भिडवून’ (२००७) हे अलीकडचे कवितासंग्रह याची साक्ष देतात. मानवी दुःखे आणि 👇
#पुस्तकआणिबरचकाही
मिर्झा असदुल्लाखान गालिब ( २७ डिसेंबर १७९७, १५ फेब्रुवारी १८६९) प्रसिद्ध फारसी आणि उर्दू कवी होते. गालिब यांनी फारसी भाषेत लिखाण काम सुरू केले. त्यांच्या साहित्यात जीवनाचे गंभीर तत्त्वज्ञान त्यांनी मांडले. वयाच्या ११व्या वर्षापासून गालिब शेर लिहीत होते. 👇
जीवनाच्या झळा सोसून मिर्झा गालिबने त्या सुंदर करून काव्यातून मांडल्या. त्यांनी एकूण १८,००० च्या वर शेर फारसी भाषेत रचले. पुढे मित्रांच्या आग्रहाखातर त्यातीलच १०००-१२०० शेर त्यांनी उर्दू भाषेत लिहिले. गालिबच्या कवितांचा परिचय सेतू माधव पगडी, वसंत पोतदार आणि विद्याधर गोखले आदी 👇
मराठी लेखकांनी करून दिला आहे. डॉ. अक्षयकुमार काळे यांनी तर ’गालिबचे उर्दू काव्यविश्व : अर्थ आणि भाष्य’ हा ग्रंथराज लिहिला असून रसिकांना शब्दागणिक तो समजावा म्हणून गालिबच्या कवितेतील प्रत्येक शब्दाचा अर्थ देऊन त्यांनी गालिब जाणत्या वाचकांपर्यंत पोचविण्याची अपूर्व धडपड केली आहे.👇