Thread by @PratikBalasah13

( 3 पॅंथरनामा, नामांतर आंदोलन आंबेडकरोत्तर दलित चळवळ )

गावकुसाबाहेरील निश्चल वस्तीत
तू येऊन गरजलास
सारी वस्ती खडबडली
धूळ झटकीत सावध झाली
तुझ्या हाती होता धगधगता हिलाल
हादरून गेले होते सगळे काळोखाचे दलाल..
--साहित्यकार अर्जुन डांगळे. (1)

#ThanksPhuleAmbedkar📍

"दलित" तसेच "अस्पृश्य" म्हणून ज्यांना संबोधित केले गेले, व बाकी सर्व मानवांना मिळणारे समान अधिकार देखील ज्यांना नाकारले गेले.

अशा वर्गसमूहाला माणसात आणण्याचा पहिला प्रयत्न केला ते व्यक्ती म्हणजे महात्मा फुले. त्याच बरोबर छत्रपती शाहू महाराज, सयाजीराजे गायकवाड, गोपाळबाबा (2)

वलंगकर, शिवराम कांबळे यांनी देखील अमानुष व्यवस्था बदलण्याचा आटोकाठ प्रयत्न केला. तसेच या चळवळीला व्यापक रूप देऊन ज्यांनी मानवमुक्तीच्या लढ्याला गतिमान केले ते व्यक्तिमत्त्व म्हणजे परमपूज्य डॉ बाबासाहेब आंबेडकर. बाबासाहेबांनी आपल्या गुरूंच्या सत्कार्याची माहिती, (3)

व प्रेरणा घेऊन आपल्या कार्याला सुरुवात केली. जर तुम्ही महात्मा फुलेंचे अस्पृश्यद्धारासाठी केलेले कार्य पाहिले तर तुम्हांला बाबासाहेब आंबेडकर व महात्मा फुले यांच्यामध्ये खूप साम्य आढळून येईल.

एके ठिकाणी बाबासाहेब म्हणतात, (4)

"मी एकटाच आता महात्मा फुलेंचा अनुयायी म्हणून उरलो आहे"

या आधीच्या post मध्ये "महात्मा फुले" व "बाबासाहेब" यांच्या कार्याविषयी व दलित पॅंथर, नामांतर लढा. याविषयी मला जमेल त्या पद्धतीने मी माहिती देण्याचा प्रयत्न केला आहे.

यामध्ये आज आपण दलित पॅंथरचे असणारे ज्येष्ठ नेते (5)

अर्जुन डांगळे यांच्या कार्याविषयी पाहूया.

साहित्यकार तसेच दलित चळवळीमध्ये मोलाची भर टाकणारे व्यक्ति म्हणजे ज्येष्ठ दलित नेते, साहित्यकार, कवी अर्जुन डांगळे होय.

लेखक व कवी असणाऱ्या अर्जुन डांगळे यांचा जन्म दिनांक 15 जून 1945 रोजी मुंबई येथे झाला. भारतीय प्रमुख लेखकांपैकी (6)

एक असणारे डांगळे हे "दलित पॅंथर" या संघटनेचे संस्थापक सदस्य होते. ज्या चळवळीने 1970 च्या दशकात समाजातील सामाजिक अन्याय आणि असमानतेविरुद्ध दलित तरुणांना जागृत केले होते.

पुढे आक्रमक अशा दलित पॅंथरची निर्मिती होण्यामागे असणारी कारणे स्पष्ट करताना डांगळे म्हणतात, (7)

"महाराष्ट्रात सत्तरच्या दशकात दलितांवरील अन्याय वाढले होते. त्यावेळी दलित साहित्याची चळवळ सुरू झाली होती. आम्ही ही सर्व लिहिते होतो. कोणी कविता लिहित होता, तर कोणी लेख. अमेरिकेतील black panther ची स्थापना करणारी मंडळी पाहिली तर तेही सर्व लेखक होते. त्यावेळी आम्हाला सर्वांना (8)

वाटले नुसते कथा कविता आणि लेख लिहून भागणार नाही तेव्हा आम्ही देखील दलित साहित्य पासून दलित शब्द आणि पॅंथर पासून "दलित पॅंथर" संघटना सुरू केली.

तसेच डांगळे यांनी आपल्या दलित विद्रोह या ग्रंथ संग्रहाद्वारे समाजाला दिशा व प्रेरणा देण्याचे प्रभावी काम केले. व या ग्रंथाद्वारे (9)

त्यांनी मुख्य प्रवाहातील साहित्यात तत्कालीन प्रचलित जुन्या मिथकांचे निर्णायकपणे खंडन केले.

तसेच त्यांच्या "कवी" या पैलूकडे जर पाहिले, तर त्यांच्या "छावणी हलते आहे" या काव्याला राज्य पुरस्कार देऊन त्यांना महाराष्ट्र शासनाकडून मान्यताही मिळाली आहे, व त्यांच्या एकूणच कार्य (10)

कर्तृत्वाकडे पाहिले तर त्यांच्या "विषयुक्त ब्रेड" या काव्यसंग्रहांनी भारतीय लेखकच नव्हे तर पहिले राजकीय राष्ट्राध्यक्ष "नेल्सन मंडेला" ही खूप प्रभावित झाले.

त्यांनी डांगळेंचे भरपूर कौतुक केले व नेल्सन मंडेलांनी आपले आत्मचरित्र (11)

"Long Walk to Freedom" सादर करून त्यांचा गौरव केला.

आंबेडकरी चळवळीसाठी आपले प्राण पणाला लावून व्यवस्थेशी लढलेल्या सर्व लढवय्यांना मानाचा सलाम..🙏🙏

#Dalitpanther #blackpanther
#drbabasahebambedkar📚